Hostoen morfologia

Hostoen morfologia espezieen sailkapenean erabiltzen den landare morfologiaren atala da, hostoen itxura aztertzen duena. Itxurak aldaera ugari dituenez, ezaugarri bistakoenetakoa da espezie bat identifikatu ahal izateko.

Hostoak izan daitezke bakunak (orri bat) edo konposatuak (orri edo foliolo bat baino gehiagorekin), iledunak edo ilegabeak, ertz osokoak edo zerratuak eta abar. Orrien antolaketak, hauen formak, ertzaren definizioak edo nerbiazioak parte hartzen dute hostoaren itxura orokorrean.

Hostoen atalak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hostoa hainbat zatiz osaturiko egitura da. Fotosintesia gauzatzen duen egitura zapalari linbo edo hosto-orri izena ematen zaio. Linboa modu egokian paratzen eta adarrarekin lotzen duen egitura zilindrikoa, berriz, pezioloa edo txortena da. Pezioloa eta zurtoina lotzen dituen guneari hostoin izena ematen zaio.

Sailkapenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Antolamendua (compositio)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mota	Latinez	Azalpena
Txandakatua^[1]	alterna	hostoak txandaka lotzen dira maila desberdinetan
Aurkakoa^[1] edo oposatua	abrupta	hostoak parez pare lotzen dira
oposatu dekusatua	decussata	oposatua, baina hostoak angelu zuzenean daude aurreko mailarekiko
Bertizilatua	verticillata aut stellata	hostoak sortaka (gutxienez 3) puntu berean
Erroseta	rosula	Hostoak oinarrian zirkuluan

Itxura (foliorum forma)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mota	Latinez	Azalpena
Entsiformea	ensiformis	luzea eta zorrotza, ezpata itxurakoa
Azikularra	acicularis	Orratz itxurakoa, zorrotza eta estua
Subulatua	subulata	ezten itxurakoa
Lineala	linearis	Luzea eta oso estua
Luzanga	oblonga	Itxura luzekara, ertz nahiko paralelo egin eta erpin biribilduekin
Lantzeolatua	lanceolata	lantza itxurakoa, zabalagoa txortena aldean erpinean baino
Oblantzeolatua	oblanceolata	lantza itxurakoa, zabalagoa erpin aldean txortenean baino
Faltziformea	falcata	Sega itxurakoa
Aristatua	aristata
Eliptikoa	elliptica	Arrautza itxurakoa, zabalera ia berdina erpin eta txortena aldean
Ornikularra edo biribila	orbicularis	biribila
Obala	ovata	Arrautza itxurakoa, zabalagoa txortena aldean
Obobatua edo obobala	obovata	arrautza itxurakoa, zabalagoa erpin aldean
Espatulatua	spathulata	espatula itxurakoa, orria gutxika txorten bihurtzen
Kuneatua	cuneata	oinarria ziri itxurakoa
Sagitatua	sagittata	lantza itxurakoa, aurikulak beherantz zuzenduak
Hastatua	hastata	lantza itxurakoa, aurikulak horizontalki hedatuak
Peltatua	peltata	biribildua, txortena orria ren erdian atxikia
Akuminatua	acuminata	erpina punta finarekin
Kamutsa	obtusus	erpina biribildua
Trunkatua	truncata	erpinak moztua dirudi
Erreniformea	reniformis	Giltzurrun itxurakoa
Deltoidea	deltoidea	hirukia, txortena albo bati atxikia
Flabelatua	flabellata	erdi-zirkularra, haizemaile itxurakoa
Kordatua	cordata	bihotz itxurakoa, punta erpinean
Obkordatua	obcordata	bihotz itxurakoa, punta txorten aldean
Erronboidala	rhomboidalis	Erronbo itxurakoa
Lobatua	lobata	gingiletan banatua
Pedatua	pedata	Palmatua, albo gingilak oinarriari batuak
Multifidoa	multifida	xingolatan banatua
Perfoliatua	perfoliata	zutoinak orria zulatu duela dirudi

Palmatuak:

Mota	Latinez	Azalpena
Palmatua	palmata	segmentu edo gingiletan banatua, eskuko hatzen antzera
Palmatilobatua	palmatilobata	palmatua, segmentuen arteko hutsartea ez da orriaren erdiraino iristen
Palmatifidoa	palmatifinta	palmatua, segmentuen arteko hutsartea orriaren ia erdiraino iristen da
Palmatipartitua	palmatipartita	palmatua, segmentuen arteko hutsartea segmentuen erdia igarotzen dute
Palmatisekatua	palmatisecata	palmatua, segmentuen arteko hutsarte luzeak zain nagusiraino iristen dira

Pinatuak:

Mota	Latinez	Azalpena
Pinatilobatua	pennatilobata	Pinatua, segmentuen arteko hutsarteak ez dira iristen orri-erdiaren erdibidera^[2]
Pinatifidoa	pinnatifindata	Pinatua, segmentuen arteko hutsarteak orri-erdiaren erdibidera iristen dira^[2]
Pinatipartitua	pennatipartita	Pinatua, segmentuen arteko hutsarteak orri-erdiaren erdibidea igarotzen dute^[2]
Pinatisekatua	pennatisecata	Pinatua, segmentuen arteko hutsarteak zain nagusia iristen dira

Ertza (foliorum margo)[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mota	Latinez	Azalpena
Osoa	integra	Koxkarik gabea
Ziliatua	ciliata	Iletxoduna
Krenulatua	crenata	Koxka zabal eta biribilduak
Horzduna^[3] (edo dentatua)	dentata	Hortz estu edo zabalekin
Horztun bikoitza	duplicato-dentata
Dentikulatua	denticulata	Hortz txikiduna
Zerratua	serrata	Zerra itxurakoa, puntak aurrerantz
Zerrulatua	serrulata	Zerra hortz txikiekin
Gilgilduna	lobata	Gingil biribilduekin
Uhindua	undulata	Uhin itxurako koxka zabal eta biribilduak
Espinulatua	spinulata	Arantzekin

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ ^a ^b Euskal Herriko zuhaitz eta zuhaixken gida. Eusko Jaurlaritzaren argitalpen zerbitzu nagusia, 25-33 or. ISBN 9788445730515..
↑ ^a ^b ^c (Frantsesez) Bernard Boullard. (1997). Dictionnaire, Plantes & Champignons. ESTEM, 875 or..
↑ «horzdun». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2021-5-2.)

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q521246
Multimedia: Leaf diagrams / Q521246

[EHZZ-1] Euskal Herriko zuhaitz eta zuhaixken gida. Eusko Jaurlaritzaren argitalpen zerbitzu nagusia, 25-33 or. ISBN 9788445730515..

[boullard-2] (Frantsesez) Bernard Boullard. (1997). Dictionnaire, Plantes & Champignons. ESTEM, 875 or..

[3] «horzdun». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2021-5-2.)

[1]

[2]

[3]