Txikipedia:Markina-Xemein

	Datuak, labur
🏴 Lurraldea	Bizkaia
👨‍👨‍👦‍👦 Biztanleak	5.037
🔎 Azalera	44,79 kilometro koadro
🌄 Altuera	85 metro

Markina-Xemein Bizkaiko udalerri bat da. Hain zuzen, Lea Artibai eskualdean kokatuta dago. Ia 5000 biztanle ditu.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Markina erdi aroko herria da, begi-bistan da herriguneko alde zaharreko kaleen antolakuntzan. 1355. urtean sortu zuten.

1936ko Gerra Zibilean Markinak eta Xemeinek bonbardaketak jasan zituzten, eta 6 pertsona hil ziren ondorioz.

Antzina, Markina eta Xemein herri bereiziak ziren baina 1952. urtean bateratu egin ziren.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Biztanle gehienak herrigunean bizi dira, Markinako alde zaharrean eta bere inguruan historian zehar eraiki diren auzoetan. Herrigunetik at baserriak ere nagusi dira.

Hauek dira auzo batzuk: Larruskain, Amalloa, Barinaga.

Artibai eta Urko ibaiek bat egiten dut herrian.

Inguruko herriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iparraldean, Amoroto eta Berriatua ditu. Mendebaldean, Aulesti eta Ziortza-Bolibar. Ekialdean, Etxebarria, Eibar eta Mendaro. Hegoaldean, Mallabia eta berriz.

Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Markina-Xemeingo alkatea Luis Egurrola Arakistain da.

2019an ospatu ziren udal hauteskundeetan emaitza hauek atera ziren: EAJ alderdi politikoak 1.365 boto. EH Bildu koalizioak 1.235 boto. PSE-EE alderdi politikoak 17 boto. Eta PP alderdi politikoak 10 boto.

Kultura eta kirola[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskara[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Markina-Xemeingo biztanleen %87a euskalduna da.

Eraikin garrantzitsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Xemeingo Andra Mariaren Zeruratzea eliza. XVI. mendekoa da.
Xemeingo hilerria. 1851an eraikia.
Karmen eliza eta komentua. 1691an eraiki zen komentua, eta 1724an zabaldu zuten eliza.
Solartekua jauregia. 1666an eraikitakoa da, barroko estilokoa. Gaur egun bertan dago udaletxea.
Barroeta dorretxea. XIV edo XV. mendean eraiki zen.

Pilotaren unibertsitatea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Markina-Xemein zesta puntako pilotari askoren sorterria izan da. Munduan zehar zesta puntan jolastu duten eta jolaste ari diren pilotari gehienak markinarrak dira. Horren ondorioz, herriko frontoia zesta puntaren jakintza eta ezagutzaren harribitxia da. 1798 urte inguruan eraiki zen.

Herriko jaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Herriko jai nagusiak, Karmenak, uztailaren 16aren inguruko egunetan ospatzen dira.

Bestetik, Irailaren 29an Arretxinagako San miguel jaiak ere ospatzen dira. Aipagarria da, egun horretan egiten den Xemeningo ezpata-dantza eta gaueko hamabietan egiten den Mahai-Gainekoa.