Lankide:Soufian&Eneko/Proba orria

[[AUSTERLITZEKO GUDA

Austerlitzen gudan, hiru enperadoreen guda ere deitua, 1805eko abenduaren 2an egin zuten aurrez aurre, Napoleon I enperadoreak I arraza errusiar eta austriar konbinatuen aurka. Napoleonen gerren testuinguruan. Napoleonen garaipen handienetako bat izan zen, lehen frantziar inperioaren azken hiru koalizioaren ondorioz azken hamar egunetan gogor borrokatu zenean. Guda Austerlitzen gertatu zen, gaur Slavkov u Brna, Brnoko 10 km hego-ekialdean, Moravian, Austriako Inperioko zati batean eta Txekiar Errepublikan gaur egun. Austerlitzek Hirugarren Koalizioko gerraren amaiera jarri zuen eta aste batzuk geroago, Pressburgeko Ituna sinatu zen. Napoleoneko maisulanaren taktikak jotzen du bataila, Cannae edo Gaugamela gailurrean.

Ulmeko guduan Austriako armada bat kendu ondoren, frantses indarrak Viena hartu zuen 1805eko azaroan. Austriarrek beste borrokaldi bat saihestu zuten errusiarrek etorritako zenbakietarako abantaila bat eman zuten arte. Napoleonek armada iparraldera bidali zuen aliatuak bilatzera, baina gero ahultasuna asmatu zuten. Aliatuen indarren aurkako etsaia, Napoleonek bere armada ez zen borroka baldintzetan aurre egin behar izan zuen egunetan frogatu nahi izan zuenean, Austerlitz ondoan Pratzen muinoaren posizio estrategikoa alde batera uztea erabaki zuen. Pratzenen oinetan frantziar armada ezarri zuen, eta eskuineko hegala ahuldu nahian, Aliatuak eraso egin eta inguruko beste indar batzuekin batera eraman zituen. Frantziako armadako III. Kofradiak Marshal Davoutek zuzendutakoa izan behar zuen, Viena-ko behartutako martxa, Napoleonek uzten duen hutsegitea estaltzeko. Bien bitartean, eskuineko frantsesaren aurkako erasoa errusiar-austriarraren aurkako erasoa zetorren Pratzen hirian, Soult Markoarrak aprobetxatu baitzuen armada frantsesaren IV. Aliatuen erdian guztiz suntsiturik, frantsesek etsaien bi hegalak suntsitu zituzten, tropa osoa kaosa ihes egin eta milaka preso harrapatu zituzten.

Aliatuen hondamendiak sakon egin zuen frantses enperadorearen konfiantza britainiarrak egindako gerra-ahaleginean. Frantzian eta Austriak berehala armistizioa adostu zuten eta handik gutxira, abenduaren 26an, Prusiako Ituna sinatu zen, Australiak gerraren eta Koalizioaren alde geratu baitziren, aurreko tratatuetan adostutako terminoak indartu egin ziren. Campo Formio eta Lunéville bi nazioetan sartzen dira. Itun hau, gainera, Italiako eta Bavariako Austriako jabegoen galera baieztatu zuen Frantziaren alde, baita Alemanian Napoleonen aliatu alemaniarrak ere. Berrogei milioi franko ordaindu ziren Habsburgo garaituan indarrean jartzea ere, eta errusiarrek beren lurralde etsaiaren bidez pasatzeko askatasuna ihes egin zuten. Bestalde, Austerlitz frantses garaipena Alemaniako Errepublikako Konfederazioa sortu zen, hainbat estatu alemaniarrek, Frantziaren eta Erdialdeko Europaren arteko buffer zona izan behar zutena. Konfederazioak Erromatar Inperio Santuko Germaniar inperioa egin zuen, 1806an erori zenean, Frantziskok tronua inperiala abdicatu eta Frantzisko Ia Austriako titulua lortu zuen bakarra ofizial gisa. Aldaketa horiek, ordea, ez zuten bake iraunkorra izan Europan. Prusiaren aurkako kezkak, kontinenteko Frantziako eragina gero eta handiagoa izan zen azkenean Koalizioko IV. Gerraren agerraldia 1806an. ]]