All-Ireland Senior Football Championship

All-Ireland Senior Football Championship
Craobh Shinsear Peile na hÉireann

Irlanda Osoko Futbol Gaeliko Senior Txapelketa
Kirola	Futbol gaelikoa
Eskualdea	Irlanda
Sorrera urtea	1887
Antolatzailea	Elkarte Atletiko Gaeliko
Garaikurra	Sam Maguire Kopa
Partehartzaileak	33
Aurtengo irabazlea	Dublin GAA (2018: 28. aldia)
www.gaa.ie

All-Ireland Senior Football Championship (euskaraz Irlanda Osoko Futbol Gaeliko Senior Txapelketa) Irlandako futbol gaeliko kanporaketa bidezko txapelketa nagusia da. Udaldeko hilabeteetan zehar Gaelic Athletic Association erakundeak antolatutako txapelketa da, urtero irailaren hirugarren edo laugarren igandean Dublingo Croke Park zelai mitikoan ospatu ohi den All-Ireland Football Final finalak amaiera ematen diolarik. Azken hau Irlanda osoan biziki jarraitua eta zaletu ugari dituen ekitaldia delarik. Txapelketa honetako eta finalaren irabazlea Sam Maguire Cup kopa bereganatu ohi du. Txapelketaren babesleak SuperValu, Ulster Bank eta Vodafone dira.

2004ko All-Ireland Senior Football Championship txapelketako futbol gaeliko finala Kerry GAA (orlegi eta urre kolorea) eta Mayo GAA (orlegi eta gorria) taldeen artean. Croke Park, Dublin.

Formatua

Irlanda konderri bakoitza bere probintziako txapelketan lehiatu ohi da. Probintzietako lau txapelketak Munster, Leinster, Ulster eta Connacht probintzietakoak dira (azken horretan Londres eta New York hirietako taldeek ere parte hartzen dutelarik). Probintzia mailako txapelketa hauek partidu bakarreko kanporaketa zuzenaren bidez funtzionatzen dute, eta maiatza, ekaina eta uztaileko hilabeteetan zehar jokatu ohi dira. Probintzia Txapelketa bakoitzeko irabazleek All-Ireland Series delakoetan bere lekua lortzen dute, All-Ireland Series direlako hauek, All-Ireland Football Championship txapelketako kanporaketa fase finala osatzen dute eta abuztua eta irailean jokatu ohi dira.

Aurreko aldiko Probintzia Txapelketetan porrot egin duten 28 taldeei All-Ireland Series edo fase finalera iragateko bigarren aukera bat ematen zaie, hau sailkapen serien bidez burutzen da. Sailkapen serie hauek ekaina eta uztaila bitartean jokatu ohi dira, gisa honetara:

• 1. Txanda: Probintzia finalerdietan egon izandu ez diren 16 taldeek partidu bakarreko kanporaketa bat jokatu ohi dute. 8 galtzaileak behin betiko kalean gelditzen dira. Aldiz, 8 irabazleak 2. Txandara igarotzen dira.
• 2. Txanda: 1. Txandako 8 irabazleak probintzia finalerdietako 8 galtzaileen aurka partida bakarrera jokatu ohi dute.
• 3. Txanda: 2. Txandako 8 irabazleak euren artean partida bakarreko kanporaketa bat jokatu ohi dute.
• 4. Txanda: 3. Txandako 4 irabazleak probintzia finaletako 4 galtzaileen aurka jokatu ohi dute.

All-Ireland Series:

• Final laurdenak: Sailkapeneko 4. Txandako 4 irabazleak Probintzia Txapelketetako irabazleen aurka partida bakarreko kanporaketan lehiatu ohi dira.
• Finalerdiak: Final laurdenetako irabazleak euren artean partida bakarrera lehiatu ohi dira.
• All-Ireland Final: Iraileko 3. Igandean finalerdietako 2 talde irabazleak euren artean lehiatu, eta ondoren urte horretako All-Ireland Champion ("Irlanda Osoko Txapelduna") koroatzen da. Dublin hiriko Croke Park zelai mitikoan jokatu ohi da.

Irabazleak urtez-urte

Kerry GAA eta Cork GAA taldeetako jarraitzaile eta zaletuak Croke Park zelaiko armailetan.

Urtea	Txapelduna	Tantoak	Txapeldunordea	Tantoak
1887	Limerick	1-4	Louth	0-3
1888	Ez zen ospatu
1889	Tipperary	3-6	Laois	0-0
1890	Cork	2-4	Wexford	0-1
1891	Dublin	2-1	Cork	1-9
1892	Dublin	1-4	Roscommon	1-0
1893	Wexford	1-1	Cork	0-1
1894	Dublin	0-5	Cork	1-2
1895	Tipperary	0-4	Meath	0-3
1896	Limerick	1-5	Dublin	0-7
1897	Dublin	2-6	Cork	0-2
1898	Dublin	2-8	Waterford	0-4
1899	Dublin	1-10	Cork	0-6
1900	Tipperary	3-7	London	0-2
1901	Dublin	0-14	London	0-2
1902	Dublin	2-8	London	0-4
1903	Kerry	0-11	London	0-3
1904	Kerry	0-5	Dublin	0-2
1905	Kildare	1-7	Kerry	0-5
1906	Dublin	0-5	Cork	0-4
1907	Dublin	0-6	Cork	0-2
1908	Dublin	1-10	London	0-4
1909	Kerry	1-9	Louth	0-6
1910	Louth	-	Kerry	-
1911	Cork	6-6	Antrim	1-2
1912	Louth	1-7	Antrim	1-2
1913	Kerry	2-2	Wexford	0-3
1914	Kerry	2-3	Wexford	0-6
1915	Wexford	2-4	Kerry	2-1
1916	Wexford	3-4	Mayo	1-2
1917	Wexford	0-9	Clare	0-5
1918	Wexford	0-5	Tipperary	0-4
1919	Kildare	2-5	Galway	0-1
1920	Tipperary	1-6	Dublin	1-2
1921	Dublin	1-9	Mayo	0-2
1922	Dublin	0-6	Galway	0-4
1923	Dublin	1-5	Kerry	1-3
1924	Kerry	0-4	Dublin	0-3
1925	Galway	3-2	Cavan	1-2
1926	Kerry	1-4	Kildare	0-4
1927	Kildare	0-5	Kerry	0-3
1928	Kildare	2-6	Cavan	2-5
1929	Kerry	1-8	Kildare	1-5
1930	Kerry	3-11	Monaghan	0-2
1931	Kerry	1-11	Kildare	0-8
1932	Kerry	2-7	Mayo	2-4
1933	Cavan	2-5	Galway	1-4
1934	Galway	3-5	Dublin	1-9
1935	Cavan	3-6	Kildare	2-5
1936	Mayo	4-11	Laois	0-5
1937	Kerry	4-4	Cavan	1-7
1938	Galway	2-4	Kerry	0-7
1939	Kerry	2-5	Meath	2-3
1940	Kerry	0-7	Galway	1-3
1941	Kerry	1-8	Galway	0-7
1942	Dublin	1-10	Galway	1-8
1943	Roscommon	2-7	Cavan	2-2
1944	Roscommon	1-9	Kerry	2-4
1945	Cork	2-5	Cavan	0-7
1946	Kerry	2-8	Roscommon	0-10
1947	Cavan	2-11	Kerry	2-7
1948	Cavan	4-5	Mayo	4-4
1949	Meath	1-10	Cavan	1-6
1950	Mayo	2-5	Louth	1-6
1951	Mayo	2-8	Meath	0-9
1952	Cavan	0-9	Meath	0-5
1953	Kerry	0-13	Armagh	1-6
1954	Meath	1-13	Kerry	1-7
1955	Kerry	0-12	Dublin	1-6
1956	Galway	2-13	Cork	3-7
1957	Louth	1-9	Cork	1-7
1958	Dublin	2-12	Derry	1-9
1959	Kerry	3-7	Galway	1-4
1960	Down	2-10	Kerry	0-8
1961	Down	3-6	Offaly	2-8
1962	Kerry	1-12	Roscommon	1-6
1963	Dublin	1-9	Galway	0-10
1964	Galway	0-15	Kerry	0-10
1965	Galway	0-12	Kerry	0-9
1966	Galway	1-10	Meath	0-7
1967	Meath	1-9	Cork	0-9
1968	Down	2-12	Kerry	1-13
1969	Kerry	0-10	Offaly	0-7
1970	Kerry	2-19	Meath	0-18
1971	Offaly	1-14	Galway	2-8
1972	Offaly	1-19	Kerry	0-13
1973	Cork	3-17	Galway	2-13
1974	Dublin	0-14	Galway	1-6
1975	Kerry	2-12	Dublin	0-11
1976	Dublin	3-8	Kerry	0-10
1977	Dublin	5-12	Armagh	3-6
1978	Kerry	5-11	Dublin	0-9
1979	Kerry	3-13	Dublin	1-8
1980	Kerry	1-9	Roscommon	1-6
1981	Kerry	1-12	Offaly	0-8
1982	Offaly	1-15	Kerry	0-17
1983	Dublin	1-10	Galway	1-8
1984	Kerry	0-14	Dublin	1-6
1985	Kerry	2-12	Dublin	2-8
1986	Kerry	2-15	Tyrone	1-10
1987	Meath	1-14	Cork	0-11
1988	Meath	0-13	Cork	0-9
1989	Cork	0-17	Mayo	1-11
1990	Cork	0-11	Meath	0-9
1991	Down	1-16	Meath	1-14
1992	Donegal	0-18	Dublin	0-14
1993	Derry	1-14	Cork	2-8
1994	Down	1-12	Dublin	0-13
1995	Dublin	1-10	Tyrone	0-12
1996	Meath	2-9	Mayo	1-11
1997	Kerry	0-13	Mayo	1-7
1998	Galway	1-14	Kildare	1-10
1999	Meath	1-11	Cork	1-8
2000	Kerry	0-17	Kerry	1-10
2001	Galway	0-17	Meath	0-8
2002	Armagh	1-12	Kerry	0-14
2003	Tyrone	0-12	Armagh	0-9
2004	Kerry	1-20	Mayo	2-9
2005	Tyrone	1-16	Kerry	2-10
2006	Kerry	4-15	Mayo	3-5
2007	Kerry	3-13	Cork	1-9
2008	Tyrone	1-15	Kerry	0-14
2009	Kerry	0-16	Cork	1-9
2010	Cork	0-16	Down	0-15

Taldeak lortutako txapelketen arabera

	Taldea	Irabazitako finalak	Azkeneko garaipena	Galdutako finalak	Azkeneko final galdua
1	Kerry	36	2009	18	2008
2	Dublin	22	1995	13	1994
3	Galway	9	2001	13	2000
4	Cork	7	2010	16	2009
4	Meath	7	1999	9	2001
6	Cavan	5	1952	6	1949
7	Wexford	5	1918	3	1914
8	Down	5	1994	1	2010
9	Kildare	4	1928	5	1998
10	Tipperary	4	1920	1	1918
11	Mayo	3	1951	9	2006
12	Offaly	3	1982	3	1981
13	Louth	3	1957	3	1950
14	Tyrone	3	2008	2	1995
15	Roscommon	2	1944	4	1980
16	Limerick	2	1896	0
17	Armagh	1	2002	3	2003
18	Derry	1	1993	1	1958
19	Donegal	1	1992	0

Ikus gainera

• Futbol gaeliko
• Elkarte Atletiko Gaeliko

Kanpo loturak

• Gaelic Athletic Association - Elkarte Atletiko Gaeliko erakundearen webgune ofiziala (Ingelesez) (Gaeleraz)
• All-Ireland Senior Football Championship txapelketaren sailkapena eta argibideak irakurgai (Ingelesez)