Askatasun kolektibo

Askatasun kolektiboa edo askatasun politiko kolektiboa, funtsezko kontzeptua da Antonio García-Trevijano Forteren pentsamendu politikoan, zeinaren edukia bere lanetan zehar garatzen den Teoría Pura de la Democracia y Teoría Pura de la República , besteak beste. Bere aurrekariak edo jatorri bitartekariak Bertrand de Jouvenel bezalako egilean topa daitezke, eta haren jatorri hurbila marxismoaren askatasun kontzeptuan aurki daiteke Hegelen pentsamenduaren eraginez.

Askatasun politiko kolektiboa nazio batek bere estatu -forma eta gobernu -forma aukeratzeko duen ahalmenean, eta osatzen duten pertsona guztiek, menpe egongo diren Konstituzioa egiteko aukeran datza.

Askatasun politiko kolektiboaren bidez, nazio bat da bere patuaren protagonista eta liderra, eta hori lortzeko behar den indarra izan behar du bere kabuz konkistatzeko eta, ondoren, mantentzeko. Subjektu politikoak, nazioak, bere askatasun politiko kolektiboa erakusten du, menderatzeko ahalmena eta asmoa duen edozein entitate edo erregimen kenduz, eta hori bere indarra erakutsiz egin behar du, horrek ez du zertan indarkeriazko ekintzak suposatzen baizik eta, egoera historiko eta sozialen arabera, desobedientzia zibilaren, hauteskunde abstentzioaren, indarkeria ezaren edo intsumisio fiskalaren bidez lor daiteke.

Askatasun politiko kolektiboaren abiapuntua da ezin dela askatasunik izan subjektu batek beste bati ematen badio; izan ere, lehen subjektuak askatasun hori emateko indarra duen bezala, askatasuna kentzeko indarra du. Beraz, askatasuna ezin da talde batetik bestera eman, baizik eta askatasunaren iturria taldeari berari dagokio, eta berak lortu behar du bere izaera arras askearen garapenean.

Askatasun kolektiboaren eta askatasun indibidualaren arteko aldea

Askatasun politiko kolektiboa askatasun indibidualetatik bereizten da, lehenengoa bigarrenaren oinarria baita. Askatasuna eta Zuzenbidea kontzeptu antagonikoak diren arren, askatasun indibidualez hitz egitean, benetan aipatzen dena legeetan aitortzen diren eskubide indibidualak dira. Legeak idaztea eta betearaztea botere politiko baten edo beste baten esku egon daiteke, gizarte bakoitzak erabiltzen duen gobernu-moduaren arabera: Errege baten dekretuak izan daitezke, herriari inposatuak, edo oligarkia batek emandako legeak, gobernatuei aldez aurretik kontsulta egin gabe, edo herritarren ordezkariek egin ditzakete, legegintza-ganbera batean bilduta.. Bere askatasuna konkistatu duen nazio batek ezin dio besteei legeak egiten utzi, baizik eta haiek egin eta bermatzen dituena izan behar du.

Nazioak bere buruari legeak ematen dizkio nazioak berak aukeratutako ordezkarien bidez: baldintza berdinetan aske aurkezten diren hautagaiak, gainerako biztanleek banan-banan hautatuak, haiek kontrolatuak eta aginduzko manuz beren borondateari lotuak, legegintzako ganberara iristen dena gero onartutako legeen mende jarri beharko dutenen gehiengoaren nahia izan dadin. Nazioak bere lege propioak inposatu behar ditu eta bere buruari eman behar dizkio eskubideak; eta lege, eskubide edo askatasun horiek jatorrizko askatasunean oinarrituko dira, nazioak kolektiboki konkistatu zuen askatasunean, aurreko erregimen politiko orotatik independizatzeko unean.

Horrela, nazioak bere botere legegilea korporazio alderdikoien, diktadoreen, erregeen edo nazioaren kideak benetan ordezkatzen ez dituzten beste estatu-erakunde batzuen esku uzten badu, ezin izango da askatasunez hitz egin, emandako eskubideez baizik.

Askatasun politiko kolektiboaren kontserbazioa

Behin hori lortuta, askatasun politiko kolektiboa gorde eta babesten da askatasun konstituziogilea erabiliz, hau da, askatasun politiko kolektiboa gauzatuz, oinarrizko alderdi hauek berma ditzaketen erakunde politikoak ezartzen dituen Konstituzio batean:

1. Botereen banaketa. Botere banaketarik gabeko gizarte batek ez du Konstituziorik, Gizakiaren eta Herritarren Eskubideen Adierazpenaren 16. artikuluaren arabera. Estatuaren botere betearazlea nazioak egindako legeek mugatu behar dute. Estatuak indarkeriaren monopolio legala duenez, eta legezkoa dena edo ez gobernatuek erabaki behar dutenez, indarraren erabilera legeztatuta egongo da hori jasan dezaketen pertsonek egokitzat jotzen duten kasuetan soilik. Kontrol eta balantzeen kontzeptualizazio klasikoaren arabera ( John Locke, Montesquieu edo Alexander Hamilton bezalako pentsalari eragingarriek garatua), gobernuari legeak egiteko ahalmena kenduz, hobekien bermatzen da jarduteko esparru objektibo bat, botere exekutiboak nekez abusatu ahal izango duena. Era berean, epaileak antolatzeko organoak ezin izango du Estatuko gobernuaren eraginik izan haren eraketan eta funtzionamenduan, eta hura kontrolatu eta epaitu ahal izango du, nazioak ezarritako legezkotasuna urratzen badu. Berme handiagoa izateko, Estatuko hiru botereen jatorria, betearazlea (gobernua), legegilea (nazioa) eta judiziala (epaileak), garai desberdinetan gertatuko da, eta horietako bakoitza eratzeko ez da beste bien akziorik beharko. Horrela bakarrik, botereak kontrajarriz eta elkar zainduz, nazioak bere kontrolaren ziurtasuna izan dezake eta bere askatasun kolektiboa arriskuan jartzen duten gehiegikeriak saihestu.

2. Gobernatuen ordezkaritza. Botere legegilean ordezkaritza politikoa nazioak bere buruari bere legeak ematen dizkiola bermatzea da. Ordezkaritza politikoan, bai eta zuzenbide zibilaren ordezkaritzan ere, errebokatzeko ahalmena berezkoa da, eta ordezkariak ordezkatuak emandako agindua betetzeko bermerik handiena da. Subjektu eratzailea, nazioa, osatzen duten norbanako guztiek izan behar dute herri hauteskundeen menpe dauden kargu publiko guztietan ordezkari gisa aurkezteko ahalmena. Hautesle gisa jarduten zarenean ere zure botoaren balioa bermatu behar da, nazioko beste edozein pertsonaren berdina izan behar du.

3. Gutxiengoen defentsa. Epaile guztiek, euren maila edozein dela ere, legeen eta agindu betearazleen konstituzionaltasuna berrikusteko gaitasuna izan behar dute. Zientzia politikoan konstituzionaltasunaren kontrol zabala deitzen zaiona da. Gizabanako batek antzematen badu bere oinarrizko eskubideak lege edo manu baten bidez erasotzen ari direla, jurisdikzioaren babesa lortzeko aukera izan behar du, eta lehen auzialdiko edozein epailek Konstituzioaren aurkakoa dena ez aplikatzeko aukera izan behar du, nazioaren gehiengoak onartzen badu ere. Bere behin betiko indargabetzea, edo berrezartzea, Auzitegi Goreneko areto berezi batek erabakitzen du. Horrela, gehiengoen tiraniak saihesten dira: Legea gehiengoak norbanako bakar baten aurka ezartzen badu ere, Konstituzio batek norbanako bakarra defenda dezake gehiengoaren aurka.

Askatasun politiko kolektiboaren eta askatasun konstituziogilearen arteko aldea

Nazioak bere askatasun kolektiboa lortzen duenean, bere estatu eta gobernu forma erabaki dezake; hau Estatuaren eskumenen eta oinarrizko eskubideen aitorpenaren oinarri-arau baten bidez, Konstituzioa deiturikoa. Kolektibo nazionalaren erabateko askatasuna bermatzeko, Konstituzio baten elaborazioa askatasun konstituziogile baten ondorioa izan behar da (prozesu eratzaile baten aurretik), hau da, behin-behineko gobernu bat dagoen aldi baten emaitza, zeinaren jarduera Estatua premia larriko kasuetan bakarrik zuzentzera mugatzen da (inbasioa, hondamendi naturala, matxinada orokortuak, etab.) eta botere legegilerik gabe, beraz, ez da lege berririk egiten. Behin-behineko gobernu hori osatuko dute herritarrak askatasunaren konkistara eraman dituzten liderrek, nazioaren askatasuna lortzeko borrokan aktibo egon ez diren pertsonak barne har ditzakeen arren, aurreko erregimeneko kide ziren pertsona guztiak kanpoan geratuko dira, askatasuna aurreko botere batek eman ezin duelako printzipioaren ondorioz.

Konstituzio-askatasun garaian, funtzio publikoko organo osoak betiko moduan jardungo du azken aurrekontuen arabera, norabide politikoaren beharrik gabe. Askatasun konstituzionalaren epeak urtebete inguru iraungo du, gizarte zibilak bere buruaren berri eman eta eztabaidatu ahal izango du zein Estatu eta zein gobernu-forma egokitzen zaion hobekien. Honek gorte konstituziogileetarako hauteskundeak egitean amaitzen da, zeinetan edozein pertsona hautagai izan daitekeen eta edonor izan daitekeen hautesle.

Antonio García-Trevijano Forte- ren tesiaren arabera, hauteskunde-barruti bakoitzeko biztanleen arteko gehiengo osoz aukeratu beharko dira auzitegi eratzaileetako kideak banan-banan, hauteskunde-barruti bakoitzeko biztanleen artean, izan ere, pentsalari honen arabera,hauteskunde-sistema hori da gaur egun benetako ordezkariak hautatzeko aukera ematen duen bakarra, hautesle-barrutiek une oro ezeztatu eta kontrola ditzaketelako. Gorte osatzaileak bildu ondoren, Konstituzioaren hiru zirriborro prestatuko dituzte gutxienez, hautapen-printzipioa bermatzeko, eta horietan Estatu-forma eta gobernu-forma zehaztuko dira. Artikuluen idazketaren aurrerapena jendaurrean ezagutarazi beharko da hura amaitu arte. Herritarrei behar bezala aurkeztuta, erreferendum nazionalaren bidez aukeratuko du zein aukera konstituzional nahi duen. Hautatutako Konstituzioa aldarrikatuko da, behin-behineko gobernua desegin eta auzitegiak desegingo dira, ezarritako sistemaren arabera hauteskunde berriak deituz.

Antonio García-Trevijano Forteren jarreraren arabera, Konstituzio demokratiko batek bakarrik, hau da, botereen banaketa eta ordezkaritza printzipioa ezartzen dituenak, ahalbidetuko du askatasun politiko kolektiboa denboran mugarik gabe luzatzea.

Bibliografia

• García-Trevijano Forte, Antonio. Teoría pura de la república. ISBN 978-8493804053.

Kanpo estekak

• Datuak: Q5974800