Chamaemelum nobile (erromatar kamamila bezala ezagutzen dena) asterazeoen familiako belarra da, Europan sortua da eta eremu lehorretan, Europan, Ipar Amerikan eta Hego Amerikan landatutako lorategi eta lurren inguruan dagoena. Tradizioz, infusio, ile eta larruazal kosmetikoetan erabiltzen da, baita elikagaiei zaporea eta usaina emateko. Medikuntza tradizionalean ere asko erabiltzen da.

Deskribapena

Erromatar kamamilaren hostoak bi- edo tripinnatilobulatuak ditu. Posizio terminalean, udan infloreszentzia izaten du, kapitulu panikulatu formakoa. Zorua baino 20 eta 30 cm gorago dauden kapulu terminalek disko formako lore hori nabarmenak eta lore erradial zuriak dituzte. Lore erradialak 20 inguru dira, lirula zuriarekin; diskokoak, berriz, ugariak dira, hermafroditak, korola horiarekin, antera obadunen puntekin eta trunko estiloaren muturrarekin. Lore-buruak ez du 1 cm-ko diametroa gainditzen. Fruituak akenio zilindrikoak dira, 1 mm inguruko diametrokoak, erradialak baino pixka bat handiagoak. Polinizazioa himenopteroek egiten dute, baina landarea bere burua polinizatzeko gai da.

Ipar hemisferioan ekainean eta uztailean loratzen da, eta usain gozoa, afrutatua eta belarkara du. Landarea sarritan manzanilla alemaniarrarekin (M. chamomilla) nahasten den arren, morfologia, propietateak eta konposizio kimikoa desberdinak dira.

Ezaugarriak

Espezie aromatikoa eta urteroko belarkia da, zurtoina nahiko tentea duena. Gehienezko hazkundea lortzen duenean 50 cm-ko altuera neurtzeko gai da. Hostoak pinatuak, txandakatuak eta segmentatuak dira. Ile geruza txikia dute.

Udako garaian lore horiz osatutako infloreszentzia du, ligula zuriz eta kornalina horiz inguratuta. Kamamilaren fruituei akeno zilindrikoak deitzen zaie. 1mm-ko diametroa baino ez dute.

Polinizatzeko, landare honek liztorrak, erleak eta inurriak bezalako intsektuen laguntza behar du. Eta auto-polinizatzeko gai da, horretarako intsektuak erabiltzea ohikoagoa den arren. Landare hau askotan Matricaria chamomilla edo kamamila alemaniarrarekin nahasten da. Hala ere, honek zurtoin arrastatsuena eta altuera txikiagoa du.

Loreak soilik erabiltzen dira kamamilatik. Ezaugarri sendagarriak dituztenak dira. Lore zatia garatu ondoren bildu daiteke. Loreak irekitzen diren eguna da onena jasotzea. Hau da, bere osagaiak aktiboagoak direla eta kantitate handiagoa dutela. Dagoeneko biltzen direnean, itzalean gordetzen dira lehortzeko eta aireztatutako leku batean.

Landareak sufritu edo degradatu ez dadin, loreak bildu ondoren inaustea gomendatzen da.

Kamamilaren barne erabilerak

Orokorrean infusioak hartuz erabiltzen da. Guztien erabilera ezagunena da.

• Digestio arazoak. Digestio propietateei esker, gure digestio sistemak bere errendimendua hobetu eta arazorik sor ez dezan erabiltzen da. Horretarako, otordu handienen ondoren infusio gisa hartzen da. Horrela, digestioa arinagoa izango da. Bere ezaugarri karmitatiboekin, gasak askatzen laguntzen digu.
• Gastritisa eta ultzera. Hesteetako arazo horietan laguntzen duten hanturaren aurkako propietateak ditu. Gainera, urdaileko mintza konpontzeko eta babesteko gaitasuna du.
• Gibela zaindu. Kamamilari esker, gure gibelak behazuna hobeto kanporatu dezake
• Ona da erregulatzea baginaren jarioak eta hilekoaren aldizkakotasuna.
• Eraginkorra da aurka nerbioak eta insomnioa.
• Likidoen atxikipena eta gizentasuna. Gorputzeko fluidoak ezabatzen dituen landarea da. Interesgarria da gehiegizko pisua duten pertsonetan erabiltzea.
• Lagundu ezazu odoleko koipeak ezabatu kolesterolari aurre egiteko.

Kamamilaren kanpoko erabilerak

Landare hau ez da infusioen bidez soilik erabiltzen. Kanpotik ere aplika daiteke bere propietate guztiez baliatzeko.

• Begi tanta naturalak. Konjuntibitisa duzunean, kamamila bainua hartzea aukera ona da. Mina arintzeko eta nekatutako begien aurka borrokatzeko gai da.
• Larruazaleko arazoak Garauak, zauriak, dermatitisa edo babak daudenean, kamamila oso ona da arazo horiek arintzeko. Hori bere mukilajeei esker egin daiteke.
• Minaren tratamendua. Artikulazioko edo bizkarreko mina dugunean, ohikoa da oinarrizko olioarekin egindako kamamila olioa eta kamamila olio esentzialaren tanta batzuk erabiltzea. Hortzetako mina duten pertsonei infusioak garbitu ahal izateko erabil daitezke.

Kamamila lantzea

Zenbait zaintza behar dituzu uzta optimoa izan dadin. Hainbat teknika daude zure laborantza ahalik eta hoberena izan dadin: Lehenengo gauza landaketaren data da. Landare honek urteroko abantaila eskaintzen du, beraz, beti erein dezakegu. Lur solteak baina hezeak behar dira. Haziak beren tamainaren hiruko baliokidea den sakoneran jarri behar dira. Sakonegi lurperatzen baduzu, ez da ernetuko.

Ureztatzeak behar bezalako zainketa eta erregulartasun jakin bat izan behar du hazkundea hobetzeko. 15 egun inguru barru, ernetzen hasiko da. Ondo garatu ahal izateko, drainatze ona duen substratua behar du. Horrek lagundu egiten die pasteletik kentzen. Lurrak ez du materia organikoan oso aberatsa izan behar, beraz konposta gehitzea guztiz aukerakoa da.

Klimari dagokionez, hobe tenperaturak epelak izatea. Hotz egiten duenean haizetik eta

izoztetik babestea komeni da. Eguzki argia zuzenean behar duzu. Hobe espazio onean egotea eta eguzkitsua bada.

Ureztatzeko, hobe da gutxiago baino gehiago ureztatzea. Kamamila lehortearen aurrean erresistenteagoa da soberako ura baino. Tantaka edo ur azpian erretilu batzuk jarriz urezta daiteke. Horrela, landareak ura behar duen moduan txertatu ahal izango du.

Ezinbesteko zainketa

Gure kamamilak egoera onena izan dezan, zaintzeko aholku batzuk jarraitu behar dituzu. Lehenengo gauza konposta da. Lau eta sei aste bitarteko ale gazteak direnean, askapen moteleko ongarri apur batekin ernaldu beharko lirateke. Hazten diren bitartean, lore zimeldu batzuk uzten dituzte. Loratu ondoren inausi behar da loraldi berriaren alde egiteko.

Landarea kaltetu ez dadin, bere uzta udako denboraldiaren amaieran edo lehen izozteak erori aurretik egin behar dira. Gogoratzen dugu ez direla onak tenperatura baxuenak jasateko. Babesteko, adar guztiak erabat erauzi behar dira horia bihurtu aurretik.

Landarea ez da besteen ondoan jarri behar, haziak oso erraz barreiatzen baitira eta beste lapiko batzuk inbaditu ditzakete.. Eltzearen sakonera ezin hobeak 20-30 cm artekoa izan behar du