«Gurpil»: berrikuspenen arteko aldeak

'''Gurpila''' ([[aitzineuskara]]z: ''*[[gurdi]]-biL''<ref>[[Koldo Mitxelena]] (1976). ''Fonética histórica vasca''. [[Donostia]]: Gipuzkoako Aldundia.</ref>) edo '''txirringa''' [[ardatz (argipena)|ardatz]] baten inguruan bira egiten duen pieza mekanikoa da.

Izadiaren asmakuntza funtsezkoa kontsideratzen da, [[suasu]]rekinarekin batera. Mesopotamian asmatu zen neolitikoaren bukaeran eta bere lehenengo erabilera eltzegile-gurpilarena izan zen. Gurdietan erabiltzen hasi zen ondoren eta, horren ondorioz, bere erabilera Mundu Zaharrera zabaldu zen. Kultura amerikarretan ez zen zabaldu, antza denez animalia handien faltagatik eta lurraren irregulartasunagatik.

Gurpilaren ezaugarri garrantzitsuena honako hau da: biratu arren gurpilaren puntu bat beti kontaktuan dagoela lurrarekin, eta kontaktu puntu honek ez duela abiadurarik lurrarekiko, hots, ez da irristatzen (edo behintzat hori da helburua). Hori da gurpilaren oinarrizko printzipioa. Irristatzean sortzen den [[marruskadura indarra|marruskadura]] indarra ezabatzea lortzen da, gurpila mugitzeko egin beharreko lana txikiagoa delarik.