Gehitu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea

Informatika

Informatika Wikiproiektua[aldatu iturburu kodea]

Euskal Wikipedian informatikako artikuluen sorrera eta hobekuntza koordinatzeko helburuz sortutako proiektua da hau. Maiz esaten dugu orokorrean jendeak ez dakiela ondo zer den informatika, ertaineko irakaskuntzan ikasleek ez dutela ondo ikasten, ez dutela ondo ikusten zer den benetako informatika. Informatika ez dela testuaren formatua aldatzea edo kalkulu-orri bat egitea bakarrik... Egoera horri buelta emateko, Wikipedia aberastea bide emankorra izan daitekeela uste dugu.

Parte hartu nahi duen edonori irekitako proiektua den arren, bereziki gonbidatu nahi ditugu informatikari euskaldunak, ikasleak, irakasleak, informatika arloan lanean ari direnak edo, besterik gabe, informatikari buruzko artikuluen hobekuntzan lagundu dezaketela uste duten guztiak..

Artikuluen hobekuntzarekin laguntzeaz gain[1][2][3][4][5][6], informatikarekin trebe direnentzat aukera interesgarri gehiago ere badira. Wikidatak[7][8][9][10] ere aukera handiak eskaintzen ditu eta pogramazio-lan pixka bat eginez tresna berriak sortzeko aukera ere hor dago [11].

Parte-hartzaileak

Parte hartu nahi baduzu, erantsi zure izena parte-hartzaileen zerrenda honetan, elkarren berri izan dezagun. Ondoren, aukera ezazu hobekuntza beharrean dagoen artikuluren bat eta jar iezaiozu artikuluari lanean txantiloia[12], gainerakoek artikulu hori lantzen ari zarela jakin dezagun.

Informatikariak Wikipedian programatzen[aldatu iturburu kodea]

2023-24 ikasturteko Proiektuak[aldatu iturburu kodea]

  • Galder: EHko udal eta eskualde mapak
    Gaindegiak zuen beste gauza bat mapak ziren. Akaso ariketa polit bat izan daiteke Euskal Herriko udalerri eta eskualde mapak (https://euskalgeo.eus/eu/node/138) igotzea Commonsera, gero balio tabulatuak dituzten beste fitxategi batzuekin automatikoki agertzeko.
  • Galder: Gaindegiko datu-multzoak erabiltzea
    http://gaindegia.eus/eu/datuak Gaindegia itxi da, baina hor badaude datu pila bat. Adibidez, ugalkortasun tasa osoa ez dago jarrita Euskal Herriko udalerrien Wikidatan, baina hor badago serie osoa. Seriea OpenRefinerekin igo daiteke erraz, urte bakoitzeakoa jarri, eta ondoren Wikidatarekin ere bilaketak egin eta Wikipedian grafikak egin daitezke. Adibidez: Iruñearekin muga egiten duten herrietan nola aldatu da ugalkortasun tasa azken hamarkadan? Berdina egin daiteke beste datu askorekin, propietatea baitute jada.
  • Txoriak.eus: Euskal Herriko hegaztiei buruzko gunea
    Txori bakoitzerako hainbat eta hainbat izen lokal dauzkate. Izen guzti horiekin egin liteke izen nagusira birzuzentzeko.
    Adibidez Kardantxilo artikulua berbideratzea Karnaba artikulura.
    Kardantxilo artikuluaren edukia hau baino ez da: #BIRZUZENDUKarnaba
  • Ahotsak.eus: euskararen 2018an 5.000 hiztun baino gehiago zeuden elkarrizketatuta, 300 herritako hizkera jasota zeuden eta 100.000 pasarte baino gehiago. Elkarrizketatuen artean wikipedian artikulua duten pertsonak detektatu daitezke. eta orduan esteka gehitu edo bideoa artikuluan jartzea

2022-23 ikasturteko Proiektuak[aldatu iturburu kodea]

Egina Eguraldia. Datu meteorologikoak[aldatu iturburu kodea]

Datu meteorologikoak Wikipedian eta Wikidatan
Paula Ontalvilla, Xabier Irastorza, Galder Gonzalez, Ana Zelaia eta Kepa Sarasola
Proiektu honen helburua erakunde ofizialen behaketa meteorologikoak Wikipediako artikuluen edukia aberasteko erabiltzea da. Wikimedia Commons eta Wikimedia datu-baseetan sartu behar dira horretarako, datu horiek erabiltzeko eta datu horietan oinarritutako kalkuluak egiteko. Eredu gisa Kanadako Weather_observations wikiproiektua erabili da.

Euskal musikako hainbat albumen datuak Wikidatara igotzea [aldatu iturburu kodea]

  • Lorea Loinaz, Ane Paniagua, Koldo Etxaniz, Galder Gonzalez, Ana Zelaia eta Kepa Sarasola
Euskal musika: Badok.eus Berriako webgunea librea da, horko eduki asko (musikariak batez ere) bazegoen Wikipedian, baina disko bakoitzari buruzko informaziorik ez dago Wikidatan. Diskoen informazioa erauzi, landu eta igotzea aukera polita da. Gutxienez datu hauek: albumaren izenburua, taldearen izena. urtea (?) , musika-generoa eta erreferentzia gisa badok.eus atarian albumeko informazio guztia ikusi ahal izateko helbidea. Ez dugu zertan artikulurik sortu Wikipedian, soilik informazioaren igoera Wikidatan, gero estatistikak egin ahal izateko.

2021-22 ikasturterako erronka batzuk[aldatu iturburu kodea]

  • Egina Galder: Six degrees of wikipedia / wikipediako sei graduak
    Wikipediako edozein bi artikulu erlazionatu daitezke sei estekekin? Artikuluen arteko sei wikilink-jauziren bidez gehienez?
    ingelesez grafikoki bisualisatzen dute: Six degrees of Wikipedia
    Euskarazko wikipediarako ere moldatuko dugu?
    Datu-base erraldoi bat muntatu dute (ikus GitHub-en
    Wikipediako dump batetik antolatu behar da. 52 Gb-eko RAM memoria duen konputagailu bat behar da prozesu hori korritzeko.
  • Iñaki Alegria, Xabier Arregi: sudaldaritza-jokoa (app)
    Sukaldaritza wikiliburuan oinarritutako app-joko bat egiteko. APP-REN ESKAKIZUNAK:
    • Oinarria https://eu.wikibooks.org/wiki/Sukaldaritza_liburua/Azala
    • Informazioa egituratu beharko da eta datu-base bat sortu. Proiektu bizia denez inportazio hori automatizatu ahalko da
    • Agian informazioa osatu beharko modu semiautomatikoan (Iñigoren laguntzarekin)
    • Errezetak eskainiko dira maiztasun batekin. Gero modu sakonagoan aztertu ahalko dira
    • Parte sozial bat eduki beharko du: taldeak eta lagun berriak lotzeko zerbait
    • Arkitektura sendo bat beharko du (Egunean behin erreferentzia izan daiteke)
    • Teknologia erabakitzea proiektuaren partea izango da.
    • LEHEN LANAK:
      • Diseinua; sukaldaritzaren inguruko app-en azterketatxo bat
      • Arkitektura: app-aren teknologia eta zerbitzariaren elementuak
      • lehen ariketa: Liburua parseatzea, eta osagaiak eskuratzea


2020-21 ikasturteko proiektuak[aldatu iturburu kodea]
  • Generoa eta wikidata
    Wikidatan dauden euskaradunen artean (4.000 pertsona edo) (Jaitsi CSV fitxategia)
    • Zein da genero-pariketasunaren protzentajea?
    • Zein da jarduera bakoitzean dagoen genero-pariketasunaren protzentajea?
    • Hobeto egin dezakegu galdera? Emaitzak grafikoki erakutsi ditzakegu sparql galderan bertan?
    • Ikus Wkidatako oinarrizko kontzeptuak. Ikastarotxoa, Galderrek osatua.
  • Oier: generoa eta wikidata
    Aldiri aldizkariko egile guztiei sexu/generoa Wikidatan dauden EHko pertsonen generoa modu erdiautomatiko masiboki jartzea, Izen osoa eta bataio-izena aztertuz.
  • (Kepa, Xabier Arregi eta Olatz Altuna). EHko udalerri guztien infotaulan euskararen erabileraren portzentaje batzuk ematen dira.
  • Egina (Uxer Ugarte) Euskal Herriko mendien mapa interaktiboa (query.wikidata.org). Euskal_Herriko_mendiak artikuluan erabiltzen da.
    Euskal Herriko mendien mapa interaktiboa (query.wikidata.org)
  • Egina (Josu Loidi) Biblia bertsetetan banatzeko erronka. Wikitekan  Biblia dugu. Testua, kasu gehienetan, atalka banatuta dago, eta atal bakoitzak bertsetak ditu. Honela, s:Biblia/Hasiera#1:3 jartzen badugu, bertset zehatz hori lortzen dugu. Lan hau, ordea, eskuz egin da orain arte. Python sistema bat sor daiteke beste liburuetan bertset horiek guztiak automatikoki ezartzeko? Txantiloi sinple bat da, bere barruan dagoenak lerro haustura sinpleak behar ditu (ez paragrafoak) erakusteko, baina bertset bakoitzak bere atalaren parte dela erakutsi behar du (liburu berberean 1:3, 2:3, 3:3... daude). Hau egitea lortuko balitz, erraza izango litzateke Twitter edo Telegramerako bot bat sortzea ere, Bibliako pasarte bat eskatuta testu osoa itzultzen dizuna.
  • Egina (Aitzol, Emilio, Marije, Galder, Kepa) UEUko UZTARO aldizkariko artikuluak eta egileak sartu dira Wikidatan semiautomatikoki. Berdin egin daiteke beste aldizkari bateko (Aldiri adibidez) artikulu eta egileekin. Open Refine tresnarekin eginda 2021eko abuztuan. Ikus: Aldiriko artikuluak query.wikidatan, Cooperation between INGUMA and Wikidata databases. Cooperation between INGUMA and Wikidata databases (CLARIAH-EUS, 2021-11-26)
  • Egina Tolosaldeako pertsonaia garrantzitsuak wikidatan sartzea. Marian Galarraga, Rikardo Arrue Imaz, Feliciano Echaniz, Jose Uria Irastorza, Joseba Ulazia, Joxe Mari Otermin Urtizberea, Pio Montoya, Salbador Garmendia, Migel Arrillaga, Karlos Agirre, Jose Uria Irastorza eta Emeterio Zaldibia.(Ekhi Azurmendi, Asier Alaña))
Aurreko urteetakoak[aldatu iturburu kodea]

Informatikako artikuluak[aldatu iturburu kodea]

Atal honetan zerrendatuta datoz informatika arloko artikulu batzuk. Bi lehentasun mailatan sailkatuta datoz:

  1. Hezkuntza proiektua (IKT) atalean zerrendatzen dira "Hezkuntza/2.000 artikulu" proiektuan "Informazioa eta komunikazioaren teknologia (IKT)" atalerako aukeratutakoak[13]. Horiek kalitate maila igotzea da gure lehentasuna.
  2. Besteak atalean informatikaren arloko beste artikulu batzuk agertzen dira. Informatikariontzat garrantzitsuak dira, baina oraindik ezin dira sartu Hezkuntza proiektuko zerrendan.

Artikulu bakoitzaren aldameneko koloreak kalitate mailari buruzko kalifikazio bat erakusten du (ORES erabilita): nabarmendutako artikulua da kalifikazio horretan onena eta zirriborro motakoa eskasena. Kalifikazio horrek hobetu beharrean dauden artikuluak zein diren modu errazean ikusten laguntzen du.

Kalifikazioak (ORES erabilita): Nabarmendutako artikulua Artikulu nabarmena, Artikulu ona artikulu ona, B-motako artikulua B motako artikulua, C-motako artikulua C motako artikulua, Hasi-motako artikulua hasi motako artikulua, Zirriborro-motako artikulua zirriborroa.
Bideoak: Ikusgela ● Jakindun ● Teknopolis ● Zientzia Astea. ● Bertsomate.

Informazioa Komunikazioaren teknologia (90)

Hezkuntza proiektua (IKT)[aldatu iturburu kodea]

Informatika (8)

Programazio-lengoaiak (10)

Sistema eragileak (6)

Oinarrizko teknologiak (14)

Segurtasuna sarean (14)

Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak (23)

Edukiak argitaratu eta zabaltzea (15)


Besteak. Oinarrizko beste artikulu batzuk

Besteak[aldatu iturburu kodea]

Emakume informatikariak[aldatu iturburu kodea]

Irakasgaika[aldatu iturburu kodea]

Optimizazioa - Ikerketa operatiboa

Datu Meatzaritza

Matematika Diskretua

Analisi Matematikoa

Kalkulua

Informatikakoak Wikipedia guztiek izan beharreko 1.000 artikuluen zerrendan[aldatu iturburu kodea]

Artikulu hauetan 30.000 karakteretara heltzeko eskatzen du Euskal Wikipediak 2023an:

  1. Software, Disko gogor, Programazio-lengoaia, Ordenagailu, Algoritmo, Adimen artifizial, World Wide Web, Robot, Bideojoko

Uneko egoera. Zenbat falta diren: Informatikakoak wikipedia1000

Informatikakoak Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluen zerrendan[aldatu iturburu kodea]

Artikulu hauetan 16.000 karakteretara heltzeko eskatzen du Euskal Wikipediak 2023an:

  1. Memoria-txartel, DRAM, Gizarte-sare, Bideo-zinta, GUI, Pong, Web bilaketa motore, British Library, Disko optiko (informatika), Kaosaren teoria, COBOL, World Wide Web Consortium, Pribatutasun, Datu biltegi, Abiatze (informatika), Inprimagailu, Ingeniari Elektriko eta Elektroniken Institutua, Internet Movie Database, Interleaving, Byte, WikiLeaks, Komunitate birtual, Donald Knuth, Google (bilaketa motorra), Edsger Dijkstra, Informazioaren segurtasun, Baud (telekomunikazioa), Programazio paradigma, Papiro, Bit, Errore-detekzio, Hatz-marka genetiko, Bibliotekonomia, Charles Babbage, MS-DOS, ENIAC, 2001: A Space Odyssey, Datu-egitura, Myspace, Dennis Ritchie, Txartel nagusi, Telefono mugikor, PHP, Erabiltzailearen interfaze, Zinta magnetiko, Datuak biltzeko gailu, Lisp, Informazioaren Aroa, Richard Stallman, Zifratze, Bideratzaile, GPS, Informatika teoriko, Multics, Web diseinu, Linus Torvalds, Taoismo, Flash mob, Alan Shugart, BASIC, Microsoft, Konbergentzia teknologiko, Programazio funtzional, Braille, Hiru dimentsioko, Sistema ez lineal, FORTRAN, Ionizazio, Diskete, Mac OS, Malware, Datu-konpresio, Kodetze-teoria, Ethernet, Bill Gates, Ukimen-pantaila, Kautotze, Blog

Uneko egoera. Zenbat falta diren: Informatikakoak wikipedia10000

Zer falta zaigu oraindik? Hutsuneak bilatzeko tresnak[aldatu iturburu kodea]

Tresna hauek erabil ditzakezu oraindik falta diren artikulu gehiago detekatzeko:

EHU-Wikipedia Informatika fakultatean[aldatu iturburu kodea]

Donostiako Informatika Fakultatean EHU-Wikipedia proiektuan lanean ari dira 2016az geroztik[16]. Ordutik hona ikasle eta irakasleen artean 100 artikulu baino gehiago landu dituzte.[17]


Programatzaileentzako deialdiak. Praktika ordainduak Wikimedian eta Google summer code-n[aldatu iturburu kodea]

Berez bi deialdi dira: Outreachy eta Google summer of code. Aurtengo otsailekoa galdu dua dirudi. Etorkizunean eskaerak egin daitezke. Browse through the participants’ guides, to learn more about the application process steps:

  • Outreachyko epeak antzekoak dira:

https://www.outreachy.org/apply/project-selection/ <https://www.mediawiki.org/wiki/Outreachy/Participants>

    • Feb. 1, 2021 at 4pm UTC Initial applications open
    • Feb. 8, 2021, 4 p.m. UTC #OutreachyChat on Twitter
    • Feb. 22, 2021 at 4pm UTC Initial application deadline
    • March 14, 2021 Project list finalized
    • March 15, 2021 to April 16, 2021 Contribute to projects
    • April 16, 2021 at 4pm UTC Final application deadline
    • May 17, 2021 at 4pm UTC Accepted interns announced
    • May 24, 2021 to Aug. 24, 2021 Internships period

Hemendik hartu dut azken informazio hau: https://www.mediawiki.org/wiki/Google_Summer_of_Code/2021

    • Program timeline February 20
  • Mentoring organization application deadline
    • March 10 Mentoring organizations announced
    • March 29 Student application period begins
    • April 13 Student application deadline
    • May 17 (previously May 4) Student projects announced
    • May 17 to June 7 (previously May 4 to May 31) Community bonding period
    • June 7 to August 16 (June 1 to August 24) Coding period

Beraz, proiekturen bat proposatu nahi badugu orri horretan egin genezaken otsailaren 20ra arte. Onartutako proiektuetan parte hartu nahi izango duten ikasleek martxoaren 29tik aprilaren 13ra arte eskatu ahal izango dute.

Erreferentziak[aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Ostolaza, Paulo. «Euskarazko Wikipediak 400.000 artikuluren langa gainditu du» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
  2. ↑ «Euskarazko Wikipedia 400.000 artikulutara iritsi da» Sustatu (Noiz kontsultatua: 2022-10-20).
  3. ↑ «Euskara, 4. hizkuntza Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak egiten» wikimedia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).
  4. ↑ «10.000 artikulu ezinbestekoen langara heldu da euskarazko Wikipedia» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-12-28).
  5. ↑ «Auzolanari esker, Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak ditu euskarak» naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-29).
  6. ↑ «Hamar mila artikulu inpotanteenak, euskarazko Wikipedian» Argia (Noiz kontsultatua: 2022-12-31).
  7. ↑ Leturia Azkarate, Igor. «Wikidata, ezagutzarako datu-base libre kolaboratiboa» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  8. ↑ Fernandez, Luistxo. «Wikidata hornitzetik, Egunean Behin-en galderak agertzera» Sustatu.eus (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  9. ↑ «Wikidatak 10 urte» GAUR8, naiz.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
  10. ↑ Sarasola, Kepa. «WIKIDATAk 10 urte. Zer da eta nola balia dezaket?» wikimedia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-25).
  11. ↑ Lindemann, David. «Euskaraz Wikidataz aritzeko lehenengo ahalegin koordinatua da ikastaro hau» ueu.eus (Noiz kontsultatua: 2023-07-11).
  12. ↑ Laguntza:Txantiloiak. 2020-02-27 (Noiz kontsultatua: 2022-09-26).
  13. ↑ Atari:Hezkuntza/2.000 artikulu. 2020-02-24 (Noiz kontsultatua: 2020-04-04).
  14. ↑ Gonzalez, Galder. «Zer falta da nire jakintza eremuan? Erantzunen bila Petscan eta Massviews tresnekin» EWKE bloga (Noiz kontsultatua: 2017-11-27).
  15. ↑ «Wikimedia+Education Conference 2019/Programme - Meta» meta.wikimedia.org (Noiz kontsultatua: 2019-06-12).
  16. ↑ «Unibertsitatean ditugun “wiki-aukerak”» Campusa UPV/EHU (Noiz kontsultatua: 2022-09-23).
  17. ↑ «Wikipedia - Informatika Fakultatea - UPV/EHU» Informatika Fakultatea (Noiz kontsultatua: 2020-04-04).
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikiproiektu:Informatika&oldid=9390370"(e)tik eskuratuta