Edukira joan

Israelgo bahituen krisia (2023-2024)

Wikipedia, Entziklopedia askea
Israelgo bahituen krisia
Irudia
Motabahiketa
gerra krimen
atzematea
Honen parte daIsraelen kontrako Hamasen erasoa (2023)
Denbora-tarte2023ko urriaren 7a - 
Data2023ko urria
KokalekuSouthern Levant (en) Itzuli
HerrialdeaIsrael
Honen ondorioaKidnapped from Israel (en) Itzuli
ErantzuleHamas
Komunikabide
Kronologia
Sexual assault and torture of Israeli hostage Amit Soussana by Hamas captors (en) Itzuli
Osatuta

Israelgo bahituen krisia 2023-2024ko Israel-Palestina Gerran luzatu den gerra atal bat izan da. Krisia 2023ko urrian hasi zen, Hamasek eta Gazako beste zenbait erakunde politiko-militarrek lurralde horren inguruko eskualdeetan ofentsiba bati ekin ziotenean, eta 245 pertsona, militar zein zibil, gatibu hartu, baita horiek Gazara eraman ere. Israelgo indar armatuek Gazaren inbasioari ekin zioten.

Orduz gero, Hamas suntsitzea eta bahituak askatzea izan da Israelgo agintarien gerrako goiburua. Bahitzaileek libraturik, hitzarmenen bitartez edo operazio militarretan, gatibuen erdiak aske gelditu dira fase desberdinetan. 2024ko ekainean, 100dik gora gelditzen ziren giltzapeturik kokapen ezezagunetan. Hainbat gatibu hilik suertatu dira, batzuetan Israelgo armadaren bonbardaketen ondorioz.

Gatibu horien askapen erreklamazioa Israelgo herritarren bilgune bilakatu da, eta pixkanaka kale elkarretaratzeak protesta puntu lehenetsi bihurtu dira Netanyahuren estrategia eta berbera arbuiatzeko, gatibuen senitartekoen partaidetzaz. Manifestazio horietan, gero eta handiagoa izan da tentsioa, Israelgo poliziaren presentzia eta istiluak areagotuz.

Bilakaera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Urriaren 7ko ordu txikietan, Hamasek eta beste erakunde batzuek Gaza iparraldeko muga hesiak hautsi eta eskualde mugakideetan sartu ziren armaturik eta kohete jaurtiketaz lagundurik. Eskualde mugakideetan, hainbat kibbutzi egin zioten eraso, baita Tribe of Nova musika jaialdiari ere. Ordu batzuetan, ofentsiban horri Israelgo armadak erantzun zion lehorretik zein airetik. Milizia palestinarrek atzera egin zuten Gazara, baina hamarka gatitu eraman zituzten. Hamasen urri erdialdeko adierazpen baten arabera, erakundeak ia 250 pertsona hartu zituen gatibu.[1] J

ihad Islamikoa ere oldarraldira batu zen —baieztatu zuen 30 lagun zituela bahituta—, «batailaren» parte dela ziurtatuta. Hori ikusirik, Israelgo armadak gerra egoera deklaratu zuen.[2] Hamaseko Khaleed Meshalek eta beste erakunde palestinar batzuek Israelen preso dauden 6.000 preso askatzea ezarri zuen gatibuak askatzeko baldintzatzat.[3] Gaza aldameneko Israelgo hamabi herritako milaka pertsona ebakuatu zituzten, eta militar israeldarrek alimaleko mobilizazioa agindu zuten, 300.000 erreserbista armadarekin bat egitera deituz.

Urriaren 25erako, Hamasek gatibu banaka batzuk askatu zituen. Haietako bat, 85 urteko Yocheved Lifshitz, kritiko agertu zen Israelgo Gobernuarekin, eta bahitzaileen tratu ona nabarmendu.[4] Haatik, abendu hondarrean, Tel Aviveko Ichilov psikiatria zentroko buruak adierazi zuen azaroan aske geratu Hamasen gatibu asko tratamendu intentsiboan zirela jasandako traumak zirela medio, batzuk "drogatuak" izan eta sexu abusuak jasan omen baitzituzten.[5] Martxoaren 4an, prentsaurrekoan, Pramila Patten NBEren ordezkariak berretsi zuen aske geratu gatibu batzuek gutxienez sexu erasoak eta tortura sexualizatuak pairatu zituztela.[6]

Askapen horretatik bi egunetara, Hamasek jakinarazi zuen bere 50 gatibu israeldar hilik zirela, israeldar bonbardaketen ondorioz, adierazi zutenez.[7] Azaro amaierako pausa humanitarioan, 105 gatibu israeldar aske geratu ziren eta, trukean, Tel Avivek 240 palestinar preso askatu zituen. Hilabete erdi geroago, polemika bizia sortu zen Israelen, estatu horretako armadaren bozeramaileek onartu ondoren abenduaren 17an, ustez erraturik, hiru gatibu israeldar hil zituztela, armarik gabe eta gerritik gora biluzik egon eta bandera zuriak eraman arren, «terroristen amarru bat» zelakoan.[8]

Israelgo Ramat Gan-en jarritako argazkiak eta kartelak, Hamasen eskuetan zirauten gatibuak askatu eta oroitzeko erreklamatuz

2024ko urtarrilaren 20an, 136 pertsona geratzen ziren Hamasen gatibu.[9] Hamasen gatibuak eta beren senideen mobilizazioak buruhauste iturri bilakatu ziren hasieratik Netanyahuren gobernuarentzat.[10] Urtarrilaren 22an, gatibuen 20 senide Israelgo Parlamentuko batzorde baten saiora sartu ziren, gatibuak berehala askatzeko erreklamatuz eta haserrea agertuz lehen ministroak Hamasekin hitzarmenik josteari uko egitearren.[11] Otsailaren 8an, aske geratu bahituek ezohiko prentsaurreko bat eman zuten, adieraziz ordu arteko Hamas suntsitzeko Israelen dinamika militarraren bidez, ez zela geratuko «bahitu bakar bat ere bizirik».[12]

Ekainaren 3an, Israelek iragarri zuen urriaren 7ko lau israeldar gatibu eta mediku ibiltari bat hil egin zirela, eta adierazi ere hasierako Israelgo gatibuetatik heren bat hilik zirela.[13] Hurrengo egunetan, bi eraso handitan, Israelgo armadak gutxienez bi sarraski eragin zituen Nuseirateko errefuxiatu kanpalekuan, 274 pertsona erailez eta ia 700 zauritu eraginez. Horietako bigarrenean, Nova musika jaialdian urriaren 7an bahitu lau gatibu askatu zituen, eta era mediatikoan aurkeztu Israelen. Une horretan, urriaren 7ako Hamasen 116 gatibu gelditzen ziren Gazan, baina horietatik 40 hilik bide zeuden. Hamasek adierazi zuenez, israeldarrek beste hiru bahitu hil zituzten operazio berean.[14][15] Itxura batean, askatutako gatibuak ongi zeuden osasunez.[16]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman Izenik_gabekoa_2-20231105093837 izeneko erreferentziarako
  2. ↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :0 izeneko erreferentziarako
  3. ↑ (Ingelesez) «Hamas seeks Palestinian prisoners' release, calls non-Israeli captives 'guests'» Reuters 2023-10-17 (Noiz kontsultatua: 2023-10-30).
  4. ↑ Berria. (2023-10-25). «Israelgo Gobernuaren kontra mintzatu da Hamasek askaturiko bahituriko bat» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-10-25).
  5. ↑ (Ingelesez) Borger, Julian. (2023-12-28). «Many hostages released by Hamas still being treated for trauma» The Guardian ISSN 0261-3077. (Noiz kontsultatua: 2024-01-02).
  6. ↑ (Ingelesez) «UN says Gaza sexual violence does not ‘legitimise’ more violence» Al-Jazeera 2024-03-04.
  7. ↑ (Gaztelaniaz) «Hamás asegura que unos 50 rehenes han muerto por los bombardeos israelíes» RTVE.es 2023-10-26 (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
  8. ↑ «Israelek «nahi gabe» hildako hiru bahituek bandera zuri bat zeramaten» Berria 2023-12-16 (Noiz kontsultatua: 2023-12-18).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) Efe, Deia eus |. (2024-01-21). «Israelek dio dozenaka miliziano hil eta armak aurkitu zituela azken operazioetan Gazan» Deia (Noiz kontsultatua: 2024-01-23).
  10. ↑ (Ingelesez) John, Tara. (2023-11-18). «Israel’s Benjamin Netanyahu battles on all fronts, amid growing pressure to free hostages» CNN (Noiz kontsultatua: 2024-01-23).
  11. ↑ (Ingelesez) «Families of hostages storm Israeli parliament meeting» Al Jazeera (Noiz kontsultatua: 2024-01-23).
  12. ↑ «1,3 milioi palestinar metaturik dituen Rafah hiria bonbardatzeko mehatxu kaotikoa» Argia (Noiz kontsultatua: 2024-02-11).
  13. ↑ (Ingelesez) «Four more hostages have died in Hamas custody; Israel says more than a third are dead» NBC News 2024-06-04 (Noiz kontsultatua: 2024-06-06).
  14. ↑ «283 hildako eta 814 zauritu azken orduetan Gazan, Israelen erasoen ondorioz» EITB 2024-06-09 (Noiz kontsultatua: 2024-06-09).
  15. ↑ «Hamasek bahitutako lau pertsona erreskatatu ditu Israelek eta 210 palestinar hil» Berria 2024-06-08 (Noiz kontsultatua: 2024-06-08).
  16. ↑ (Gaztelaniaz) Pereda, Andrea García Baroja, Cristina F.. (2024-06-08). «Israel libera a cuatro rehenes mientras sus bombardeos en Gaza dejan más de 200 muertos» ElDiario.es (Noiz kontsultatua: 2024-06-09).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Israelgo_bahituen_krisia_(2023-2024)&oldid=9827312"(e)tik eskuratuta