Wittelsbacheko etxea: berrikuspenen arteko aldeak

← Aurreko ezberdintasuna Hurrengo ezberdintasuna →

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

Lerroan

23:26, 10 uztaila 2014ko berrikusketa

Wittelsbacheko etxea germaniar noble familia izan zen, 1180tik 1918ra Bavariako eta Palatinatuko agintari izan zena. Suabiako Aichach herritik hurbil zegoen Wittelsbacheko gaztelutik dator izena.

Historia

1124an Scheyerneko konde Oton V.ak bere familiaren egoitza Wittelsbacheko gazteluan finkatu zuen, eta hartatik hartu zuen izena familiak. Oton VI.a Bavariako konde izan zen (Oton I.a Bavariakoa); 1214an Oton II.a Bavariakoak Renania-Palatinatua eskuratu zuten ezkontza bidez, eta hala hasi zen Wittelsbacheko etxearen erresuma zabaltzen. 1329an, Paviako Itunaren bidez, Wittelsbacheko etxearen lurrak bereizi ziren, eta bi adar sortu ziren: Bavariakoa eta Palatinatukoa.

Lurraldearen lehen zatiketa hartatik aurrera zatiketa eta gorabehera ugari izan ziren; besteak beste, XVI. mendean Palatinatuko adarra Erreforma Protestantearen alde agertu zen, eta Bavariakoak berriz katoliko jarraitu zuen. XVIII. mendean, ordea, bi adarrek bat egin zuten. Karlos Teodorok Palatinatua eta Bavaria jaso zituen, eta Wittelsbacheko etxearen ondasun guztiak haren ondorengo Maximiliano I.a Josefen esku geratu ziren 1799an.

Oro har, Germaniako Erromatar Inperio Santuari leial izan zen Wittelsbacheko etxea, eta horri esker titulu ugari eskuratu ahal izan zituen; Brandenburgoko (1323-1373), Bohemiako (1619-1620) eta Suediako (1654-1718) errege izan ziren, eta Maximiliano Josef I.ari errege titulua eman zion Napoleonek, Luis III.ak 1918an abdikatu zuen arte gorde zutena.

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Wittelsbacheko etxea

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+[[Fitxategi:Wittelsbach Arms.svg|thumb|260px|right|Wittelsbacheko etxearen harmarria.]]
-'''Wittelsbach-eko etxea''' germaniar [[noble]] familia izan zen, 1180tik 1918ra [[Bavaria]]ko eta [[Palatinatu]]ko agintari izan zena. 1124an Scheyern-eko konde Oton V.ak bere familiaren egoitza Wittelsbacheko gazteluan finkatu zuen, eta hartatik hartu zuen izena familiak. Oton VI.a Bavariako konde izan zen (Oton I.a); 1214an Bavariako [[Oton II.a]]k [[Renania-Palatinatu]]a eskuratu zuten ezkontza bidez, eta hala hasi zen Wittelsbacheko etxearen erresuma zabaltzen. 1329an [[Paviako Ituna]]ren bidez Wittelsbacheko etxearen lurrak bereizi ziren, eta bi adar sortu ziren: Bavariakoa eta Palatinatukoa.
+'''Wittelsbacheko etxea''' germaniar [[noble]] familia izan zen, [[1180]]tik [[1918]]ra [[Bavaria]]ko eta [[Palatinatu]]ko agintari izan zena. [[Suabia (Bavariako eskualdea)|Suabiako]] [[Aichach]] herritik hurbil zegoen Wittelsbacheko gaztelutik dator izena.
+== Historia ==
-Lurraldearen lehen zatiketa hartatik aurrera zatiketa eta gorabehera ugari izan ziren; besteak beste, XVI. mendean Palatinatuko adarra erreformaren alde agertu zen, eta Bavariakoak berriz katoliko jarraitu zuen. XVIII. mendean, ordea, bi adarrek bat egin zuten. [[Karlos Teodoro]]k Palatinatua eta Bavaria jaso zituen, eta Wittelsbacheko etxearen ondasun guztiak haren ondorengo Maximiliano I.a Joseren (1799) esku geratu ziren hala. Oro har, [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]]ri leial izan zen Wittelsbacheko etxea, eta horri esker titulu ugari eskuratu ahal izan zituen; [[Brandenburgo]]ko (1323-1373), [[Bohemia]]ko (1619-1620) eta [[Suedia]]ko (1654-1718) errege izan ziren, eta [[Maximiliano Jose I.a]]ri errege titulua eman zion [[Napoleon]]ek, [[Luis III.a]]k 1918an abdikatu zuen arte gorde zutena.
+[[1124]]an Scheyerneko konde Oton V.ak bere familiaren egoitza Wittelsbacheko gazteluan finkatu zuen, eta hartatik hartu zuen izena familiak. Oton VI.a Bavariako konde izan zen (Oton I.a Bavariakoa); [[1214]]an [[Oton II.a Bavariakoa]]k [[Renania-Palatinatu]]a eskuratu zuten ezkontza bidez, eta hala hasi zen Wittelsbacheko etxearen erresuma zabaltzen. [[1329]]an, [[Paviako Ituna]]ren bidez, Wittelsbacheko etxearen lurrak bereizi ziren, eta bi adar sortu ziren: Bavariakoa eta [[Palatinatu]]koa.
-== Erreferentziak ==
-{{commonskat}}
+Lurraldearen lehen zatiketa hartatik aurrera zatiketa eta gorabehera ugari izan ziren; besteak beste, [[XVI. mende]]an Palatinatuko adarra [[Erreforma Protestantea]]ren alde agertu zen, eta Bavariakoak berriz [[katoliko]] jarraitu zuen. [[XVIII. mende]]an, ordea, bi adarrek bat egin zuten. [[Karlos Teodoro Bavariakoa|Karlos Teodorok]] Palatinatua eta Bavaria jaso zituen, eta Wittelsbacheko etxearen ondasun guztiak haren ondorengo [[Maximiliano I.a Josef Bavariakoa|Maximiliano I.a Josefen]] esku geratu ziren [[1799]]an.
+Oro har, [[Germaniako Erromatar Inperio Santua]]ri leial izan zen Wittelsbacheko etxea, eta horri esker titulu ugari eskuratu ahal izan zituen; [[Brandenburgo]]ko ([[1323]]-[[1373]]), [[Bohemia]]ko ([[1619]]-[[1620]]) eta [[Suedia]]ko ([[1654]]-[[1718]]) errege izan ziren, eta [[Maximiliano I.a Josef Bavariakoa|Maximiliano Josef I.ari]] errege titulua eman zion [[Napoleon]]ek, [[Luis III.a Bavariakoa|Luis III.ak]] [[1918]]an abdikatu zuen arte gorde zutena.
+== Erreferentziak ==
 {{ lur | data=2011/12/27}}
+{{commonskat}}
 [[Kategoria:Alemaniako historia]]