Lankide:Oihanalb/Proba orria

Jatorria

Swahili hizkuntzaren jatorriaz ez dakigu asko, baina Indiako Ozeanoaren kosta Afrikarrean kokatu behar da, zehazki, Zanzibarko irlako komunitate batzuen arteko kontaktuan (komunitate bantu, arabiar eta persiarren artekoan). Kontaktu horrek swahili zibilizazioari eman zion hasiera VIII. eta XII. mendeen artean. Arabierako sawāhil ("kostaldeak") hitzean omen du jatorria, hain zuzen.

Swahiliak alfabeto arabiarrez idatzitako literatura dauka XVIII. mendeaz geroztik. Ezagutzen den swahiliko lehen lanetakoa da Utenzi wa Tambuka olerki epikoa ("Tambukaren kantua"), 1728koa.

Hiztegia

Oinarrizko hitz batzuk

• chumba: gela
• choo: komun
• hoteli ya chakula: jatetxe
• chakula: janari
• meza: mahai
• baridi: hotz
• chumvi: gatz
• kahawa: kafe
• chai: te
• sukari: azukre (del árabe sukkar)
• nyama: haragi
• sasa: orain
• zaidi: gehiago
• chache zaidi: gutxiago

• pole pole: polikiago
• hakuna matata / hakuna matatizo / hamna matatizo: arazorik gabe
• jua kali: eguzki asko
• rafiki: lagun
• kulia: eskuin
• kushoto: ezker
• kilomita: kilometro

• gari: kotxe
• pikipiki: moto
• mafuta: gasolina
• dala dala: autobus

• kusema: hitz egin

Zenbakiak

• sifuri: zero
• moja: bat
• mbili: bi
• tatu: hiru
• nne: lau
• tano: bost
• sita: sei
• saba: zazpi
• nane: zortzi
• tisa: bederatzi
• kumi: hamar
• kumi na moja: hamaika
• ishihirini: hogei
• a kwanza: lehenengo
• a pili: bigarren

Hilabeteak

• januari: urtarrila
• februari: otsaila
• machi: martxoa
• aprili: apirila
• mei: maiatza
• juni: ekaina
• julai: uztaila
• agostai: abuztua
• septemba: iraila
• octoba: urria
• novemba: azaroa
• desemba: abendua