Doktrinarismo

Doktrinarismoa edo doktrina-liberalismoa doktrinarioen taldeari lotutako doktrina eta praktika politikoa da, Frantziako Berrezarpen Borbonikoan (1814-1830) eta jarrera errealista batetik (monarkiaren aldeko zentzuan) Monarkia Borbonikoa Frantziako Iraultzarekin eta autoritatea askatasunarekin uztartu nahi zituena. Talde gisa, alderdi politiko bat baino gehiago hausnarketa-zirkulu bat ziren. Espektro politikoan kokatzeak bere ezkerrean errepublikano eta sozialista utopikoak eta bere eskuinean ultra-errealistak zituen zentro batean kokatzen zituen.

Monarkia hereditarioaren eta gobernu ordezkatzailearen arteko transakzio-formula bat denez, gobernu-modua monarkiaren aldeko adierazpen argi batekin definitzen du. Aitorpen horrek subiranotasun partekatuaren eta gobernuen konfiantza bikoitzaren printzipioa ekarriko du berekin (erregearen eta parlamentuaren konfiantza). Era berean, berdintasunaren aurka agertuko da eta, ondorioz, sufragio unibertsalaren aurka, hauteslekuen sufragioan oinarritutako oligarkia-ordezkaritzako sistema politikoa sortuz.

Filosofikoki, doktrinarismoak giza adimenean kokatzen du subiranotasunaren printzipioa.

Doktrinarismo espainiarra

Teoria politiko hori Espainian sartu zuena Andrés Borrego izan zen, eta "doktrina berria" dela esan du. Espainiako kasura ekarrita, liberalismo historikoaren oinarri garrantzitsua izango litzateke, Isabel II.aren monarkiaren izaera elitistarekin eta "iraultzaren" eta "kontserbazioaren" arteko sintesiarekin bat datorrena. Askatasuna ordenan lortzea izango da bere azken helburua.

Hala, Espainiako moderantismoak Frantziako doktrinarismoa izango du erreferentziatzat, kontserbadorismo britainiarrarekin batera.

Haren funtsezko osagaiak izango dira monarkia, ordena, askatasuna, onenen hautaketa, gizabanakoaren eskubideen errespetua, Konstituzioa bermeen lege-arau goren gisa, ordezkaritza-printzipioa eta parlamentarismoa.

Horrela, 1845eko Espainiako Konstituzio berria eta 1876ko Konstituzioa Espainiako doktrinarismoaren adierazpen konstituzionala izan ziren.

Espainiako doktrinario garrantzitsuenen artean Francisco Martínez de la Rosa, Antonio Alcalá Galiano, Donoso Cortés edo Canovas del Castillo aurki daitezke.

Doktrinarismo frantziarra

Royer-Collardek zuzenduta, liberal errealista hauek sufragiorako eskubide oso murriztua zuen monarkia konstituzionalaren alde zeuden. Luis XVIII.ak, bere tronua berrezarri ondoren, 1814ko Gutun Egiletsia aldarrikatu zuen, bi ganberako sistema bat ezartzen zuena, Pareen Ganbararekin (altua) eta Diputatuen Ganberarekin (baxua), hauteskunde lege oso murriztaile baten bidez hautatuak: botoa emateko eskubidea zuten 100.000 frantziar baino ez.

Doktrinarioek, hasiera batean (1816), erregearen lankidetza lortu zuten, 1815eko Chambre erregezalearen ultra-errealisten indarkeriarekin pozik ez zegoena. Hala ere, ultrak berehala itzuli ziren gobernura, Villèleko kondea buru zutela. Doktrinarioak, oposizioan, gobernutik hurbil egon ziren, batez ere Élie, Decazesko dukea, ministerio-departamentu batzuk bere gain hartu zituena.

Azkenik, doktrinarien taldea Karlos X.ak desegin zuen, bere anaia Luis XVIII.aren ondorengo erreakzionarioak. Charlesek Jules ultra Polignaceko printzearen esku utzi zuen gobernua. Izendapen hori izan zen, neurri batean, 1830eko uztaileko Iraultzaren kausa, non doktrinarioak orleanistek xurgatu zituzten, zeinengandik ez baitziren inoiz berriro banandu, printzipio-kontuetan. René Rémonden sailkapen ospetsuaren arabera, orleanistak legitimistaren ondoren sortzen zen bigarren adar eskuindarra bihurtu ziren, Uztaileko iraultzaren ondoren ultrei erreferentzia egiten dien terminoa.

Doktrinarismo terminoa

Jatorrizko kontzeptuari dagokionez, alde batetik eklektizismoaren sinonimoaren lotu daiteke , baina formula abstraktuak praktika politikoan aplikatzearekin ere lotzen du, eta a priori bi gauzak modu gutxiesgarrian edo, aitzitik, laudagarrian uler daitezke.

Doktrinarismoa «juste milieu» ren teoria da [justu ertaina], eta Espainian bere praktikatzaile onenetako bat Canovas del Castillo izan zen. Hark printzipio absolutuen arteko etengabeko transakzio gisa definitu zuen moderantismoa. Guizot bezalako doktrina frantsesen artean, Ortegak esaten zuen kontinenteko gauzarik baliotsuena zela XIX. mendean, «Iraultza Handiaren» ondoren Europan zer egin behar zen argi eta garbi ikusi zuten bakarrak.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2531463