Clunyko abadia: berrikuspenen arteko aldeak
t clean up, replaced: herrialdea = FRA → herrialdea = Frantzia using AWB |
No edit summary |
||
| 25. lerroa: | 25. lerroa: | ||
| webgunea = |
| webgunea = |
||
}} |
}} |
||
'''Clunyko abadia''' (Cluni edo Clugny ere bai; {{lang-fr|Abbaye de Cluny}}) antzinako [[beneditar]] monasterioa da, [[Frantzia]]ko [[Cluny]] udalerrian dagoena. |
|||
'''Clunyko abadia''' (Cluni edo Clugny ere bai; {{lang-fr|Abbaye de Cluny}}) beranduago [[Cluny]] hiria izango zen inguruko ehiza baso erreserba batean sortu zuen [[910]]eko [[irailaren 2|irailak 2an]] [[Gilen I.a Akitaniakoa]] [[Auvernia]]ko kondeak, bertan [[Bernon Baumekoa]] abadea ezarri zuena, eta abadia berehala [[Sergio III.a]] aita santuaren agindupean jarri zuen. Abadia eta bere agindupean zeuden komentu guztiak berehala bihurtu ziren [[XI. mendea|XI. mendeko]] bizitza erlijioso motaren eredu. |
|||
== Historia == |
|||
Cluny hiria, [[Frantzia]]ko erdi-ekialdean dagoen [[Borgoina]] eskualdeko [[Saône-et-Loire]] departamenduan kokatua, antzinako abadiaren inguruan hazi zen. |
|||
Clunyko abadia [[910]]eko irailaren 2an sortu zuen [[Gilen I.a Akitaniakoa]] dukeak. Bernón Baumekoa ezarri zuen abade, eta abadia berehala [[Sergio III.a]] aita santuaren agindupean jarri zuen. [[Benito Nursiakoa]]ren arauak gorde behar bazituen ere, jaun eta apezpikuengandik libre aritzeko eskubidea jaso zuen. Berezitasun honek, aitasantutzarekin harreman estuak eduki ahal izateak, bertako abadeen itzal handiak (Odon Santua, Odilon Santua, Hugo Handia Santua) eta urteetan aurrera jo ahala bere mendean hartu zituzten lurraldeen hedadura handiak (1.200 etxe inguru Hugo Handia Santua abadea hil zenean, 1109. urtean), [[XI. mende]]ko garrantzizko erlijio erreformagune bihurtu zuten. Cluny hiria, [[Frantzia]]ko erdi-ekialdean dagoen [[Borgoina]] eskualdeko [[Saône-et-Loire]] departamenduan kokatua, antzinako abadiaren inguruan hazi zen. |
|||
Clunyn egon zen beste zenbait pertsonaia ospetsu: Hildebrando Santua ([[Gregorio VII.a]]), [[Petri Ohoragarria]] abadea, ordena Bernardo Santuaren erasoetatik babestu zuena. |
|||
| ⚫ | |||
== Arkitektura == |
|||
Artean ere Clunyn abiarazi zen eraberritzeak eragin handia izan zuen, ordura arteko molde erromanikoaren bilakaera gauzatu baitzuen. Neurri handiko eraikuntza da Clunyko eliza. Kanoi ganga zorrotza eta leiho zabalez hornituriko sasi-triforioa ditu, eliz-atari zabalak eta hiru kanpandorre karratu oso garaiak kanpoaldean. Erromako San Pedro basilika eraiki zen arte, kristautasunak izan zuen elizarik handiena izan zen Cluny. XIX. mendearen hasieran suntsitu zuten ia erabat. |
|||
== Erreferentziak == |
|||
{{ lur | data=2016/06/04}} |
|||
{{erreferentzia zerrenda}} |
|||
| ⚫ | |||
[[Kategoria:Frantziako monasterioak]] |
[[Kategoria:Frantziako monasterioak]] |
||
[[Kategoria:Borgoina]] |
[[Kategoria:Borgoina]] |
||
01:05, 4 ekaina 2016ko berrikusketa
| Clunyko abadia | |
|---|---|
| Cluny | |
 Monumentu historikoa | |
| |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Frantzia |
| Frantziaren banaketa administratiboa | Metropolitar Frantzia |
| Eskualdea |  Borgoina-Franche-Comté |
| Departamendua |  Saona eta Loira |
| Frantziako udalerri | Cluny |
| Koordenatuak | 46°26′05″N 4°39′34″E / 46.434843°N 4.659474°E |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Irekiera | 909ko irailaren 2a |
| Erlijioa | katolizismoa |
| Elizbarrutia | Roman Catholic Diocese of Autun (-Châlon-sur-Saône-Mâcon-Cluny) (en)  Territorial abbey of Cluny (en) |
| Arkitektura | |
| Estiloa | arkitektura erromanikoa |
| Ondarea | |
| Mérimée ID | PA00113220 |
| Kontaktua | |
| Helbidea | rue du 11-Août |
| Webgune ofiziala | |
Clunyko abadia (Cluni edo Clugny ere bai; frantsesez: Abbaye de Cluny) antzinako beneditar monasterioa da, Frantziako Cluny udalerrian dagoena.
Historia
Clunyko abadia 910eko irailaren 2an sortu zuen Gilen I.a Akitaniakoa dukeak. Bernón Baumekoa ezarri zuen abade, eta abadia berehala Sergio III.a aita santuaren agindupean jarri zuen. Benito Nursiakoaren arauak gorde behar bazituen ere, jaun eta apezpikuengandik libre aritzeko eskubidea jaso zuen. Berezitasun honek, aitasantutzarekin harreman estuak eduki ahal izateak, bertako abadeen itzal handiak (Odon Santua, Odilon Santua, Hugo Handia Santua) eta urteetan aurrera jo ahala bere mendean hartu zituzten lurraldeen hedadura handiak (1.200 etxe inguru Hugo Handia Santua abadea hil zenean, 1109. urtean), XI. mendeko garrantzizko erlijio erreformagune bihurtu zuten. Cluny hiria, Frantziako erdi-ekialdean dagoen Borgoina eskualdeko Saône-et-Loire departamenduan kokatua, antzinako abadiaren inguruan hazi zen.
Clunyn egon zen beste zenbait pertsonaia ospetsu: Hildebrando Santua (Gregorio VII.a), Petri Ohoragarria abadea, ordena Bernardo Santuaren erasoetatik babestu zuena.
Arkitektura
Artean ere Clunyn abiarazi zen eraberritzeak eragin handia izan zuen, ordura arteko molde erromanikoaren bilakaera gauzatu baitzuen. Neurri handiko eraikuntza da Clunyko eliza. Kanoi ganga zorrotza eta leiho zabalez hornituriko sasi-triforioa ditu, eliz-atari zabalak eta hiru kanpandorre karratu oso garaiak kanpoaldean. Erromako San Pedro basilika eraiki zen arte, kristautasunak izan zuen elizarik handiena izan zen Cluny. XIX. mendearen hasieran suntsitu zuten ia erabat.
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2016/06/04 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Clunyko abadia  |