Flavio Aezio
Flavio Aezio (latinez Flavius Aetius) Mendebaldeko Erromatar Inperioko jenerala izan zen. "Azken Erromatarra" bezala ere ezagutua izan zen, 451. urtean, bere gudalosteak Atila hunoaren gudarosteen aurka Chalonseko Zelaietako Gudua irabazi zuelako.
Lehen urteak
Durostorumen jaio zen, Mesia Behereko probintzia batean, oraingo Bulgarian, 396. urtean, Teodosio enperadoreak Inperioa bi zatitan banatu eta hurrengo urtean. Zaldunen agintari zen Gaudenzio eszitarra eta Auraelia dama erromatarraren semea zen. Berauekin joan zen Mesiako probintziara, Gaudenzio bera, probintzia hartara bidali baitzuten. Bere gaztetasunaren zati bat, Alariko I.ak bahitua pasa zuen, eta, ondoren, Mendebaldeko hunotarren agintari zen Rugilak bahitua. Honek, hunotarren borrokatzeko era zein zen ikasteko aukera eman zion.
Karrera militarra
Zaldunen agintari bezala zerbitzatu zuen Galian, Felix agintari militarra zen garaian. 433. urtean, Aetiusek berak lortu zuen kargu hau. Hemendik aurrera, Mendebaldeko Inperioko pertsonarik garrantzitsuena bihurtu zen. Italia babestu eta barbaroen zabalkundea geldiarazi zuen: Galian geldiarazi zituen bisigodotarrak eta burgundiarrak, irteerarik gabe utzi zituen oraingo Saboian. Beste erabaki batzuk, ordea, ez ziren hain ondo hartuak izan. Vandaloak Afrika iparraldean finkatzea, adibidez, erabaki hau eragoztezina izan arren.
Baina, "Azken Erromatarra" bezala ezagutaraziko zuen kanpaina militarra, hunoen aurkakoa izan zen. Atila, iraindua sentitu zen, Valentiniano III.a enperadoreak, honen arreba zen Honoria, hari emaztetzat ematea onartu ez zuenean, eta Erromarantz abiatu zen, herria txikitzeko asmoz. Horretarako, eszitar, ostrogodotar, gepidar eta eszitarrek osaturiko gudaloste bat bildu zuen. Baina Aetiusek, oso ondo zuzendu zuen bisigodotar, alanotar, frankotar eta erromatarrez osaturiko bere gudarostea, eta Atilaren aurkako garaipena lortu zuen Chalonseko Zelaietako Guduan, 451. urtean.
Atila, baina, bizirik geratu zen, eta bere gudalostea berregin zuen. 452. urtean, Erromarantz abiatu zen, berriz ere, txikitzeko asmoarekin. Baina, herriaren harresien parean aurkitzen zela, Leon I.a Aita Santua irten zitzaion bidera, eta Atilaren asmoa desegin zuen.
Heriotza
Oso ospetsu egin zen Aetius, eta horrek, enperadorearen susmo txarrak bizitu zituen, Valentinianok, bere jeneralak tronua nahi zuela uste izan baitzuen. Orduan, enperadoreak bere aurrera deitu zion, eta, halako batean, sastakada batez, Aetius hil zuen. Ondoren, sei hilabete beranduago, Valentiniano bera hil zuten soldadu batzuek, itxuraz, Petronio Maximoren aldekoak zirenak.