Parisko metroa-en iturria ikusi

{{Garraio publiko infotaula
| izena            = <span style="font-size:110%">Métro de Paris</span>
| letrakolore      = white
| fondokolore      = #64b5f6
| logoa            = {{Metro|paris|XL}}
| irudia           = [[Fitxategi:Paris,_Metro-Station_--_2014_--_1218.jpg|300px]]
| irudiaren testua = {{metro|paris 2|S}}eta {{metro|paris 12|S}}lineen [[Pigalle (Parisko metroa)|Pigalle]] geltokiko sarrera
| eskualdeak       = [[Île-de-France]],<br>{{bandera|Frantzia}}
| jabea            = [[Île-de-France Mobilités]]
| garraio_mota     = [[Metro (garraiobidea)|Burdinbide metropolitarra]]
| lineak           = {{metro|paris 1}}{{metro|paris 2}}{{metro|paris 3}}{{metro|paris 3bis}}{{metro|paris 4}}{{metro|paris 5}}{{metro|paris 6}}<br>{{metro|paris 7}}{{metro|paris 7bis}}{{metro|paris 8}}{{metro|paris 9}}{{metro|paris 10}}{{metro|paris 11}}{{metro|paris 12}}<br>{{metro|paris 13}}{{metro|paris 14}} {{garraio|LANAK}}{{metro|paris 15|S}}{{metro|paris 16|S}}{{metro|paris 17|S}}{{metro|paris 18|S}}
| geltokiak        = 308 <small>(2022)</small><ref>[https://es.wikipedia.org/wiki/Metro_de_Par%C3%ADs#cite_note-stations-2 Parisko 4. linea Montrougeraino iristen da - Railway Gazette]</ref>
| bidaiariak       = 1 559 000 000 <small>(2018)</small><ref>[https://web.archive.org/web/20180503180751/http://www.omnil.fr/IMG/xlsx/trafic_version_en_ligne_-_annuel.xlsx Urte eta euguneko trafikoa - Observatoire de la mobilité en Ile-de-France (OMNIL)]</ref>
| webgunea         = [http://www.ratp.fr/ www.ratp.fr]
| hasiera          = [[1900]]eko [[uztailaren 19]] {{adina|1900|6|19}}
| eragilea         = [[RATP]]
| ibilgailu_kopurua= 724 trenak
|sarearen_luzera   = 228,1 [[km]] <small>(2022)</small><ref>[https://web.archive.org/web/20131016043425/http://www.omnil.fr/IMG/xls/1_reseau-2.xls Île-de-Frantziako garraiobide publikoaren konsistentzia - Observatoire de la mobilité en Ile-de-France (OMNIL)]</ref>
|mapa=Carte_Métro_de_Paris.jpg|mapa_bs={{map draw|type=mapframe | align=center | height=300 | frameless=yes | width=300|zoom=11|commons=Métro de Paris.map}}}}

'''Parisko metroa''' ('''Métro de Paris''', [[frantses]]ez) [[Frantzia]]ko [[Paris]] hiriari eta inguruko herri batzuei zerbitzua ematen dien trenbide sarea da. Lehen zatia [[1900]]eko [[uztailaren 19]]an amaitu zen eraikitzen, munduko seigarren metro-sare zaharrena bihurtuz, [[Chicagoko metroa|Chicago]], [[Bostongo metroa|Boston]], [[Glasgowko metroa|Glasgow]], [[Budapesteko metroa|Budapest]] eta [[Londresko metroa|Londresen]] atzetik.<ref>[https://www.losapuntesdelviajero.com/metros-mas-antiguos-del-mundo/ "Munduko 10 metro zaharrenak". Bidaiariaren apunteak. 2016ko apirilaren 28a.]</ref>

Hiriaren ikurretako bat da, neurri handi batean, [[Art Nouveau|art-nouveauaren]] eraginpean dagoena, eta hiri barruko geltoki eta linea dentsitate handia du, metropolian banatzen diren geltoki kopuru txikiarekin kontrastatzen duena.

Gaur egungo 308 geltokietatik 24 lur gainean daude, 43 geltokian bi linea gelditzen dira, 11 geltokian hiru eta 5 geltokian lau edo gehiago.

== Historia ==

=== Aurrekarriak ===
[[1845]] inguruan, [[Parisko herriko etxea|Parisko Udalak]] salgaien garraiatzeko lurpeko tren linea bat eraikitzea erabaki zuen, hiriko geltoki ezberdinak lotuz, garai hartan [[Paris-Iparraldea geltokia|Iparraldea]], [[Paris-Ekialdea geltokia|Ekialdea]], [[Paris-Bastilla geltokia|Bastilla]], [[Paris-Lyon geltokia|Lyon]], [[Orsay museoa|Orléans]], [[Paris-Infernu geltokia|Enfer]], [[Paris-Montparnasse geltokia|Montparnasse]], [[Paris-Invalides geltokia|Invalides]] eta [[Paris-Saint Lazare geltokia|Saint-Lazare]] zirenak.<ref>Larroquen, Margairaz eta Zembri. «Paris et ses transports XIX et XX siècles: deux siècles de décisions pour la ville et sa région». ''2002''.</ref> [[1871]]ko hauteskundeen ondoren, aldiriko tren bat eraikitzea aurreikusten da, [[Paris|Sena departamentu]] osoarentzat, gaur egun "petite couronne" deitua). Bi jarrera kontrajarri sortu ziren orduan: [[paris]]tarra, [[Metro (garraiobidea)|metro]] baten antzekoagoa, eta [[Frantzia|estatukoa]], [[Aldiriko tren|aldirien]] antzekoagoa.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Sarrera - Frantizako hiri garraiobideen museoa|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-FR|url=https://amtuir.org/|aldizkaria=Musée des transports urbains de France|sartze-data=2020-07-01}}</ref> Hori dela eta, [[1856]] eta [[1890]] artean, zenbait proiektu egin ziren, inork argirik ikusi gabe, horien artean Girardeko ur-metroa edo [[Chicagoko metroa]]ren antzeko zerbait, airekoa.<ref>{{Erreferentzia|izena=Compagnie générale des omnibus (Paris) Auteur du|abizena=texte|urtea=|izenburua=Trakzio mekanikoko metropolitar-tranbia / Omnibus Konpainia Nagusiaren proiektua, 1886ko urria|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=FR|data=1886|url=https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b53022674g|aldizkaria=Gallica|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Paris zen|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-FR|url=https://www.iletaitparis.fr/|aldizkaria=Il était Paris|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

=== Eraikuntza ===
Azkenik, iritzi publikoaren nekeak, sare horiek [[New Yorkeko metroa|New Yorken]] edo [[Londresko metroa|Londresen]] sortzeak eta jarrera politikoen aldaketak, metro-linea bat eraikitzea ahalbidetu zuten. Gainera, [[1900eko Nazioarteko erakusketa|1900eko Parisko Erakusketa Unibertsala]] eta [[1900eko Udako Olinpiar Jokoak|1900eko Parisko Olinpiar Jokoak]] gertu egoteak, erabaki irmo bat hartzea eragin zuen. Horregatik, [[1896]]ko [[apirilaren 20]]an, [[Fulgence Bienvenüe]]ren proiektua onartu zen, geroago [[Montparnasse-Bienvenüe (Parisko metroa)|Montparnasse-Bienvenüe geltokia]] eskaini zitzaiona. [[1896|Urte bereko]] [[urriaren 4]]an lehen linea eraikitzeko lanak hasi ziren.<ref>{{Erreferentzia|izena=F. Bienvenüe|abizena=Jules Hervieu|urtea=|izenburua=Parisko udal burdinbide metropolitarra|argitaletxea=C. Béranger|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=1903|url=http://archive.org/details/lechemindefermt01biengoog|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Urbanetik metropolitarra|argitaletxea=Quebeceko Unibertsitateko Presak|orrialdea=|orrialdeak=99–130|ISBN=|hizkuntza=|url=http://dx.doi.org/10.2307/j.ctv5j01m5.8|aldizkaria=Le tourisme métropolitain|isbn=978-2-7605-1829-2|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref>Mignard, André. «L'histoire du métro parisien pour les nuls».''2017''.</ref>

Hasierako proiektuan [[Nation (Parisko metroa)|Nation]]-[[Charles de Gaulle - Étoile (Parisko metroa)|Étoile]]-[[Nation (Parisko metroa)|Nation]] line zirkularra eta zeharkako bi line sartu ziren, iparraldetik hegoaldera ([[Porte de Clignancourt (Parisko metroa)|Porte de Clignancourt]]-[[Porte d'Orléans (Parisko metroa)|Porte d'Orléans]]) eta ekialde-mendebaldera ([[Gambetta (Parisko metroa)|Gambetta]]-[[Porte Maillot (Parisko metroa)|Porte Maillot]]). Lehen linea ([[Porte de Vincennes (Parisko metroa)|Porte de Vincennes]]-[[Porte Maillot (Parisko metroa)|Porte Maillot]]) [[1900]]eko [[uztailaren 19]]an ireki zen, [[Bois de Vincennes]]eko [[1900eko Udako Olinpiar Jokoak|1900 Joko Olinpikoei]] zerbitzua emateko. Geltokietako sarrerak, [[Art Nouveau|art-nouveau]] estilokoak, [[Hector Guimard]]ek diseinatu zituen. Tunelak eraikitzeko, hiru teknika erabili ziren:<ref>«Tout comprendre - Hors série - Histoire». ''2019ko uztail''.</ref>

* sakonera gutxiko aldeetarako, aire zabaleko eraikuntza erabili zen, tunel faltsu estilokoa, non hainbat kale moztu behar izan ziren
* zatirik sakonenetarako, garai hartako meatzaritzako teknikak erabili ziren
* sareak edo ezkutuak erabili ziren lurrari eusteko, baina ez ziren oso eraginkorrak izan Parisko lurzoruaren heterogeneotasunagatik

Linea modu nahiko diskretuan inauguratu zen, metroaren ardura zuen [[Compagnie du Chemin de Fer Métropolitain de Paris]] enpresak hazkunde progresibo bat egin nahi baitzuen. Irekierak, herritarren artean poztasun handia eragin zuen, garraiobide berriak, aurretik eskuragarri zeudenak baino bidaia baldintza hobeetan denbora asko irabaztea ahalbidetzen baitu. Horren ondorioz, trenak eta maiztasunak handitu egin ziren, aurreikusi gabe: trenak 3 autokoak izatetik 8 autokoak izatera pasa ziren. Gainera, garai hartan bi klase zeuden, lehena eta bigarrena, hurrenez hurren 25 eta 15 zentimotan finkatuak.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=Pierre|urtea=|izenburua=Parisko metropolitanoa - Matiko matrikulua - 1900eko martxoaren 10a|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|url=http://journal-le-matin.over-blog.com/pages/Le_Metropolitain_de_Paris_Supplement_illustre_du_Matin_10_mars_1900-2639429.html|aldizkaria=Le journal Le Matin, histoire en images|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

Baina laster agertu ziren eraginkorrak ez ziren potentzia baxuko ardatzak zituzten autoak, maiztasunari dagokionez maximoa lortu baitzen, eskariak handitzen jarraitzen zuen arren, eta istripuen aurrean oso kalteberak ziren, [[1903]]ko [[abuztuaren 10]]ean [[Couronnes (Parisko metroa)|Couronnes]] eta [[Ménilmontant (Parisko metroa)|Menilmontant]] geltokien artean gertatu zen bezala, sute handi batek egurrezko autoak kiskali eta 80 pertsona baino gehiago hil zituenean, hauek irteera aurkitu ez zutenean. Horrek larrialdietako irteerak seinaleztatzea eragin zuen, gaur egun egiten den bezala, baita boje autoak erabiltzea ere.

[[1904]]ko [[urtarrilaren 31]]n beste enpresa baten esku utzi zen, [[Société du Chemin de Fer Électrique Souterrain Nord-Sud de Paris]], hiriaren iparralde-hegoalde batasuna, [[Notre-Dame-de-Lorette (Parisko metroa)|Notre-Dame-de-Lorette]] eta [[Porte de Versailles (Parisko metroa)|Porte de Versailles]] geltokien arteko linea batekin. [[1910]]eko [[azaroaren 4]]an ireki zen, [[Sena]] ibaiaren uholdeagatik, [[1910]]eko [[urtarril]]ean.

[[1913]]an, sareak 10 linea zituen: 8 CMPkoak eta 2 Nord-Sudekoak. Urte horretan bertan 467 000 bidaia erregistratu ziren. [[Lehen Mundu Gerra]]ren eta [[Bigarren Mundu Gerra|bigarrenaren]] artean {{metro|paris 9}}{{metro|paris 10}}eta {{metro|paris 11}}lineak sortu ziren. Gainera, [[1929]]an, CMPk Nord-Sud bi lineak xurgatu zituen, izen berdinak zituzten geltoki batzuk berrizendatuz, ''Vaugirard'' kasu, egungo [[Vaugirard (Parisko metroa)|Vaugirard]] geltokian dagoena, {{metro|paris 12}}lineakoa, eta [[Saint-Placide (Parisko metroa)|Saint-Placidekoa]], {{metro|paris 4}}lineakoa.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Ekainaren 15eko ekaitza. {{!}} Paris-1900|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-FR|url=http://www.paris1900.fr/paris-au-quotidien/orage-du-15-juin|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

=== Lehen luzapenak kanpoaldean ===
[[Fitxategi:Construction du metro aerien Paris 1905.JPG|thumb|254x254px|Eraikuntzako lanak, [[1905]]ean]]
[[Fitxategi:Paris , rue de Rivoli - Fonds Trutat - MHNT.PHa.456.01.112.jpg|alt=|thumb|256x256px|Rivoli kaleko lanak, [[1899]]n]]
Hainbat linearen trazadura aldatu zen, zeharkakotasuna koherenteagoa izan zedin. [[1929]]an, [[Parisko herriko etxea|Senako prefekturak]], metroaren 15 ardatzen bidezko hedapena erabakitzen du ''petite couronne'' delakoan, bere populazioa ia [[Paris]]ekoaren berdina baita. Horrela, lineak zabaldu egiten dira:<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=transportsparis - Pariseko garraioen web-aldizkaria|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|url=http://transportparis.canalblog.com/|aldizkaria=transportparis.canalblog.com|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

* {{metro|paris 1}} [[Château de Vincennes (Parisko metroa)|Château de Vincennes]] ([[1934]]) eta [[Pont de Neuilly (Parisko metroa)|Pont de Neuilly]] ([[1937]]) -eraino
* {{metro|paris 3}} [[Pont de Levallois–Bécon (Parisko metroa)|Pont de Levallois–Bécon]] ([[1934]]) -eraino
* {{metro|paris 7}} [[Pont Marie (Parisko metroa)|Pont Marie]] ([[1926]]) eta [[Sully–Morland (Parisko metroa)|Sully–Morland]] ([[1930]]) -eraino
* {{metro|paris 8}} [[Richelieu–Drouot (Parisko metroa)|Richelieu–Drouot]] ([[1928]]) eta [[Porte de Charenton (Parisko metroa)|Porte de Charenton]] ([[1931]]) -eraino
* {{metro|paris 9}} [[Richelieu–Drouot (Parisko metroa)|Richelieu–Drouot]] ([[1928]]), [[Porte de Montreuil (Parisko metroa)|Porte de Montreuil]] ([[1933]]), [[Pont de Sèvres (Parisko metroa)|Pont de Sèvres]] ([[1934]]) eta [[Mairie de Montreuil (Parisko metroa)|Mairie de Montreuil]] ([[1937]]) -eraino
* {{metro|paris 10}} [[Porte de Choisy (Parisko metroa)|Porte de Choisy]] ([[1930]]), [[Jussieu (Parisko metroa)|Jussieu]] ([[1931]]) eta [[Gare d'Austerlitz (Parisko metroa)|Gare d'Austerlitz]] ([[1939]]) -eraino
* {{metro|paris 11}} [[Mairie des Lilas (Parisko metroa)|Mairie des Lilas]] ([[1937]]) -eraino
* {{metro|paris 12}} [[Mairie d'Issy (Parisko metroa)|Mairie d'Issy]] ([[1934]]) -eraino
Gainera, zenbait zati lineaz aldatu ziren:

* [[La Motte-Picquet–Grenelle (Parisko metroa)|La Motte-Picquet–Grenelle]] ↔ [[Porte d'Auteuil (Parisko metroa)|Porte d'Auteuil]] tarteak {{metro|paris 8}}linetik {{metro|paris 10}}linera aldatu zen [[1937]]n
* [[Place Monge (Parisko metroa)|Place Monge]] ↔ [[Porte de Choisy (Parisko metroa)|Porte de Choisy]] tarteak {{metro|paris 10}}linetik {{metro|paris 7}}linera aldatu zen [[1931]]n
Beste linea bat ere bazegoen, 14. linea, [[1976]]an {{metro|paris 13}}linean integratu zena.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Metroccupation|url=http://archivchemindefer.free.fr/Metroparisocc/Metroccupation.html|aldizkaria=archivchemindefer.free.fr|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

=== [[Bigarren Mundu Gerra|Bigaren Mundu Gerra]] ===
[[1939]]ko [[irail]]ean gerran sartu ondoren, {{metro|paris 2}}eta {{metro|paris 6}}lineek, aireko zatiren batean, bere jarduera geldiarazten dute {{metro|paris 11}}eta 14. lineekin batera. Line horien trafikoa pixkanaka handitu zen txantxetako gerran, eta gelditu egin zen [[1940]]ko [[Alemania]]rren erasoaldiaren ondoren. [[Nazionalsozialismo|Nazien]] okupazioa gertatu eta bi hilabetera, linea guztiek erabateko errendimendua dute, bidaiarien errekorrak ezarriz. [[Autobus]] faltagatik eta ibilgailu pribatua gelditzeagatik gertatzen da hori. Gainera, line batzuk luzatu ziren, {{metro|paris 5}}a [[Église de Pantin (Parisko metroa)|Église de Pantin]] aldera eta {{metro|paris 8}}a [[Charenton–Écoles (Parisko metroa)|Charenton–Écoles]] aldera.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=transportparis - Le webmagazine des transports parisiens|hizkuntza=fr|url=http://transportparis.canalblog.com/|aldizkaria=transportparis.canalblog.com|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

Bestalde, [[1942]]ko [[urtarrilaren 1]]ean, CMP Société des Transports en Commun de la Région Parisienne, STCRP, etorkizuneko [[RATP]]aren oinarriak sortuz. Urte horretan bertan [[judu]]ei tren bakoitzaren azken bagoirako sarbidea mugatu zitzaien, eta geltokirik sakonenak, [[Abbesses (Parisko metroa)|Abbesses]] kasu, aireko babesleku bezala prestatu ziren. [[1944]]an, hainbat geltoki itxi zituzten eta igandeetan zerbitzua eten zuten, energia aurrezteko. [[1944]]ko [[apirilaren 20]]tik [[Apirilaren 21|21era]], zenbait bonbardaketak [[La Chapelle (Parisko metroa)|La Chapelleko]] biltegia kaltetu zuten. Gainera, naziek {{metro|paris 11}}linea geldiarazi zuten, sakonena, armamentu fabrika bihurtzeko. Azkenik, [[Paris]]ko matxinadaren greba orokorrak metroa geldiarazi zuen askatu arte.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mission Paris/Pte de La Chapelle|url=http://francecrashes39-45.net/chapelle_20_21_avril44.php|aldizkaria=francecrashes39-45.net|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

[[Bigarren Mundu Gerrako Aliatuak|Aliatuei]] erantzun eta esker on gisa, zenbait geltoki berrizendatu ziren, ''Combat'', gaur egun [[Colonel Fabien (Parisko metroa)|Colonel Fabien]], ''Petits Ménage'', gaur egun [[Corentin Celton (Parisko metroa)|Corentin Celton]], ''Boulevard de la Villette'', gaur egun [[Stalingrad (Parisko metroa)|Stalingrad]] edo ''Champs-Élysées'', gaur egun [[Franklin D. Roosevelt (Parisko metroa)|Franklin D. Roosevelt]].

=== Gerraostea ===
[[Fitxategi:JHM-1963-0074 - Paris, métro ligne 1, Bastille.jpg|thumb|256x256px|{{metro|paris 1|S}}linearen tren zaharra [[Bastille (Parisko metroa)|Bastille]] geltokian]]
[[Vichyko gobernua|Vichyko Frantzian]] geldiarazita, zabaltzeek ere ez zuten jarraitu gerraostean, gerra handiaren ondorioak ez baitziren errekuperatzen errazak izan. Berrikuntza nagusia [[1949]]an [[RATP]] sortzea izan zen, [[tranbia]]k, [[autobus]]ak eta [[Montmartreko funikularra]] kudeatzeaz gain. [[1952]] eta [[1972]] artean, garraio pribatuak protagonismo handiagoa lortu zuen, soilik {{metro|paris 13}}linea [[Carrefour Pleyel (Parisko metroa)|Carrefour Pleyelerantz]] zabalduz. Aldi horretako inbertsioak metroaren artikulatura eta linea batzuetan pneumatikoen gaineko trenak (MP 55 eta MP 59 modeloak) iristera mugatu ziren, baita geltokien dekorazioaren zati bat ordezkatzera ere. [[1962]]tik aurrera [[Île-de-Franceko RER|RERen]] {{Garraio|RERA}}linearen lana hasi zen, metroaren osagarria, zuen presioa lasaitzeko.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=48-506 Legea, 1948ko martxoaren 21ekoa, Parisko Regionen bidaiarien garraioaren antolaketa eta koordinazioa: Regional des transport Parisiens eta RATP enpresen sorrera|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=21 mars 1948|url=https://www.legifrance.gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000000313473&categorieLien=id|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref name="#1">{{Erreferentzia|izena=Michel|abizena=HOLTZ|urtea=|izenburua=2000. urtea: mendeko objektuak. Metroa. Arraun guztiei. Sprague-Thomson zaharra, frenoa kirrinka, Meteor automatikoa, urtero mila milioi bidaiari lurpetik ateratzen dituen urtekari baten istorioa.|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|data=1999-11-20|url=https://www.liberation.fr/cahier-special/1999/11/20/an-2000-les-objets-du-siecle-le-metro-a-toutes-rames-de-l-antique-sprague-thomson-qui-grincait-au-fr_288839|aldizkaria=Libération.fr|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref name="#1"/>

=== Bigarren luzapenak kanpoaldean ===
Behin linea ugari eraikita (17 gerraostetik, gaur egun 12 [[Madrilgo metroa|Madrilgo metrotik]], 11 [[Londresko metroa|Londresko metrotik]] edo 10 [[Berlingo metroa|Berlingo metrotik]]). 16 line egon arren, zenbakiak 14raino baino ez dira iristen, {{metro|paris 3bis}}eta {{metro|paris 7bis}}lineak euren enborretatik deskonektatuak izan baitziren [[1971]]n eta [[1967]]an, hurrenez hurren. Egia bada ere 14. linea zaharra [[1976]]an desagertu zela, {{metro|paris 13}}linean integratuz, hiriko lineen kontzentrazioa [[Europa]]ko beste hiriburuetan baino askoz handiagoa da. Hori dela eta, ez ziren linea gehiago eraiki, [[1970]]etik aurrera lehendik zeudenak zabaltzen hasi baitziren:<ref>{{Erreferentzia|izena=Noëlle|abizena=Gérome|urtea=|izenburua=Metroa, pilaketak, sareak... Parisko garraio pertsonala eta lurraldeak XX. mendean. Ikasketa egunen aktak, Aubervilliers, 1998ko azaroak 21-22. [RATP, Ondare Saila, Enpresaren Memoria Unitatea, informazio dokumentala; UMR 8533, IDHE, Paris VIII Unibertsitatea; Frantziako etnologia gizartea; Drac Île-de-France, Paris I Unibertsitatea]|argitaletxea=Publications de la Sorbonne|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|data=2002|url=https://books.google.fr/books?id=1iZBCGukwUgC&pg=PA212&lpg=PA212&dq=m%C3%A9tro+7+Porte+de+la+Villette+1979&source=bl&ots=hy81xNFviW&sig=5SANcEz_4WxNpwPb6UlQsKqk8yg&hl=fr&sa=X&ved=0ahUKEwiT_o6Z2azTAhUIrxoKHVEbAy4Q6AEIXzAN#v=onepage&q=m%C3%A9tro%207%20Porte%20de%20la%20Villette%201979&f=false|isbn=978-2-85944-441-9|sartze-data=2020-07-01}}</ref>
[[Fitxategi:Créteil Pointe du Lac overzicht.jpg|thumb|256x256px|{{metro|paris 8|S}}linearen [[Pointe du Lac (Parisko metroa)|Pointe du Lac]] geltokia]]
* {{metro|paris 1}} [[La Défense (Parisko metroa)|La Défense]] ([[1992]]) -eraino
* {{metro|paris 3}} [[Gallieni (Parisko metroa)|Gallieni]] ([[1971]]) -eraino
* {{metro|paris 5}} [[Bobigny–Pablo Picasso (Parisko metroa)|Bobigny–Pablo Picasso]] ([[1985eko Espainiako Traineru Txapelketa|1985]]) -eraino
* {{metro|paris 7}} [[Fort d'Aubervilliers (Parisko metroa)|Fort d'Aubervilliers]] ([[1979]]), [[Villejuif–Louis Aragon (Parisko metroa)|Villejuif–Louis Aragon]] ([[1985]]) eta [[La Courneuve–8 Mai 1945 (Parisko metroa)|La Courneuve–8 Mai 1945]] ([[1987]]) -eraino
* {{metro|paris 8}} [[Maisons-Alfort–Stade (Parisko metroa)|Maisons-Alfort–Stade]] ([[1970]]), [[Maisons-Alfort–Les Juilliottes (Parisko metroa)|Maisons-Alfort–Les Juilliottes]] ([[1972]]), [[Créteil–L'Échat (Parisko metroa)|Créteil–L'Échat]] ([[1973]]) eta [[Créteil–Préfecture (Parisko metroa)|Créteil–Préfecture]] ([[1974]]) -eraino
* {{metro|paris 10}} [[Boulogne–Jean Jaurès (Parisko metroa)|Boulogne–Jean Jaurès]] ([[1980]]) eta [[Boulogne–Pont de Saint-Cloud (Parisko metroa)|Boulogne–Pont de Saint-Cloud]] ([[1981]]) -eraino
* {{metro|paris 13}} [[Basilique de Saint-Denis (Parisko metroa)|Saint-Denis–Basilique]] ([[1976]]), [[Châtillon–Montrouge (Parisko metroa)|Châtillon–Montrouge]] ([[1976]]), [[Gabriel Péri (Parisko metroa)|Gabriel Péri]] ([[1980]]) eta [[Saint-Denis–Université (Parisko metroa)|Saint-Denis–Université]] ([[1988]]) -eraino

=== Sarearen automatizazioa ===
[[Fitxategi:Metro-Paris-ligne-14-statio.jpg|thumb|256x256px|{{metro|paris 14|S}}linearen nasa [[Gare de Lyon (Parisko metroa)|Gare de Lyon]] geltokian]]

==== ''METEOR'' proiektua ====
''Meteor'' (''MÉTro Est-Ouest Rapide'', "Metro ekialde-mendebalde lasterra") bezala ezaguna, [[1998]]ko [[urriaren 15]]ean ofizialki inauguratu zen {{metro|paris 14}}linea berria, hurrengo zenbaki librea jasotzen duena, 14an. [[Bibliothèque François-Mitterrand (Parisko metroa)|Bibliothèque François-Mitterrand]] eta [[Madeleine (Parisko metroa)|Madeleine]] geltokien artean hasi zen, [[2003]]an [[Saint-Lazare (Parisko metroa)|Saint-Lazareraino]] luzatu zen arren. Automatikoa den metroko lehen linea izateagatik bereizten da, [[Lilleko metroa]] bezala. Gainera, geltoki guztiek nasa-ateak dituzte, eta horiek ezinbestekoak dira trenak gainbegiratu gabe zirkulatzeko. Berezko beste ezaugarri bat, bere geltokien arteko distantzia da, batez besteko abiadura, sareko altuena izatea ere ahalbidetzen duena, ia 40 [[kilometro orduko]] abiadurarekin.<ref>{{Erreferentzia|izena=Judith|abizena=Duportail|urtea=|izenburua=Bost gertakari Pariseko metroari buruz.|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|data=2013-03-12|url=https://www.lefigaro.fr/actualite-france/2013/03/12/01016-20130312ARTFIG00501-cinq-faits-a-connaitre-sur-le-metro-parisien.php|aldizkaria=Le Figaro.fr|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

==== 1. linearen automatizazioa ====
Linearen edukiera handitzeko, sarean gehien erabiltzen den {{metro|paris 1}}linea, [[RATP]]ko linea erabat automatizatua bihurtzea erabaki zuen, {{metro|paris 14}}linearen antzera. Hori dela eta, [[2006]]an seinaleak berritzeko lanak hasi ziren, [[Porte Maillot (Parisko metroa)|Porte Maillot]] terminoa eraldatu ondoren. Halaber, nasako ateak jarri ziren, ''Meteor'' linean bezala.<ref>{{Erreferentzia|izena=Caroline|abizena=Sallé|urtea=|izenburua=Pariseko metroaren 1. linea gidatzen hasi da.|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|data=2011-11-01|url=https://www.lefigaro.fr/actualite-france/2011/11/01/01016-20111101ARTFIG00511-la-ligne1-du-metroparisien-se-met-en-pilotage-automatique.php|aldizkaria=Le Figaro.fr|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Parisko metroaren 1. linearen automatizazioa|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2018-05-18|url=https://web.archive.org/web/20180518130812/http://www.alstom.com/fr/press-centre/2011/11/automatisation-ligne-1-metro-Paris/|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Parisko metroaren linea historiko baten automatizazioa|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=FR|url=https://www.construction21.org/france/infrastructure/fr/automatisation-d-une-ligne-historique-de-metro-de-paris.html|aldizkaria=construction21.org|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

== Sarea ==

=== Sarearen aurkezpena ===
Parisko metroak 219,9 [[kilometro]]ko luzera du. Guztira 16 linea ditu, ia lurpekoak, 302 geltokiri eta 383 geltokiri zerbitzua ematen dietenak ([[Gare du Nord (Parisko metroa)|Gare du Nord]] geltokia geltoki bat da, baina 2 geltoki). Metro hau, antzeko beste hiri batzuk baino askoz trinkoagoa eta luzeagoa da, [[Berlingo metroa|Berlin]], [[Londresko metroa|Londres]] edo [[Madrilgo metroa|Madril]]. Hala ere, sarea oso dentsifikatuta dago erdialdean eta ez da kanpoaldera iristen, [[Europa]]ko gainerako hiriburuetako sareetan ez bezala. Funtzionamendu-orduei dagokienez, [[Londresko metroa|Londres]] eta [[Madrilgo metroa|Madril]] bezala, ez da aktibo egoten gauean, [[Berlingo metroa|Berlin]], [[New Yorkeko metroa|New York]] edo [[Chicagoko metroa|Chicagon]] bezala.

=== Lineak ===
Parisko metroaren sistemak hamasei linea ditu, horietako bi "bis" ({{metro|paris 3bis}}eta {{metro|paris 7bis}}, hurrenez hurren {{metro|paris 3}}eta {{metro|paris 7}}lineen jarraipenak).
{| align="center"
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Linea}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Ibilbidea}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Irekiera}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Lehen luzapena}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Luzera <small>(km)</small>}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Geltokiak}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Trenak}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Kotxeak trenez}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Trenak orduz}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Bidaiariak <small>(milioitan)</small>}}
|-
| align="center" |{{metro|paris 1|M}}
| align="center" |[[La Défense (Parisko metroa)|La Défense]] ↔ [[Château de Vincennes (Parisko metroa)|Château de Vincennes]]
| align="center" |[[1900]]
| align="center" |[[1992]]
| align="center" |16,6
| align="center" |25
| align="center" |MP 05
| align="center" |6
| align="center" |45
| align="center" |181,2
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 2|M}}
| align="center" |[[Porte Dauphine (Parisko metroa)|Porte Dauphine]] ↔ [[Nation (Parisko metroa)|Nation]]
| align="center" |[[1900]]
| align="center" |[[1903]]
| align="center" |12,3
| align="center" |25
| align="center" |MF 01
| align="center" |5
| align="center" |37
| align="center" |105,2
|-
| align="center" |{{metro|paris 3|M}}
| align="center" |[[Pont de Levallois–Bécon (Parisko metroa)|Pont de Levallois–Bécon]] ↔  [[Gallieni (Parisko metroa)|Gallieni]]
| align="center" |[[1904]]
| align="center" |[[1971]]
| align="center" |11,7
| align="center" |25
| align="center" |MF 67
| align="center" |5
| align="center" |40
| rowspan="2" align="center" |101,4
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 3bis|M}}
| align="center" |[[Gambetta (Parisko metroa)|Gambetta]] ↔ [[Porte des Lilas (Parisko metroa)|Porte des Lilas]]
| colspan="2" align="center" |[[1971]]
| align="center" |1,3
| align="center" |4
| align="center" |MF 67
| align="center" |3
| align="center" |4
|-
| align="center" |{{metro|paris 4|M}}
| align="center" |[[Porte de Clignancourt (Parisko metroa)|Porte de Clignancourt]]  ↔ [[Bagneux–Lucie Aubrac (Parisko metroa)|Bagneux–Lucie Aubrac]]
| align="center" |[[1908]]
| align="center" |[[2013]]
| align="center" |14,0
| align="center" |29
| align="center" |MP 89
| align="center" |6
| align="center" |40
| align="center" |155,9
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 5|M}}
| align="center" |[[Bobigny–Pablo Picasso (Parisko metroa)|Bobigny–Pablo Picasso]] ↔ [[Place d'Italie (Parisko metroa)|Place d'Italie]]
| align="center" |[[1906]]
| align="center" |[[1985]]
| align="center" |14,6
| align="center" |22
| align="center" |MF 01
| align="center" |5
| align="center" |45
| align="center" |110,9
|-
| align="center" |{{metro|paris 6|M}}
| align="center" |[[Charles de Gaulle - Étoile (Parisko metroa)|Charles de Gaulle - Étoile]] ↔ [[Nation (Parisko metroa)|Nation]]
| align="center" |[[1907]]
| align="center" |[[1942]]
| align="center" |13,7
| align="center" |28
| align="center" |MP 73
| align="center" |5
| align="center" |37
| align="center" |114,3
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 7|M}}
| align="center" |[[La Courneuve–8 Mai 1945 (Parisko metroa)|La Courneuve–8 Mai 1945]] ↔ [[Villejuif–Louis Aragon (Parisko metroa)|Villejuif–Louis Aragon]] / [[Mairie d'Ivry (Parisko metroa)|Mairie d'Ivry]]
| align="center" |[[1910]]
| align="center" |[[1987]]
| align="center" |22,5
| align="center" |38
| align="center" |MF 77
| align="center" |5
| align="center" |60
| rowspan="2" align="center" |135,1
|-
| align="center" |{{metro|paris 7bis|M}}
| align="center" |[[Louis Blanc (Parisko metroa)|Louis Blanc]] ↔ [[Pré-Saint-Gervais (Parisko metroa)|Pré-Saint-Gervais]]
| colspan="2" align="center" |[[1967]]
| align="center" |3,1
| align="center" |8
| align="center" |MF 88
| align="center" |3
| align="center" |6
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 8|M}}
| align="center" |[[Balard (Parisko metroa)|Balard]] ↔ [[Pointe du Lac (Parisko metroa)|Pointe du Lac]]
| align="center" |[[1913]]
| align="center" |[[2011]]
| align="center" |23,4
| align="center" |38
| align="center" |MF 77
| align="center" |5
| align="center" |50
| align="center" |105,5
|-
| align="center" |{{metro|paris 9|M}}
| align="center" |[[Pont de Sèvres (Parisko metroa)|Pont de Sèvres]] ↔ [[Mairie de Montreuil (Parisko metroa)|Mairie de Montreuil]]
| align="center" |[[1922]]
| align="center" |[[1937]]
| align="center" |19,6
| align="center" |37
| align="center" |MF 01
| align="center" |5
| align="center" |59
| align="center" |137,9
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 10|M}}
| align="center" |[[Boulogne–Pont de Saint-Cloud (Parisko metroa)|Boulogne–Pont de Saint-Cloud]] ↔ [[Gare d'Austerlitz (Parisko metroa)|Gare d'Austerlitz]]
| align="center" |[[1923]]
| align="center" |[[1981]]
| align="center" |11,7
| align="center" |23
| align="center" |MF 67
| align="center" |5
| align="center" |22
| align="center" |45,3
|-
| align="center" |{{metro|paris 11|M}}
| align="center" |[[Châtelet (Parisko metroa)|Châtelet]] ↔ [[Mairie des Lilas (Parisko metroa)|Mairie des Lilas]]
| align="center" |[[1935]]
| align="center" |[[1937]]
| align="center" |6,3
| align="center" |13
| align="center" |MP 59/73
| align="center" |4
| align="center" |20
| align="center" |47,1
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 12|M}}
| align="center" |[[Mairie d'Aubervilliers (Parisko metroa)|Mairie d'Aubervilliers]] ↔ [[Mairie d'Issy (Parisko metroa)|Mairie d'Issy]]
| align="center" |[[1910]]
| align="center" |[[2022]]
| align="center" |18,4
| align="center" |31
| align="center" |MF 67
| align="center" |5
| align="center" |37
| align="center" |84,3
|-
| align="center" |{{metro|paris 13|M}}
| align="center" |[[Les Courtilles (Parisko metroa)|Les Courtilles]] / [[Saint-Denis–Université (Parisko metroa)|Saint-Denis–Université]] ↔ [[Châtillon–Montrouge (Parisko metroa)|Châtillon–Montrouge]]
| align="center" |[[1911]]
| align="center" |[[2008]]
| align="center" |24,3
| align="center" |32
| align="center" |MF 77
| align="center" |5
| align="center" |52
| align="center" |131,4
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 14|M}}
| align="center" |[[Mairie de Saint-Ouen (Parisko metroa)|Mairie de Saint-Ouen]] ↔ [[Olympiades (Parisko metroa)|Olympiades]]
| align="center" |[[1998]]
| align="center" |[[2021]]
| align="center" |14,4
| align="center" |13
| align="center" |MP 89/05
| align="center" |6
| align="center" |18
| align="center" |83,3
|}

=== Geltokiak ===
[[Fitxategi:Signaletique metro.jpg|thumb|271x271px|[[Saint-Lazare (Parisko metroa)|Saint-Lazare]] geltokiaren kartelak]]
[[Fitxategi:M11 - Station Arts & Metiers.jpg|thumb|271x271px|[[Arts et Métiers (Parisko metroa)|Arts et Métiers]] geltokiaren ikusia]]
[[Fitxategi:Metro de Paris - Ligne 1 - Concorde 03.jpg|thumb|271x271px|[[Concorde (Parisko metroa)|Concorde]] geltokiaren ikusia]]
Ohiko geltokiek bi [[trenbide]] dituzten erdian eta 4 metro zabaleko [[nasa (argipena)|nasak]] alboetan. 50 geltoki inguru, amaierakoak direnak edo izandakoak, salbuespena dira: gehienek hiru trenbide eta bi nasa dituzte ([[Porte d'Orléans (Parisko metroa)|Porte d'Orléans]] esaterako), besteek bi trenbide eta erdian nasa ([[Porte Dauphine (Parisko metroa)|Porte Dauphine]] esaterako). Geltoki gutxi batzuk trenbide bakarrekoak dira, orube zail edo estua dutelako ([[Liège (Parisko metroa)|Liège]] esaterako) edo trenbide-begiztako norabide bakarrekoak direlako ([[Église d'Auteuil (Parisko metroa)|Église d'Auteuil]]).

Jatorrian, geltoki luzera 75 m zen, baina 90 metrora luzatu ziren trafiko handiko lineatan ({{metro|paris 1}}eta {{metro|paris 4}}lineak). Egun, geltoki batzuk 105 m luze dira.

Ohiko geltokiak lurrazaletik hurbil eraiki ziren, lubaki sistemarekin, eta [[Ganga (arkitektura)|gangadunak]] dira. ''Nord-Sud'' sare zaharreko geltokiak ({{metro|paris 12}}eta {{metro|paris 13}}lineak) ganga goratuagoa dute, lehen [[katenaria]] baitzuten. Hala ere, badira salbuespen batzuk:
* Geltoki batzuk, hain daude lurrazaletik hurbil, batez ere {{metro|paris 1}}linean, ezen metalezko sabai lauak dituzten.
* Geltoki goratuak, kale maila baino gorago, batez ere {{metro|paris 2}}eta {{metro|paris 6}}linea periferikoetan, adreiluzkoak dira eta beirazko sabaia dute ([[Jaurès (Parisko metroa)|Jaurès]]).
* 14 linea berriko geltokiak, oso sakonak eta 120 metroko nasak dituztenak, sabai garaiak dituzte.

Metroaren zonakatzeari dagokionez, 248 1. zonan daude, 35 2. zonan eta 19 3. zonan, baina guztiak 1. zonako txartelekin sar daitezke.

Sei geltokik emakume baten izena daramate: [[Louise Michel (Parisko metroa)|Louise Michel]], [[Boucicaut (Parisko metroa)|Boucicaut]], [[Chardon-Lagache (Parisko metroa)|Chardon-Lagache]], [[Pierre et Marie Curie (Parisko metroa)|Pierre et Marie Curie]], [[Barbès–Rochechouart (Parisko metroa)|Barbès–Rochechouart]] eta [[Madeleine (Parisko metroa)|Madeleine]]. Zerrenda horri [[Barbara (Parisko metroa)|Barbara]] eta [[Bagneux–Lucie Aubrac (Parisko metroa)|Bagneux–Lucie Aubrac]] gehituko zaizkio eraikitzen direnean.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Pariseko metroa feminizatu daiteke?|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-FR|data=2018-06-12|url=https://www.lesinrocks.com/2018/06/12/actualite/societe/le-metro-parisien-doit-il-se-feminiser/|aldizkaria=Les Inrockuptibles|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

[[Grand Paris Express]]era begira 72 geltoki berri eraikitzea aurreikusten da.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Etorkizuneko bi metro geltokik emakumeen izenak eramango dituzte: "Barbara" eta "Lucie Aubrac".|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|data=2018-06-20|url=https://www.francetvinfo.fr/societe/droits-des-femmes/deux-futures-stations-de-metro-porteront-des-noms-de-femmes-barbara-et-lucie-aubrac_2810959.html|aldizkaria=Franceinfo|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

==== Dekorazioa ====

Parisko metroaren geltokiek nahiko dekorazio bateratua dute, [[1900]]ean definitutako aukera estetikoei jarraikiz, eta dekorazio hori hein handi batean mantendu da geltoki berrietan eta berrikuntzetan. Hormak eta gangak [[faiantza]] lauza zuriz estaliak daude, garbitzeko erraztasunagatik eta XX. mende hasierako argiztapen teknika eskasa hobetzeko aukeratuak. Hasieratik, geltokiko hormak [[publizitate]] euskarritzat erabili ziren. Afixak kolorezko faiantza lauzez inguratuak zeuden eta goian kudeatzailearen siglak zituen (CMP edo Nord-Sud). Geltokiaren izena zuriz idazten zen metalezko xafla esmalteztatu urdinean, Nord-Sud linean izan ezik, non izena faiantza zuri-urdinezkoa zen. Oro har, Nord-Sud lineako geltokiak dekorazio zainduagoa zuten, bestek baino.

Jatorrizko dekorazio aukerak ez ziren kolokan jarri, [[Bigarren Mundu Gerra]] amaiera arte. Gerra ostean, [[neon|neoizko]] argiztapena orokortzean, faiantzazko lauzan egoera txarra nabarmendu zuen. Horrela, zuritasunaren homogeneotasuna hausteko eta afixak balioesteko, [[RATP]] erakundeak kolorezko faiantza lauzak ezarri zituen [[1948]] eta [[1967]] artean: 73 geltoki itxuraldatu ziren. Harrezkeroztik, geltoki hauen erdiak jatorrizko dekorazioa berreskuratu dute.

Dekorazio hau modaz pasatzen da [[1960ko hamarkada]] amaieran eta hogeiren bat geltokik dekorazio berriago bat jaso zuten: nasetako faiantza lauzak ordezkatu ziren eta bi koloreko berriak ezarri ziren 2 metroko garaieran (''Mouton'' estiloa deritzo). Geltokia asko iluntzen duen dekorazio hau ez zen orokortu.

[[1975]]etik, [[RATP]]k jatorrizko faiantza zuriak balioestea erabakitzen du, argiztapena hobetuz eta altzarien koloreekin jokatuz. Hainbat estilo erabili ziren: ''Motte'' estiloa (argiztapen kutxa [[paralelepipedo|paralelepipedikoa]]), ''Ouï Dire'' estiloa (aluminiozko argiztapen itxura ausartak, neoizko uhinak...) eta ''New Néons''.

Badira geltoki batzuk, "kulturalak" deritzenak, dekorazio tematiko bat jaso dutenak. Atondu zen lehena [[Louvre–Rivoli (Parisko metroa)|Louvre–Rivoli]] izan zen ({{metro|paris 1}}linea), [[Louvre museoa|Louvre museoko]] artelanen kopiak erakusgai dituena. Honen ondoren beste hainbat atondu ziren, hala nola, [[Bastille (Parisko metroa)|Bastille]], [[Hôtel de Ville (Parisko metroa)|Hôtel de Ville]] eta [[Tuileries (Parisko metroa)|Tuileries]] ({{metro|paris 1}}linea), [[Parmentier (Parisko metroa)|Parmentier]] ({{metro|paris 3}}linea), [[Pont-Neuf (Parisko metroa)|Pont-Neuf]] ({{metro|paris 7}}linea), [[Cluny–La Sorbonne (Parisko metroa)|Cluny–La Sorbonne]] ({{metro|paris 10}}linea) eta [[Arts et Métiers (Parisko metroa)|Arts et Métiers]] ({{metro|paris 11}}linea).

{{metro|paris 14}}linea, [[1998]]an inauguratua, salbuespena da, dekorazio berezia baitu, mota askotako hormigoizko lauza handiak erabiltzen baita bertan.

==== Mamuak ====

Metroaren historian zehar, badira geltoki batzuk ez direna inauguratu edo itxi egin direnak. Horrela, nahiz eta existitu, ez dira erabilgarri. Geltoki hauei "mamu geltokiak" deritze (''station fantôme''). Ezagunenak ''Arsenal'' ({{metro|paris 5}}linea), ''Porte Molitor'' ({{metro|paris 9}}eta {{metro|paris 10}}lineak) eta ''Haxo'' ({{metro|paris 3bis}}eta {{metro|paris 7bis}}) dira. Batzuetan filmak egiteko erabiltzen dira.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Paris metroko estazio mamuak lehertzen|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=en-US|url=https://www.urbanghostsmedia.com/2012/11/exploring-abandoned-ghost-stations-paris-metro/|aldizkaria=Urban Ghosts Media is coming soon|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Parisko metroa|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2013-06-12|url=https://web.archive.org/web/20130612045945/http://www.teaser.fr/~aquintanar/ratp-img.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-07-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Ahaztutako geltokiak|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|data=2013-10-17|url=https://web.archive.org/web/20131017201741/http://217.128.43.205/projethtml/stationsoubliees.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

== Ustiapena ==
[[Fitxategi:Paris Metro Barbès - Rochechouart MF 01.jpg|thumb|295x295px|MF 01 trena [[Barbès–Rochechouart (Parisko metroa)|Barbès–Rochechouart]] geltokian]]
Parisko metroaren ustiapena [[RATP|Régie Autonome des Transports Parisiens edo RATPren]] esku dago, [[Île-de-France Mobilités]]eren (''STIF, Syndicat des Transports d'Île-de-France'' aintzineraz) menpe, finantzaketaz arduratzen dena.<ref>[http://www.stif.org/organisation-missions/programme-action-les-contrats/8.html Ekintza-programak eta kontratuak]</ref>

=== Ordutegi eta maiztasunak ===
Linea guztiak goizeko 5: 30ak aldera hasten dira lanean. Lehenengoa {{metro|paris 3bis}}linea da [[Porte des Lilas (Parisko metroa)|Porte des Lilasetik]], 5: 27an. Azkena, {{metro|paris 7bis}}lineko ordea, [[Pré-Saint-Gervais (Parisko metroa)|Pré-Saint-Gervaisetik]], 5: 31ean. Goizeko ordu bata aldera amaitzen dute, 1: 15ean, azken trena iristeko. Ordutegi horrek 50 urte baino gehiago daramatza horrela, baina zerbitzua 2: 15era arte luzatzen da, [[2006]]ko [[abenduaren 23]]tik jaiegunetan eta [[abenduaren 30]]etik jaiegun bezperetan. Behin baino gehiagotan pentsatu da metroa gau osoan irekitzea, baina kontrako argudio nagusia azpiegitura mantentzea da, gauez egiten baita eta ezingo bailirateke egin.<ref>[http://wikiwix.com/cache/?url=http://www.ratp.fr/common/ressources/1044.pdf&title=Communiqu%C3%A9%20de%20presse%20RATP%20du%202%20octobre%202007 2007ko urriaren 2ko prentsa-espedientea – 7. konpromisoa: zerbitzuaren luzapena lortzea, 18. or.]</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Paris : le Stif ne veut pas du métro de nuit|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|url=https://www.cnews.fr/france/2016-10-01/paris-le-stif-ne-veut-pas-du-metro-de-nuit-739695|aldizkaria=CNEWS|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

Maiztasunari dagokionez, puntako orduan minutu eta erdi eta bi minutu artekoak dira, lerroen arabera. Bailarako orduan, 4 minutura igotzen da, eta zortzi minutura iristen da eskari txikieneko orduetan.

=== Ibilgailuak ===
Gaur egun sarean dauden ibilgailuak bi motatakoak dira: MP (pneumatikoen gainean) eta MF (errailen gainean). Lote desberdinak tren motaren arabera izendatzen dira (MF edo MP), bai eta zerbitzuan jarri den urteko azken bi digituak ere.
{| align="center"
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Izena}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Eraikuntza}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Lineak}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Trenak}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Eskema}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Oharrak}}
|-
| align="center" |'''MP 59'''
| align="center" |[[1963]]-[[1974]]
| align="center" |{{metro|paris 11}}
| align="center" |24
| align="center" |M+N+A+M
| align="left" |[[2022]]ra arte [[Rosny–Bois-Perrier (Parisko metroa)|Rosny–Bois-Perrierren]] egongo dira
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |'''MP 73'''
| align="center" |[[1972]]-[[1974]]
| align="center" |{{metro|paris 6}}{{metro|paris 11}}
| align="center" |46
| align="center" |M+N+A+B+M<br>M+N+A+M
| align="left" |
|-
| align="center" |'''MP 89'''
| align="center" |[[1997]]-[[2001]]
| align="center" |{{metro|paris 4}}{{metro|paris 14}}
| align="center" |73
| align="center" |S+N+N+N+N+S
| align="left" |
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |'''MP 05'''
| align="center" |[[2011]]-[[2015]]
| align="center" |{{metro|paris 1}}{{metro|paris 14}}
| align="center" |67
| align="center" |S+N+N+N+N+S
| align="left" |
|-
| align="center" |'''MF 67'''
| align="center" |[[1967]]-[[1978]]
| align="center" |{{metro|paris 3}}{{metro|paris 3bis}}{{metro|paris 10}}{{metro|paris 12}}
| align="center" |138
| align="center" |M+B+NA+B+M<br>M+N+A+B+M<br>S+N+NA+N+S<br>M+N+NA+N+M<br>M+B+M
| align="left" |Trenetako lauk gidarien prestakuntzarako balio dute
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |'''MF 77'''
| align="center" |[[1977]]-[[1986]]
| align="center" |{{metro|paris 7}}{{metro|paris 8}}{{metro|paris 13}}
| align="center" |196
| align="center" |M+B+NA+B+M
| align="left" |{{metro|paris 13}}lineako trenak berritu dira [[2007]] eta [[2012]] artean
|-
| align="center" |'''MF 88'''
| align="center" |[[1992]]-[[1994]]
| align="center" |{{metro|paris 7bis}}
| align="center" |8
| align="center" |M+B+M
| align="left" |
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |'''MF 01'''
| align="center" |[[2006]]-[[2017]]
| align="center" |{{metro|paris 2}}{{metro|paris 5}}{{metro|paris 9}}
| align="center" |172
| align="center" |S+N+N+N+S
| align="left" |
|-
|}

=== Bidaiaren informazioa ===
[[Fitxategi:Metro Paris - Ligne 2 - Station Nation.jpg|thumb|253x253px|ASVA sistema {{metro|paris 2|S}}linearen trena]]
[[Fitxategi:Metro de Paris - Ligne 7 - Place Monge SIEL.jpg|ezkerrera|thumb|253x253px|SIEL sistema [[Place Monge (Parisko metroa)|Place Monge]] geltokia]]
SIEL (''Système d'Information En Ligne'', Lineako Informazio-Sistema) bidaiarien informaziorako tresnen multzoa da. Hurrengo bi trenak iritsi aurretik itxoiteko denbora bisualki eta soinuan adierazten du, baina gutxi batzuetan hurrengo trena baino ez du adierazten. [[2010]]az geroztik, zerbitzu hau geltoki guztietan dago. {{metro|paris 1}}eta {{metro|paris 14}}lineetan (eta laster {{metro|paris 4}}linean ere bai), ordea, pantaila digital moduan egiten du. ASVA (''Anonces Sonores et Visuelles Automatiques'', Soinu- eta ikus-iragarki automatikoak) zerbitzuak osatzen du, tren berrituetan eta berriki zerbitzuan sartutakoetan, hurrengo geltokiaren berri ematen baitu, soinu eta ikusmen bidez. Abisuen hizkuntzari dagokionez, [[1994]]tik hiru hizkuntzakoak dira: [[frantses]]ez, [[ingeles]]ez eta hirugarren hizkuntza bat. Geltoien arabera, [[alemaniar]]ra (iparraldeko zonaldeak) edo [[italiar]]ra (ekialdeko zonaldeak) izan daiteke. Halaber, abisu oso orokorretan, guztiak erabiltzen dira, [[Gaztelania|gaztelanirraarekin]], [[japoniera]]rrarekin eta [[txinera]]rrarekin batera.<ref>[https://web.archive.org/web/20160611103047/http://scope.ratp.fr/annonces-sonores-operation-de-renouvellement-des-voix Soinu iragarkiak, ahotsa berritzeko operazioa ", ratp.fr-en, 2014ko abenduaren 3an.]</ref>

=== Tarifak ===
Tarifak [[Île-de-France Mobilités]]ek kudeatzen dituzte, eta baliodunak dira [[Paris]]ko eta [[Île-de-France]]ko garraiobide guztietan, zonifikazioa egokia bada. 2. eta 3. gunetan metro-geltokiak egon arren, guztiak 1. guneko txartelekin sar daitezke.<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Ile-de-Francek ezabatu egiten ditu egoera irregularrean dauden atzerritarrentzako garraiorako laguntzak.|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr|data=2016-01-21|url=https://www.lemonde.fr/politique/article/2016/01/21/la-region-ile-de-france-vote-la-suppression-des-aides-au-transport-pour-les-etrangers-en-situation-irreguliere_4851510_823448.html|aldizkaria=Le Monde.fr|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

== Etorkizuna ==
[[Fitxategi:Châtelet Bagneux.jpg|thumb|284x284px|[[2016]]an [[Bagneux–Lucie Aubrac (Parisko metroa)|Bagneux–Lucie Aubracerako]] {{metro|paris 4|S}}linea aldez aurretik seinaleztatzea]]
[[Fitxategi:Metro Paris - Ligne 12 - Mairie d'Issy - Tunnel.jpg|thumb|284x284px|[[Mairie d'Issy (Parisko metroa)|Mairie d'Issy]] geltokiaren amaiera, [[2030]] baino lehen luzapenan]]
[[Fitxategi:Vue prise de l'Hôpital Foch à Suresnes le 6 octobre 2016 - 3.jpg|thumb|285x285px|[[Suresnes]]ko erdialdea, linea haraino zabaltzea eskatzen duena]]
Biztanleria gero eta handiagoa denez eta sarea gainezka dagoenez, linea eta geltoki berriak eraikitzen ari dira eskaria asetzeko. Gainera, trenak berritzen ari dira, batzuk 80ko hamarkadaren hasierakoak, {{metro|paris 13}}lineakoak kasu. Hona hemen aurreikusitako jarduera nagusiak:

=== Lehendik dauden lineak luzatzea ===

==== Berehalakoak ====

* {{metro|paris 4}} [[Mairie de Montrouge (Parisko metroa)|Mairie de Montrouge]] eta [[Bagneux–Lucie Aubrac (Parisko metroa)|Bagneux–Lucie Aubrac]] artean<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Metroko 4. linearen proiektua {{!}} Montrouge > Bagneux luzapena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-fr|url=https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro-4-prolongement-montrouge-bagneux|aldizkaria=Île-de-France Mobilités|sartze-data=2020-07-01}}</ref>
* {{metro|paris 11}} [[Mairie des Lilas (Parisko metroa)|Mairie des Lilas]] eta [[Rosny–Bois-Perrier (Parisko metroa)|Rosny–Bois-Perrier]] artean<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Metroko 11. linearen proiektua {{!}} Mairie des Lilas > Rosny-Bois-Perrier luzapena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-fr|url=https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro-11-prolongement-mairie-des-lilas-rosny-bois-perrier|aldizkaria=Île-de-France Mobilités|sartze-data=2020-07-01}}</ref>
* {{metro|paris 12}} [[Front Populaire (Parisko metroa)|Front Populaire]] eta [[Mairie d'Aubervilliers (Parisko metroa)|Mairie d'Aubervilliers]] artean<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Metroko 12. linearen proiektua {{!}} Front Populaire > Mairie d'Aubervilliers luzapena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-fr|url=https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro-12-prolongement-front-populaire-mairie-d-aubervilliers|aldizkaria=Île-de-France Mobilités|sartze-data=2020-07-01}}</ref>
* {{metro|paris 14}} [[Saint-Lazare (Parisko metroa)|Saint-Lazare]] eta [[Mairie de Saint-Ouen (Parisko metroa)|Mairie de Saint-Ouen]] artean<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Metroko 14. linearen proiektua {{!}} Saint-Lazare > Mairie de Saint-Ouen luzapena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-fr|url=https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro-14-prolongement-saint-lazare-mairie-de-saint-ouen|aldizkaria=Île-de-France Mobilités|sartze-data=2020-07-01}}{{Apurtutako esteka|date=abuztua 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

==== 2030 baino lehen ====

* {{metro|paris 1}} [[Château de Vincennes (Parisko metroa)|Château de Vincennes]] eta ''Val de Fontenay'' artean<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Metroko 1. linearen proiektua {{!}} Château de Vincennes > Val de Fontenay luzapena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-fr|url=https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro-1-prolongement-chateau-de-vincennes-val-de-fontenay|aldizkaria=Île-de-France Mobilités|sartze-data=2020-07-01}}</ref>
* {{metro|paris 5}} [[Place d'Italie (Parisko metroa)|Place d'Italie]] eta ''Place de Rungis'' artean<ref name=":0">«Île-de-France eskualdeko zuzendaria». ''2012''.</ref>
* {{metro|paris 7}} [[La Courneuve–8 Mai 1945 (Parisko metroa)|La Courneuve–8 Mai 1945]] eta ''Le Bourget–RER'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 9}} [[Mairie de Montreuil (Parisko metroa)|Mairie de Montreuil]] eta ''Montreuil–Murs-à-Pêches'' edo ''Montreuil–Hôpital'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 10}} [[Gare d'Austerlitz (Parisko metroa)|Gare d'Austerlitz]] eta [[Ivry–Gambetta (Parisko metroa)|Ivry–Gambetta]] eta [[Boulogne–Pont de Saint-Cloud (Parisko metroa)|Boulogne–Pont de Saint-Cloud]] eta ''Gare de Saint–Cloud'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 11}} [[Rosny–Bois-Perrier (Parisko metroa)|Rosny–Bois-Perrier]] eta ''Noisy–Champs'' artean<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Metroko 11. linearen proiektua {{!}} Rosny-Bois-Perrier > Noisy-Champs luzapena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-fr|url=https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro-11-prolongement-rosny-bois-perrier-noisy-champs|aldizkaria=Île-de-France Mobilités|sartze-data=2020-07-01}}</ref>
* {{metro|paris 12}} [[Mairie d'Issy (Parisko metroa)|Mairie d'Issy]] eta ''Carrefour de la Ferme'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 14}} [[Mairie de Saint-Ouen (Parisko metroa)|Mairie de Saint-Ouen]] eta [[Saint-Denis–Pleyel (Parisko metroa)|Saint-Denis–Pleyel]] eta [[Olympiades (Parisko metroa)|Olympiades]] eta ''Aéroport d'Orly'' artean<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Metroko 14. linearen proiektua {{!}} Olympiades > Aéroport d'Orly luzapena|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=fr-fr|url=https://www.iledefrance-mobilites.fr/le-reseau/projets/metro-14-prolongement-olympiades-aeroport-d-orly|aldizkaria=Île-de-France Mobilités|sartze-data=2020-07-01}}</ref>

==== 2030aren ondoren ====

* {{metro|paris 1}} [[La Défense (Parisko metroa)|La Défense]] eta ''Nanterre–La Folie'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 4}} [[Porte de Clignancourt (Parisko metroa)|Porte de Clignancourt]] eta ''Docks de Saint-Ouen'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 5}} [[Bobigny–Pablo Picasso (Parisko metroa)|Bobigny–Pablo Picasso]] eta ''Mairie de Drancy'' artean
* {{metro|paris 10}} [[Ivry–Gambetta (Parisko metroa)|Ivry–Gambetta]] eta ''Vitry-sur-Seine'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 12}} [[Mairie d'Aubervilliers (Parisko metroa)|Mairie d'Aubervilliers]] eta ''La Courneuve–Six Routes'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 13}} [[Saint-Denis–Université (Parisko metroa)|Saint-Denis–Université]] eta ''Stains–La Cerisaie'' eta [[Les Courtilles (Parisko metroa)|Les Courtilles]] eta ''Argenteuil'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 14}} ''Aéroport d'Orly'' eta ''Morangis'' artean<ref name=":0" />

==== Proposamen ez ofizialak ====

* {{metro|paris 2}} [[Porte Dauphine (Parisko metroa)|Porte Dauphine]] eta ''Suresnes'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 3}} [[Pont de Levallois–Bécon (Parisko metroa)|Pont de Levallois–Bécon]] eta ''Bécon-les-Bruyères'' artean<ref>«Île-de-France eskualdeko zuzendaria». ''2012''.</ref>
* {{metro|paris 7}} [[Mairie d'Ivry (Parisko metroa)|Mairie d'Ivry]] eta ''Vitry-sur-Seine'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 9}} [[Pont de Sèvres (Parisko metroa)|Pont de Sèvres]] eta ''Sèvres'' artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 13}} [[Châtillon–Montrouge (Parisko metroa)|Châtillon–Montrouge]] eta [[Bagneux–Lucie Aubrac (Parisko metroa)|Bagneux–Lucie Aubrac]] artean<ref name=":0" />
* {{metro|paris 18}} ''Aéroport d'Orly'' eta [[Pointe du Lac (Parisko metroa)|Pointe du Lac]] artean<ref name=":0" />

=== ''Grand Paris Express'' ===
''[[Grand Paris Express]]'' ("Paris Expres Handia"), besteak beste, {{metro|paris 11}}eta {{metro|paris 14}}lineak petite couronne bezala ezagutzen denerantz luzatzea eta beste lau metro linea sortzea aurreikusten duen proiektua da. Bereziki, [[Paris]] inguratzen duten hiriei zerbitzua emateko diseinatuta daude, eta ez hiriburuari berari.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Société du Grand Paris|hizkuntza=fr|url=https://www.societedugrandparis.fr/|aldizkaria=Société du Grand Paris|sartze-data=2020-07-01}}</ref>
{| align="center"
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Linea}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Ibilbidea}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Inaugurazioa}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Luzera <small>(km)</small>}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Geltokiak}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Trenak}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Kotxeak trenez}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Trenak orduz}}
! bgcolor="#64b5f6" |{{color|white|Bidaiariak <small>(milioitan)</small>}}
|-
| align="center" |{{metro|paris 15|M}}
| align="center" |Champigny–Centre ↔ Noisy–Champs
| align="center" |''2025-2030''
| align="center" |75
| align="center" |36
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 16|M}}
| align="center" |Saint-Denis–Pleyel ↔ Noisy–Champs
| align="center" |''2024-2030''
| align="center" |25
| align="center" |10
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
|-
| align="center" |{{metro|paris 17|M}}
| align="center" |Saint-Denis–Pleyel ↔  Le Mesnil–Amelot
| align="center" |''2024-2030''
| align="center" |25
| align="center" |9
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
|- bgcolor="#efefef"
| align="center" |{{metro|paris 18|M}}
| align="center" |Aéroport d'Orly ↔ Versailles–Chantiers
| align="center" |''2027-2030''
| align="center" |48
| align="center" |11
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
| align="center" |?
|}

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda}}

== Ikus, gainera ==
* [[Parisko metroaren geltokiak]]
* [[Grand Paris Express]]
* [[Île-de-Franceko tranbia]]
* [[Île-de-Franceko aldiriak]]
* [[Transilien]]

== Kanpo estekak ==

* {{fr}} [https://www.ratp.fr/ RATPko web gunea]
* {{fr}} [https://www.iledefrance-mobilites.fr/ Île-de-France Mobilitésko web gunea]
{{autoritate kontrola}}{{metro aurkibidea}}{{Parisko garraio aurkibidea}}

[[Kategoria:Parisko metroa|*]]
[[Kategoria:1900eko hamarkadan zabaldutako metroak]]