👶 Jaiotza 1948ko azaroaren 26a Hobart

🔨 Lanbidea biologo

📷 Argazkiak ikusi

Elizabeth Helen Blackburn (Ausralia, 1948ko azaroaren 26a), biokimikaria da. Ezaguna da telomerasa aurkitzeagatik, DNA bikoiztean telomeroak sortzen dituen entzima.

Biografia

Hobarten jaio zen, Australiako Tasmaniako estatuko hiriburua, ezkondutako mediku baten alaba, lau urte zituela bere familiarekin joan zen Launceston hirira, eta han ikasi zuen Broadland House Elizako Ingalaterrako bigarren hezkuntzan.

1970ean, zientzietako lizentziatura lortu zuen, eta gero, 1972an, maisutza bat, Melbourneko Unibertsitatean, biak biokimikaren alorrean. Urte batzuk geroago, Melburnera joan ziren bizitzera, eta han matrikulatu zen University High School-en. Unibertsitatean sartzeko azken azterketetan oso nota onak lortu zituen.

Biokimika ikasi zuen Melbourneko Unibertsitatean eta Biologia Molekularrean doktoratu zen 1975ean Cambridgeko Unibertsitatean. Doktoretza egiten ari zela, Frederick Sanger-ekin lan egin zuen DNA sekuentziatzeko metodoak garatuz, RNA erabiliz, eta Phi X 174. Cambridgeko Unibertsitatean John Sedat ezagutu zuen, biologo molekularra ere, eta 1986an David Benjamin izena eman zioten seme bat izan zuten.

Ikerketa zientifikoa

Elizabeth izan zen, John Gall eta Jack Szostakekin batera, telomeroak aztertzen lehenetako bat biokimikan. Telomeroak zelula eukariotoetako kromosomen muturrak dira, beharrezkoak zelulen banaketarako zein kromosomen egonkortasunari eusteko. Telomerasa entzimak osatzen ditu telomeroak DNA bikoiztean, eta zelulen bizitza zehazten du: zenbat eta txikiagoa izan telomerasaren bereizketa, orduan eta laburragoak izango dira telomeroak, harik eta zelula-zatiketa ezinezkoa den eta zelulak hiltzen diren arte. Beraz, telomeroak zelularen zahartzearekin lotuta daude. Blackburn eta Greider ere ohartu ziren minbizi-zelulak gai direla telomerasa gehiago sortzen jarraitzeko, eta tumoreak sortzen dituztela.

Gaur Egungo Asterketa

Azken urteotan, Blackburn eta bere kideak telomerasan eta telomeroetan estresak duen eragina ikertzen aritu dira.11 Beira-biologoetako bat ere bada (eta bi Nobel saridunetako bat) 1995eko "Death by Design / The Life and Times of Life and Life and Life and Times" dokumental zientifikoan. Ikerketen arabera, estres psikologiko kronikoak zelulen zahartzea bizkortu dezake.Ikusi zen bikoteak eragindako indarkeriak telomeroen luzera laburtzen duela abusuak jasan dituzten emakumeen artean, abusuak inoiz jasan ez dituzten emakumeen aldean. Horrek, seguru asko, osasun orokor okerragoa eta morbilitate handiagoa eragiten ditu indarkeria jasan duten emakumeengan.

San Franciscoko Kaliforniako Unibertsitatean, gaur egun, hainbat motatako telomeroak eta telomerasa ikertzen ari da Blackburn, legamietatik hasi eta giza zeluletaraino. Laborategiak telomeroen mantentze-lana eta horrek zelulen zahartzean duen eragina aztertzen ditu. Gaixotasun kroniko asko lotu izan dira telomero horiek behar bezala ez mantentzearekin, eta horrek eragina du zelulen banaketan, zikloan eta hazkunde eskasean.

Sariak

1. Elizabeth Blackburn-ek sari entzutetsu ugari jaso ditu:
2. Mikrobiologiako Eli Lilly saria (1988).
3. Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionalaren saria Biologia Molekularrean (1990).
4. Gairdner Fundazioaren saria (1998).
5. Minbiziaren aurkako Amerikako Elkartearen Urrezko Domina (2000).
6. 7. AH Heineken Medikuntzaren Saria (2004).
7. Benjamin Franklin Domina Bizitzaren Zientzietan.

Albert Lasker saria, Oinarrizko Ikerketa Medikoagatik (2006), Carol Greider eta Jack Szostakekin batera.

Louisa Gross Horwitz saria (2007), Joseph G. Gall eta Carol Greiderekin batera.

Albert Lasker saria, Oinarrizko Ikerketa Medikoagatik (2006), Carol Greider eta Jack Szostakekin batera.

Louisa Gross Horwitz saria (2007), Joseph G. Gall eta Carol Greiderekin batera.

L'Oréal-UNESCO saria, Emakumeak Zientzian (2008).

Pearl Meister Greengard Prize (2008).13

Paul-Ehrlich eta Ludwig-Darmstaedter saria (2009), Carol Greiderrekin batera.

Medikuntzako Nobel saria (2009), Carol Greider eta Jack Sostak.14

2007an, Time aldizkariak munduko 100 pertsona garrantzitsuenen zerrendan sartu zuen.

Bibliografia

Informazioa wikipediatik eta googletik atera dugu.

https://es.wikipedia.org/wiki/Elizabeth_Blackburn