Izon hizkuntza

Izon hizkuntza
Datu orokorrak
Hizkuntza sailkapena
	giza hizkuntza; Niger-Kongo hizkuntzak; Atlantic–Congo (en) ; Volta–Congo (en) ; Kwa (en) ; Ijaw (en)
Hizkuntza kodeak
ISO 639-3	ijc
Ethnologue	ijc
Glottolog	izon1238 eta ijon1238
Linguasphere	97-AAA-a
IETF	ijc
Endangered ; Languages Project	; 7934

Izon (Ịzọn), mendebaldean Ijo, Ijaw edota Uzo ere deitua, Ijaw hizkuntzako hizkuntz nagusia da. Nigeriako Ijaw biztanle gehienek hitz egiten duten hizkuntza da.

Gutxi gorabehera hogeita hamar dialekto ditu, elkarrekiko ulergarritasun osoa dutenak. Dialektoen artean: Gbanran, Epetiama eta Kolokuma dira garrantzitsuenak. Azken honek, hezkuntzarako erabiltzen dute^[1].

2013ko ekainean, Izon Fie liburua eta CDa argitaratu zuten Bayelsa lurraldeko gobernuak ospatu zen zeremonia batean.

Informazio Orokorra/Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ijo hizkuntzaren hiztunak 1.700.000 dira Nigeria osoan, baina pentsatzen da horietako milioi batek izonez hitz egiten duela. Izon desagertze arriskuan dago %20an, eta jakinda dago Nigeria Delta aldetik sartu zela duela 7000 urte.

Hizkuntza berreskuratzeko esfortzuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bayelsa lurraldeko gobernuak irtenbideak hasi da bilatzen. Izon hizkuntza lurraldeko ikastoletan irakasteko helburua jarri diote hogei irakasle baino gehiagori^[2]. Kultura eta Ijwal Nazionaleko Arriskuak neurtzen duen zinegotzia, Dr. Felix Tuodolo, salatzen du lurraldeko familien pasibotasuna, beraien seme alabei Izon hizkuntzarekin hazi ez dietelako.

Sintaxia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Izon hizkuntzak ez du bereizten pluralean edo singularrean dauden aditzak, eta generoak bereizten ditu, euskarak ez bezala.

Hona hemen adibide batzuk:

Izon esaldiko adibideak	Euskarazko itzulpena	Ingeleseko itzulpena
Kiri ma se ke u sei mini ye.	Beti dago dantzatzen (mutila)	He dances at all times
Kiri ma se ke a sei mini ye.	Beti dago dantzatzen (neska)	She dances at all times
Kiri ma se ke wo sei mini ye.	Beti gaude dantzatzen	We dance at all times
Kiri ma se ke oni sei mini ye.	Beti daude dantzatzen	They dance at all times

Hiztegi laburra[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Izon hitzak	Euskarazko itzulpena	Ingeleseko itzulpena
abadí ̣	itsasoa	sea
agbaị-áràụ	neskalaguna	girlfriend
báka	harrituta	confounded
dụlụkpụụ́	zikina	dirty
fịkịmí	persona hila	dead person
gbísì	katua	cat
ingbekeé	oso handia	unsually big
ịngịọrịí ̣	poztu	to rejoice
kọrọngbọọ́ ̀	argal	thin
músu	heze	be damp
peuu	ondo eraikita dagoen etxea	well-roofed house

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Ingelesez) «Izon» Ethnologue (Noiz kontsultatua: 2019-02-18).
↑ (Ingelesez) Eribake, Akintayo. (2015-11-03). «Bayelsa moves to save Izon language from extinction» Vanguard News Nigeria (Noiz kontsultatua: 2019-02-19).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q35483

[1] (Ingelesez) «Izon» Ethnologue (Noiz kontsultatua: 2019-02-18).

[2] (Ingelesez) Eribake, Akintayo. (2015-11-03). «Bayelsa moves to save Izon language from extinction» Vanguard News Nigeria (Noiz kontsultatua: 2019-02-19).

[1]

[2]