Autogestio
Autogestioa, autokudeaketa edo burukudeatzea[oh 1] (grekerazko "auto", norberak berea, eta gestio, kudeaketa, hitzetatik) edonolako jardueran jardule edo ekintzaileek beraiek kudeaketa bere gain hartzeko prozesuari deritzo, autonomia eta askatasunean oinarrituta. Terminoa modu kolektiboan erabili ohi da, enpresa, udal eta bestelako erakundeei erreferentzia eginez, baina banakako pertsonek ere aurrera eraman dezakete. Era guztietako arloetara aplika daitekeen kudeaketa-sistema da eta horrela hezkuntza-autogestioa, enpresa-autogestioa, autogestio ekonomikoa, aisiaren autogestioa sortzen dira, besteak beste. Era autogestionatuan lan egiten duten erakundeen artean, kooperatibak, gobernuen aldetik dirulaguntzarik jaso ez eta hauteskunde sindikaletan parte hartzen ez duten sindikatuak, gaztetxeak eta gobernuz kanpoko erakunde zenbait aipatu ohi dira.
Autogestio terminoa arlo politikoan ere sarri erabili da, anarkismoan eta sozialismoan batez ere, politikaz haraindi arlo sozial eta ekonomikoan ere independentzia ideologikoa eta demokrazia sakon baten alde. Horrela, autogestioa norberak antolatutako kudeaketa-sistemaz gainera, gizarteko arlo guztietako harreman sozioekonomikoen erabateko alternatiba moduan planteatzen da. Ildo horretatik, autogestioa aldezten dutenen iritziz, independentzia ekonomikorik ez daukan kolektibo batek ez du inoiz independentzia ideologikoa izango.
Zehatzago, autogestio terminoa adiera hauek ditu:
- osasunaren autogestioa, pertsonek euren osasuna zaintzen dutenean sendagilearen edo osasun-sistemaren eskuhartzerik gabe;
- langileen autogestioa, konkretuki kooperatibetan baina baita ere bestelako enpresetan langileek beraiek jardueraren kudeaketa lanetan eskuhartze zuzena dutenean.
Oharrak
- ↑ Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuan autogestio forma soilik agertzen da. Euskalterm terminologia-bankuan autogestio zein autokudeaketa hitzak proposatzen dira. Zehazki hiztegian, azkenik, autogestiorekin batera, burukudeatze agertzen da.