Airearen kutsadura Zaldibarko zabortegiaren hondamendian: berrikuspenen arteko aldeak

Gehitu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
Nabigazio historia interaktiboa
Hurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
sorrera
 
erref konpontzen
4. lerroa: 4. lerroa:


== Lehen neurketak ==
== Lehen neurketak ==
Otsailaren 9an, sutearen inguruan airearen kalitateari buruzko neurketak egin ziren.<ref name=":32" />
Otsailaren 9an, sutearen inguruan airearen kalitateari buruzko neurketak egin ziren.<ref>{{Erreferentzia|izena=TAI GABE DIGITALA|abizena=SL|izenburua=Lakua pide no ventilar las casas de noche y no hacer deporte al aire libre en Zaldibar, Ermua y Eibar|hizkuntza=es|data=2020-02-14|url=https://www.naiz.eus/eu/actualidad/noticia/20200214/eibar-restringe-la-practica-de-deportes-por-toxinas-en-el-aire|aldizkaria=naiz:|sartze-data=2020-03-26}}</ref>


== 2020ko otsailaren 14ko larrialdia ==
== 2020ko otsailaren 14ko larrialdia ==

10:37, 26 martxoa 2020ko berrikusketa

Zaldibarko zabortegiaren hondamendian, suteek inguruko airearen kalitateari eragon zioten, eskualdeko mailan larrialdia eraginez.

Lehen neurketak

Otsailaren 9an, sutearen inguruan airearen kalitateari buruzko neurketak egin ziren.[1]

2020ko otsailaren 14ko larrialdia

Otsailaren 14ko bigarren larrialdiarekin, Osasun Sailetik azaldu zen zen osasunaren eragina izan dezaketen parametroak asko direla, eta airearen analisietan lau bloke aztertzen direla:

  • Konposatu organiko hegalariak: mikrokutsadura eragiten duten gasak dira, eta ots 14ra arte ez ziren maila kezkagarrira iritsi.
  • Hidrokarburu aromatiko poliziklikoak: konbustioaren ondorioz sortutako gai kimiko multzo bat, usainaren eragile nagusiak. Egun batzuetan kontzentrazio handian zeuden baina segurtasun mailaren azpitik, maila ez kezkagarrian.
  • Amiantoa: airean egon daitezkeen fibrak neurtzen dira. Otsailaren 14a arte ez zen ezer detektatu.
  • Dioxinak eta furanoak: plastikoen eta klorodun gaien konbustioan sortzen dira, baimenik gabe isuritako hondakinak alegia. Honi buruzko emaitzak izan ziren alarma piztu zutenak.

Otsailaren 10, 11, 12 eta 13ko aire neurriak Madrilera bidaliak izan zirela jakinarazi zen, dioxina eta furanoen kontzentrazioaren jarraipena egiteko.[2] Halere, Madrileko CSICeko laborategi honen gaitasuna eta eskumena dioxina eta furano azterketak egiteko zalantzan jarri zen.[3][4]

Egunero, arratsaldeko 19:00ak aldera, neurtutako ur eta aire parametroen emaitzak argitaratzen ziren.[5]

Otsailaren 17an:

  • Durangoko Udalak ere airearen kalitateari buruzko informazioa eskatu zion Eusko Jaurlaritzari, herriko estazio estatikoa eskainiz.[6] Ez zuen erantzunik jaso, eta otsailaren 21ean neurriak bere kontura hartzen hasi zen.[7]
  • Miren Larrion Ingurumen Injeniaritza Doktoreak kutsaduraren dispertsio-mapak publiko egitearen premia seinalatu zuen, kutsadura neurketak modu efizienteagoan egiteko eta haren kontrola hobetzeko.[8]
  • Jaurlaritzak alerta perimetroa zabaltzea aztertzen ari zela iragarri zuen.[9]

CSIC-eko Begoña Jimenez eta Esteban Abad[10][11] ikerlariek, dioxina eta furanoetan adituak, otsailaren 14ko emaitzen kaltegarritasuna erlatibizatu zuten, Jaurlaritzak ezarritako badaezpadako neurriak egokitzat joz, eta haiek sortutako alarma interpretazio akatsei egotziz.[12] Otsailaren 18ko krisi-mahaiaren bilera ostean emaniko prentsaurrekoan iragarri zen:[13][14]

  • Zoruaren analisiek haren egoera ona erakutsi zutela; ondorioz, barazkiak ekoizteko eta kontsumitzeko debekua altxatzen zela.
  • Barazki eta belarraren analisien emaitzak, berriz, ots 21rako espero zirela; baina zorua afektatua ez zegoenez, ez zela hauen anomaliarik espero.

Otsailaren 19an, Elgoibarko EH Bilduk herri honetan ere dioxina eta furano neurketak egitea eskatu zuen, herritarren kezka zela eta.[15]

Larrialdiaren deuseztapena

Otsailaren 20an, Bilbon agerraldia egin zuten Berraondo Osasun Sailburuordea, Jimenez CSIC-eko ikerlaria eta Koldo Cambra teknikoak. Bertan azaldu zuten:[16]

  • Badaezpadako babes-neurriak (etxeak ez egurastea, aire librean ez kirolik egitea) bertan behera geratzen zirela, sua itzalitzat jotzen zelako.
  • Dioxina eta furano analisien emaitzak egun horretan ailegatu ziren.[17] Datuok hitzez ez ba zituzten zehaztu ere, idatzizko txostenean ageri zen ez zela jeitsiera esanguratsurik gertatu aurreko neurketen baloreen aldean>;[18] are, egun honetan aurkeztu zen dioxina mailaren azken datua handiagoa zen (730 femtogramo, otsailaren 16ean), otsailaren 14ko alerta ematea motibatu zuena baino (719 fg; erreferentzia bezala, maila normala 15 fg dira). Berraondoren esanetan, babes-neurriak kentzeko deia "bi egoerak oso desberdinak direlako" egin zen, "lehen sua indar maximoan zegoelako".[19]

Otsailaren 20an bertan, 22:00etan, sua berpiztu egin zen.[20] Horren ondorioz, otsailaren 21aren 11:00etan Osasun Sailetik berriz babes-neurriak hartzea gomendatu zuten, baina Sallabente auzoan bakarrik; aholkua bertan behera gelditu zen 17:00ak aldera, bezperan piztutako sua amatatutzat eman zenean.[21] Aholku-dantzaren aurrean, Osasun Sailak zentzuna erabiltzea gomendatu zuen: "Sua badago, leihorik ez irekitzea eta kirolik ez egitea Sallabente auzoan".[22]

Otsailaren 21ean, Durangoko Udalak airearen neurriak bere kontura hartzen hasi zen.[7] Abascal Ermuako alkateak lasaitasun mezua zabaldu zuen, "dioxina eta furano mailak askoz ere baxuagoak direla, urte askoan Barakaldon, Ermuan edo Eibarren bizi izan ditugunak baino" esanez.[23] Egun berean, Zaldibarko EH Bilduk udalari bilera informatiboa egitea eskatu zion, babes neurriak Sallabenteko Zaldibarko aldeari ere aplikatu behar ote ziren azaltzeko.[24]

Ots 22rako Eitzaga eta Eibarko dioxina/furanoari buruzko datuak espero ziren.[17] Egun horretan, Sallabente inguruko babes-neurriak bertan behera gelditu ziren, dioxina maila arriskugarria ez zela esanez.[25]

Otsailaren 25ean, Eibarko sentsore batek (Ibur erreka, Egoarbitzaren bestaldean) haizearen kalitatea "oso txarra" zela neurtu zuten, eta beste hiruk (Ipurua, Unibertsitatea eta Azitain) "txarra". Halere, Eibarko Udalak neurriok fidagarriak ez zirela esan zuten, eta enpresari biharamunean "berrinstalatzeko" agindua eman zion. Era berean, adierazi zuen lainoak kutsadura maila igotzea eragin zuela.[26]

Otsailaren 27an, hilaren 17tik 21erako[27] aire analisien emaitzek baieztatu zuten dioxina eta furano mailak modu oso nabarmenean jeitsi zirela, "hirietan normalak izaten diren mailetaraino".[28]

Arazoa ez gutxiesteko aldarriak

Martxoaren 1ean, Eduardo Rodríguez-Farré Bartzelonako Ikerketa Biomedikuetarako Institutuko irakasle eta Europar Batasunaren Osasun Arrisku Berrien batzorde zientifikoko kideak Efe berri agentziari adierazi zion sutea itzali eta gero ere, dioxinak osasunarentzat arrisku nabarmena izango zirela (bereziki luiziaren inguruan aritutako beharginen osasunean) eta elikadura-katean amaituko zutela. Honen eragina batez ere sistema endokrinoan izaten dela azaldu zuen.[29]

Martxoaren 5ean, Pedro Luis Arias injeniariak adierazi zuen hondakinen lekualdatzeak partikula solidoen kutsadura halabeharrez ekarriko zukeela (inguruko lurrazalean pausatuko zena aire mugimenduen menpean) eta ia ezinezkoa izango zela gasen konbustioaren eragina ekiditea.[30]

Martxoaren 6ean, Zaldibar Argitu plataformak aire analisiak agentzia independiente baten esku uztea eskatu zuen, Osasun Sailari parte interesatua izatea egotziz.[31] Emandako jarraipen txostenei datu zehatzen falta egotzi zieten ("emotikonoen bidez informatzen digute airearen kalitateaz").[32]

Martxoaren 19ra arte Jaurlaritzak airearen kalitateari buruzko informazioa egunero zabaltzen zuen; egun honetatik aurrera, arazoa kontrolatutzat emanda, laginketen maiztasuna jeistea erabaki zen, emaitzen berri astean behin emanez; era berean, dioxina eta furanoei buruzko datuak hartzeari laga zitzaion.[33]

Erreferentziak

  1. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2020-02-14). «Lakua pide no ventilar las casas de noche y no hacer deporte al aire libre en Zaldibar, Ermua y Eibar» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-03-26).
  2. ↑ (Gaztelaniaz) H/Creada:15-02-2020, Pablo Pérez de Ayala Blázquez | Bilbao Última actualización:15-02-2020 | 17:55. (2020-02-15). «El Gobierno vasco alerta de la presencia de dioxinas y furanos en Eibar, Ermua y Zaldibar por el incendio del vertedero» La Razón (Noiz kontsultatua: 2020-02-15).
  3. ↑ (Gaztelaniaz) «Begoña Jiménez, investigadora del CSIC: "Yo no puedo descartar de forma absoluta que no haya un riesgo en Zaldibar"» ELMUNDO 2020-02-19 (Noiz kontsultatua: 2020-02-24).
  4. ↑ Eizagirre, Estitxu. (2020-02-24). «Zaldibarko dioxinak aztertu dituen Madrilgo laborategia ez dago Europa mailan horretarako akreditatuta» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-02-24).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Pereda, Rubén. «Así se mide la calidad del agua y el aire en los alrededores del vertedero de Zaldibar tras el derrumbe» eldiario.es (Noiz kontsultatua: 2020-02-20).
  6. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :57 izeneko erreferentziarako
  7. ↑ a b (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2020-02-21). «Durango emprende sus propias mediciones de aire tras no recibir respuesta de Lakua» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-02-21).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) Larrion, Miren. «Dioxinas y furanos en el oasis vasco» eldiario.es (Noiz kontsultatua: 2020-02-17).
  9. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :76 izeneko erreferentziarako
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «Alta toxicidad de las dioxinas y furanos que emanan del basurero de Zaldíbar» La Vanguardia 2020-02-19 (Noiz kontsultatua: 2020-02-19).
  11. ↑ Iraola, Arantxa. ««Oso toxikoak dira dioxinak; maila apaletan ere kontrolatu egin behar dira»» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-02-20).
  12. ↑ «"Mi interpretación es que no se ha corrido un riesgo grave"» https://www.noticiasdealava.eus/ (Noiz kontsultatua: 2020ko otsailaren 19a).
  13. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :60 izeneko erreferentziarako
  14. ↑ «Zabortegiaren inguruko produktuak kontsumitzea arriskutsua ez dela ziurtatu dute» Euskal Irrati Telebista 2020-02-18 (Noiz kontsultatua: 2020-02-19).
  15. ↑ ARGIA. (2020-02-13). «JARRAIPENA | Zabortegian desagertutako langileak ez dituzte aurkitu oraindik» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-02-19).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2020-02-20). «Lakua levanta las medidas en Zaldibar no por los datos, sino porque ya no hay incendio» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-02-20).
  17. ↑ a b (Gaztelaniaz) Rioja, Iker; ueza. «El Gobierno vasco da por "sofocado" el fuego en Zaldibar e insiste en que nunca ha habido riesgo por la contaminación con dioxinas y furanos» eldiario.es (Noiz kontsultatua: 2020-02-18).
  18. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2020-02-20). «Los niveles de furanos y dioxinas registraron el sábado un pico de 1.200 femtogramos en Ermua» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-02-20).
  19. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :98 izeneko erreferentziarako
  20. ↑ (Gaztelaniaz) «Salud recupera las medidas de precaución para un barrio de Ermua tras el nuevo incendio en Zaldibar» El Independiente 2020-02-20 (Noiz kontsultatua: 2020-02-21).
  21. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :99 izeneko erreferentziarako
  22. ↑ Osakidetza. (2020T03:32). «OHAR INFORMATIBOA #Zaldibar-ko zabortegiaren inguruko ekintzen azken ordua pic.twitter.com/RzZi56YV80» @osakidetzaEJGV (Noiz kontsultatua: 2020-02-21).
  23. ↑ (Gaztelaniaz) «Los alcaldes de Eibar y Ermua recogen el malestar y el desconcierto de los vecinos» El Correo 2020-02-22 (Noiz kontsultatua: 2020-02-22).
  24. ↑ «Vecinos de Abadiño reclaman explicaciones sobre la calidad del aire» https://dotb.eus/ (Noiz kontsultatua: 2020ko otsailaren 22a).
  25. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :109 izeneko erreferentziarako
  26. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2020-02-24). «El Ayuntamiento de Eibar informa de «afecciones» en uno de los medidores de calidad del aire» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-02-25).
  27. ↑ Hermosilla, Gotzon. «Behera egin du dioxina mailak, azken azterketen datuen arabera» Berria (Noiz kontsultatua: 2020-02-28).
  28. ↑ (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2020-02-27). «Salud informa de la «drástica» bajada de furanos y dioxinas en el entorno del vertedero de Zaldibar» naiz: (Noiz kontsultatua: 2020-02-27).
  29. ↑ «Dioxinek eta furanoek "zabortegiaren ingurukoen osasun arriskuak areagotu dituzte"» Euskal Irrati Telebista 2020-03-01 (Noiz kontsultatua: 2020-03-02).
  30. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :163 izeneko erreferentziarako
  31. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :166 izeneko erreferentziarako
  32. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :172 izeneko erreferentziarako
  33. ↑ Irekia. «Irekia - Ingurumen Sailak Zaldibar inguruko airearen kalitatea monitorizatzen jarraituko du eta asteroko txostenak egingo ditu» www.irekia.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-03-19).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Airearen_kutsadura_Zaldibarko_zabortegiaren_hondamendian&oldid=7790393"(e)tik eskuratuta