-enko

Wikipedia, Entziklopedia askea
Taras Xevtxenko, izen titpikoki ukrainarra zuen idazle nazionala; estatua elebidun bat Brasilgo hiri batean.

-enko atzizki antroponimikoa duten abizenak ukrainarren artean abizen ohikoenetakoak dira. Ukrainar abizenen formakuntzan -enko atzizkia da eratorpen modu usuenetako bat, baina ez bakarra; -iuk edo -txuk amaierak ere ohikoakm baitira, ekialderago ohikoan.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Podolia 21. mendeko Ukrainaren mapan kokatua, -enko abizenen jatorria.

16. mendeko dokumentuetan -enko erako patronimikoak Podolian kokatzen ziren batez ere, noizean behin Kiev eta Zhytomyr eskualdeetan ere bai.

17. mendean, -enko formazioak dagoeneko Ukraina ekialdeko lurraldean antroponimiko ohikoena ziren . 1649ko Zboriveko Itunaren ondoren egindako kosakoen erregistroetan, -enko abizenek abantaila kuantitatibo absolutua dute beste guztien aldean. Stepan Bevzenkoren kalkuluen arabera, Kiev erregimentuaren erregistroan -enko izenak %60 dira.

Esanahia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ukrainako beste abizen atzizki batzuk bezala, patronimikoa adierazten du ohikoan -enko amaierak, jatorrian bederen. Hau da, noren seme edo alaba; hala nola, Ivanenko, Ivanen seme edo Pavlenko, Pavlo edo Pauloren seme. Ez bakarrik aitatasun patronimikoa adierazteko, gainera, emakume izenetan jatorria dutenak egon badaude eta: Odartxenko, Odarka emakume izenetik eratorria, adibidez[1].

Goitizen, lanbide eta abarren ondorengoak adieraz dezakete halaber -enko deitura hauek. Esate baterako:

  • Usenko: Us, bibote.
  • Bilouxenko: Bilo, zuri, Us, bibote. Bibote zuridunaren ondorengoa.
  • Xevtxenko: Xvets, zapataria.
  • Popenko: Pip/pop, apaiza (Ukrainako apaiz ortodoxoek ezkontza baimendua dute).
  • Babenko: Baba, amona.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Slavutych, Yar. (1962-09-01). «Ukrainian Surnames in -enko» Names 10 (3): 181–186.  doi:10.1179/nam.1962.10.3.181. ISSN 1756-2279. (Noiz kontsultatua: 2022-03-07).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]