Ana María Campos

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ana María Campos

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakAna María de Campos y Cubillán de Fuentes
JaiotzaLos Puertos de Altagracia (en) Itzuli, 1796ko apirilaren 2a
Herrialdea Venezuela
HeriotzaMaracaiboko aintzira, 1828ko urriaren 17a (32 urte)
Jarduerak
JarduerakHeroia

Ana María de Campos Cubillán (Los Puertos de Altagrazia, Venezuela, 1796ko apirilaren 2a - Maracaibo,Venezuela, 1828ko urriaren 17a) Venezuelako Independentzia Gerrako heroia izan zen, bando askatzailearen barruan.[1] Heroiaren ohorea eman zioten, eta «gerraria» eta «martiria» deitzen diote.[2][3]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Domingo José de Campos Perozo de Cervantesen eta María Ana Cubillán Veraren alaba zen Ana María Campos. Gaztetatik Espainiako gobernutik kanporatzearen aldekoa izan zen.[2]

Eskualdeko familia aristokratikoenetako batekoa zen, eta hezkuntza mugatua jaso zuen, familia horietan emakumeentzat ohikoa zena, batez ere katolizismoa aztertzera mugatuta zegoena.[oh 1] Hala ere, gizarteko arteak ikasi zituen, baita zalduntza-kodeak ere, eta «amazona handi» gisa ezagutzen zuten.[2]

Goi-klasean, Ilustrazioaren garaiko idazki eta pentsamendu liberalen eraginpean egon zen zeharka Campos, eta oso gaztetatik jakinarazi zuen «askatasun-, berdintasun- eta anaitasun/ahizpatasun-egarria» zuela, 1821-1823ko kontragolpe errealari aurre egiteko arrazoi bat eman zion egarria.[2]

Erresistentzia- eta atxiloketa-kanpainak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Haurtzarotik independentziaren kausen aldekoa eta gero haietan aktiboa izan zen. Camposek bere familia-etxe handiko gelak ireki zituen indar horiek antolatzeko, eta haiekin konspiratu zuen.[3]

Maracaiboko aintziraren okupazio errealistan egindako ekintzengatik da ezaguna Campos, Francisco Tomás Morales mariskala buru zuela. Iraultzari laguntzeko Camposek egin zituen saiakerak entzun ondoren, 1822ko irailean, Moralesek Koroa askatzeko ezkutuko bilerak antolatzea leporatu zion, eta atxilotu egin zuten.[4] Aurkezttako frogetako bat bilera sekretu batean esan zuen zerbait izan zen: «Si Morales no capitula, monda» (garaiko hizkuntzan, «Si Morales no se rinde, muerte»).[2] Moralesek berak egin zion itaunketa, eta esaldia esan zuela aitortu zuen. Maracaibon kantu ezaguna bihurtu zen.[2]

Berak uko egin zion Espainiari barkamena eskatzeari, eta jendaurrean epaia jarri eta zigortu zuten. Horrek esan nahi zuen brusa barik kaleetan ibiltzea, bereziki asto batean zaldiaren ordez, lotsaren seinale gisa, Valentín Aguirre borrero publikoak aldi berean jotzen zuela. Esaten da, ezen, zartada bakoitzaren ondoren, berak galdetzen ziola ea damutu nahi zuen, eta hark, behin eta berriz erantzun, «Si no capitula, monda» erantzuten zuela.[2] Tortura jasan ondoren, askatu egin zuten.

Maracaiboko aintzirako bataila[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kolpatuta egon arren, Camposek beste urte batzuk izan zituen. Atxilotu, torturatu eta handik urtebetera, Maracaiboko Lakuko batailan izan zen, 1823ko uztailaren 24an. Torturagatik ahul egon arren, batailan sostengua eman zuen. Iraultzaileek borroka irabazi zuten, Maracaiboren independentzia ziurtatuz eta Morales amore ematera behartuz.[2]

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Campos 32 urte zituela hil zen (Maracaibo lakuan garaipena lortu eta bost urtera), tortura-zaurien ondorioz epilepsia-krisi baten ondorioz, Maracaibo lakuaren ertzean 1828ko urriaren 17an.[2][5]

Aintzatespenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Maracaiboko leku askok Campos izena dute, kale bat, plaza publiko bat, emakume presoentzako trebakuntza-zentro bat eta konplexu petrokimiko bat barne.[6][7]
  • Bere izena daraman plaza publikoko monumentu batek asto batean brusa barik ageri da Campos, eta gizon bat haren atzean, latigo bat duela.[8]
  • Zulia estatuan, Camposen jaioterria, jaialdi handi batekin ospatu zen jaiotzaren bigarren mendeurrena. Une hartan biografia gehiago sortzeko bultzada bat ere izan zen, eta Ana María Campos Orkestra sortu zen.[4] Venezuelan, melodia ezagun bat konposatu eta Camposi eskaini zioten, «Canción de primavera / Udaberriko kanta» izenekoa, hura omentzeko erabiltzen dena.

    Egunsentiko eta arrosaren heroia Ezpata eta odol artean, Zure suzko bihotzak, sutan hartzen du sua Nola gertatzen da zure izena historian? Jazmina, ereinotza eta gloria erritmoan.

  • 2016. urtean, Zulia Estatuko Legegintzako Kontseiluak Ana María Campos Agindua ezarri zuen. Agindu hori urtero ematen zaie «genero-berdintasunaren eta emakumeen ahalduntzearen alde aktiboki borrokatzen duten» tokiko emakumeei.[9]

Oharrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Leinuko kideek Pinedako leinuarekin bat egin zuten eta hirugarren adar bat osatu zuten. Adar horretako ordezkari garrantzitsuenak María Antonia, José María, Miguel, Rafael, Gabriel eta Joaquina de Campos eta Pineda izan ziren, XVIII. mendearen lehen erdian bizi izan zirenak eta ondorengo asko izan zituztenak. Pertsona horiek Maracaibon finkatu ziren eta Los Puertos de Altagrazia bisitatzen jarraitu zuten, non beti izan zituzten beren udako etxe handiak (Nagel von Jess, or. 89-90). Campos eta Pinedaren ondorengoak oso ugariak dira, eta Maracaibo hirian eta inguruko eskualdeetan daude. Estas personas se establecieron en Maracaibo y continuaron visitando Los Puertos de Altagracia, donde siempre habían tenido sus grandes casas de verano (Nagel von Jess, pp. 89-90). Los descendientes de Campos y Pineda son muy numerosos, y están presentes en la ciudad de Maracaibo y en las regiones circundantes. Ondorengoak ditu, besteak beste: Gutiérrez de Celis, Lossada y Antúnez, Lares Baralt, Peredo Hill eta von Jess Lossada.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ «Alberto Ardila Michael Piloto | Un 17 de octubre de 1828 fallece Ana María Campos» EntornoInteligente.
  2. ↑ a b c d e f g h i Ana María Campos heroína en la Guerra de Independencia de Venezuela. Ministerio para la Mujer y la Igualdad de Género de Venezuela.
  3. ↑ a b «Conmemoran natalicio de heroína venezolana Ana María Campos» Telesur.
  4. ↑ a b «Ana María Campos, una heroína altagraciana» El Zuliano Rajao.
  5. ↑ «Hoy recordamos en detalle el fallecimiento de la heroína Ana María Campos» Noticia al día.
  6. ↑ Carrasquel, Josmaira. (17 de noviembre de 2016). «Inaugurado Centro de Formación Femenina 'Ana María Campos'» Radio Mundial.
  7. ↑ Hoggett, Linus. (17 de marzo de 2009). «Ana María Campos complex produces 1.75Mt in 2008» BNamericas.
  8. ↑ Díaz, Veronica. (18 de octubre de 2017). «Ana María Campos: O capitula o Monda» Cuatro F.
  9. ↑ «CLEZ entrega la orden Ana María Campos a Primera Combatiente del Zulia» Versión Final 3 de octubre de 2017.

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Langue, Frédérique (2000). Aristokratak, ohorea eta subbertsioa XVIII. mendeko Venezuelan. Caracas: Historiako Akademia Nazionala. ISBN ά980-222-935-2
  • Nagel von Jess, Kurt (1969). Marakaibera familia batzuk. Maracaibo: Zuliako Unibertsitatea. CS398M37 N33
  • Diccionario de la Historia de Venezuela (1999).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ana_María_Campos&oldid=9586828"(e)tik eskuratuta