Lankide:Gorka Orbara/Collatz aieru

Definizioa

Collatzen aierua matematikako aieru bat da, honela definitutako sekuentziei dagokiena: hasi edozein zenbaki oso positiborekin n. Beraz, termino bakoitza honela ateratzen da aurreko terminotik: aurreko terminoa bikoitia bada, hurrengo terminoa aurreko terminoaren erdia da. Aurreko terminoa bakoitia bada, hurrengo terminoa aurreko terminoa bider 3 gehi 1 da. Ustea da ez duela inporta n-ren balioa, sekuentzia beti iritsiko da 1era.

Lothar Collatz du izena aieruak, 1937an sartu baitzuen ideia, doktoretza jaso eta bi urtera. Hauek ere esaten zaie: 3n + 1 arazoa, 3n + 1 aierua, Ulamen aierua (Stanisاaw Ulamen arabera), Kakutaniren arazoa (Shizuo Kakutaniren arabera), Thwaitesen aierua (Sir Bryan Thwaitesen arabera), Hasseren algoritmoa (Helmut Hasseren arabera), edo Sirakusako arazoa. Parte hartzen duten zenbakien sekuentziari, batzuetan, kazkabar-sekuentzia edo txingor-zenbakiak esaten zaio (izan ere, balioek, oro har, jaitsiera eta igoera ugari izaten dituzte, hala nola hodei bateko txingorra), edo zenbaki zoragarriak.