Alpetar eski

Eskiatzaile bat malda bat jaisten

Alpetar eskia edo jaitsierako eskia eskiaren modalitate bat da. Alpe deituriko mendikatean egiten hasi zen, hortik baitatorkio alpetar izena. Teleaulki baten laguntzaz maldaren goialdera igotzean, eta ondoren malda jaistean datza. Zenbait lehiaketa mota daude, baina nagusia denbora laburrean makil batzuetatik zehar pasatzea da.

Eski alpetarreko munduko lehiaketa 1931an hasi ziren egiten; eta alpetar eskiko munduko kopa, 1966tik aurrera. Neguko joko olinpikoetan dago sartuta 1936. urteaz geroztik.

Historia

Eski modernoak, telemark teknikako sortzailea eransten dio Sondre Nordheimi, jarduera honetatik kiroletako modalitate berria eginez. Emigrazioaren fenomenoari esker herri ipartar eta alpetarren jarduera soilik izateari utzi zion.

Armadak ere kirol honen eboluzioan garrantzia du, menditar batailonak sortzen baitziren, aldaketak euskailuan, falkan, finkapenetan eginez. Gainera kantu metalikoak 1930. urtean ezartzen dira.

1950etik aurrera segurtasuneko puntakoa bezalako hobekuntza tekniko berriek edo eski motzagoek agertzen jarraitzen dute. Materialeko hobekuntzak eta eski-estazio agerpenak haztea, kirol honetako zaleetako kopurua munduan areagotzea eragiten dute.

XXI. mendean jada material berriak, teknika berriak eta eskietako diseinu berriak, carving esate baterako, agertzen jarraitzen dute. Eski-estazioak hobetzen ere jarraitzen dute, zerbitzuak segurtasun gehiago eskaintzen dute eta elur hobeagoa denbora luzeagoan, hasiberrientzat teleaulkiak, desenbragagarrietarako erremonte berezi berriak eta pisten egokitzapenerako makineria hobeagoa.

Historia Espainian

Espainiara alpetar eskia 1908.urtean iritsi zen Rasos de Peguera lurraldera, Bartzelonatik hurbil. Urte batzuk beranduago, afizionatu taldeak kirol hau praktikatzen hasten dira La Molinan, Candanchún, Valgrande-Pajaresen, Sierra Nevadan, Navacerradan, eta beste hainbat lekutan, ondoren eski-estazioa sortuko zirenak.

Espainiako Gerra Zibilean zehar bi bandoek eskiatzaileetako unitate militarrak sortu zituzten, non soldaduak eskien erabilera ikasten zuten. Gerraren ondoren, 1939an, zaleen arteko eskiaren praktika berriz hasi zen baina materiala ia inexistentea zen.

Bi urte geroago, 1941ean, Eskiko Espainiako Federazioa sortzen da (lehenago jada Neguko edo FCEH-etako Kiroletako Kataluniako Federazioa sortu zen), kirol honen zaletasunean hazkunde bat sortuz. 1943an Espainia osoko lehen erremonte mekanikoa La Molinaren estazioan inauguratzen da.

Diplomatu talde batek eta Jakako Mendiko Eskola Militarretik datorren zaleek 1958.urtean Candanchúko eski eskola sortzen dute Aragoiko haran guztia kirol honetarako zaletasuna bihurtuz.

Eski alpetarreko espezialitateak

Jaitsiera

Probarik luzeena da, ibilbidean diziplina osoko gehiengo abiadura lortzen da. Lasterkaria ausardia eta erresistentzia frogatzen du espezialitate honetan eta lasterkari bakoitzak jaitsiera bakarra egiten du lehen plaza denbora gutxien alderantzikatzen duenari emanez.

Super-G

Lasterkaria kasu honetan koordinazioa behar du. Ibilbidea ez da jaitsiera bezain luzea, lasterkari bakoitza jaitsiera bakarra egiten du eta denbora gutxien egiten duena irabazten du

Slalom erraldoia

Slalomaren antzekoa da baina ate kopurua eta ateen arteko distantzia murrizten da, beraz lasterkaria abiadura handian birak egin behar du. Lasterkaria bi jaitsiera egiten ditu leku berean eta egun berean eta beraz, bien denboraren batuketa txikiena duena irabazlea da.

Slalom

Espezialitate guztien artean motzena da. Jaitsieran makil batzuk daude eta lasterkariak makil horiek inguratu behar dituzte ahalik eta azkarren. Slalom erraldoia bezala parte-hartzaile bakoitza bi ekitaldi egingo ditu, pista berean eta egun berean. Irabazlea bien denboren batura txikiena duena izango da.

Konbinatu

Abiadurazko froga bat eta slalomgo bi ekitaldiz osatuta dago. Denbora gutxiena egiten duena irabazlea da. Ibilbideak normalean motzagoak dira froga klasikoak baino.

Paralelo

Gutxien praktikatzen den espezialitatea hau da, eta kopa edo liga baten amaieran ipintzen ohi da. Froga bi markaketa paralelo slalom baino motzagoa den pista batean datza. Lasterkariak bikoteka egiten dute lehiaketa eta denbora gutxiena duena irabazten du. Horrela txandaz edo errondaz pasatzen joango dira irabazle bat egon arte.

Kinder Kombi

Haurrentzako ekitaldi bat da berez, baina eremu internazionalean aplikatu da berriki. Norabide-aldaketa estandarrez eta ateez osatuta dago.