Khalida Jarrar

Khalida Jarrar
Irudi gehiago
Europar Kontseiluko Biltzar Parlamentarioko ordezkoa 2016ko maiatzaren 27a - Europako Kontseiluko Batzar Parlamentarioko Ordezkaria 2013ko otsailaren 3a - 2016ko urtarrilaren 24a Europako Kontseiluko Batzar Parlamentarioko Ordezkaria 2012ko urriaren 1a - 2013ko urtarrilaren 20a
Bizitza
Jaiotza	Nablus, 1963ko otsailaren 9a (61 urte)
Herrialdea	Palestina
Bizilekua	Ramallah
Hezkuntza
Heziketa	Birzeiteko Unibertsitatea
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Kidetza	Addameer (en)
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Palestinaren Askapenerako Herri Frontea

Khalida Jarrar (Nablus, Jordania, 1963ko otsailaren 9a) palestinar politikaria eta ekintzaile feminista ezkertiarra da, Palestinako Askapenerako Fronte Popularreko (FPLP) kide eta Palestinako Legegintzako Kontseiluko kide. 2006ko urtarrilean, Palestinako Parlamentuko FPLPko hiru diputatuetako bat izateko hautatu zuten, eta orduz geroztik bere kargua betetzen jarraitu du. Jarrar Palestinako ordezkaria Europako Kontseiluan eta Palestinako Parlamentuko Presoen Batzordeko burua ere bada. Gainera, zeregin erabakigarria izan du Palestinak Nazioarteko Zigor Auzitegian egindako eskaeran. Jarrar giza eskubideen defentsaren arloko ekintzailea da, batez ere preso palestinarren eskubideena. Addameer Fundazioa zuzendu zuen preso eta atxilotuak zaintzeko.

Israelgo agintariek askotan atxilotu dute Khalida Jarrar, eta horietako gehienak atxiloketa administratiboa eragin dute. Horrek esan nahi du atxilotu egin dutela denbora mugagabean, kargurik aurkeztu gabe eta atxilotua epaitu gabe. Kasu batean, Israelgo auzitegi militar batek "ekintza terroristak bultzatu eta inplikatzea" leporatu zion. Pizgarri-kargua 2012an egindako adierazpen publikoei zegokien, eta Israelgo Zisjordania okupatzea kritikatu zuen. Epaitegiak 15 hilabeteko kartzela-zigorra ezarri zion, eta horietatik 6 bete zituen, nazioarteko laguntza-kanpaina baten ondoren aske utzi zuten.

2021eko martxoan, kargurik gabeko bi urte kartzelan igaro ondoren, Israelgo auzitegi militar batek bi urteko kartzela-zigorra ezarri zion, fiskaltzarekin sinatutako hitzarmen baten bidez. Akordio horretan, erakunde bateko kide zela esaten zuen: Palestinako Askapenerako Herri Frontea, Israelek talde terroristatzat hartzen duena. Jarrarrek adierazi zuen legezko prozeduren baldintza hedatzaile eta Israelgo auzitegi militarretan konfiantza eza zela eta, akordioa onartzen ez bazuen, 7 urtera kondenatzeko mehatxuaren ondorioz gertatu zela. 2021eko irailaren 26an askatu zuten.

Biografia

Jarrarren aitak jostailu-denda bat zuen Nablusen. 1985ean, bost urteko harremana izan ondoren eta Birzeiteko Unibertsitateko gradu-masterra amaitu ondoren, Ghassan Jarrar ikaskidearekin ezkondu zen. Ghassan Jarrar Beit Furik herrian altzari- eta jostailu-fabrikatzaile gisa lan egiten zuen. Senarra politikari ohia da, 14 aldiz atxilotu dute Israelgo agintariek, eta 10 urte baino gehiago igaro ditu Israelgo kartzeletan atxiloketa administratiboan. Bikoteak bi alaba ditu, Yafa (Ottawako Unibertsitateko Zuzenbidean lizentziatua) eta Suha (klima-aldaketaren zientzia eta politikei buruzko masterra). Jarrar familiarekin bizi da Al Bireh-en.

2021eko uztailean Suha alaba bihotzekoak jota hil ondoren, Israelgo agintariek behin-behineko askatasuna ukatu zioten Jarrarri arazo humanitarioengatik. Neurri hori eskatu zuen Suha alabaren hiletan egoteko. Jarrarrek alabaren hilobia 2021eko irailean, askatu zutenean, bisitatu zuen.

Ibilbide politikoa

Khalida Jarrar giza eskubideen aktibista izan da urte askoan. 1989ko martxoaren 8an atxilotu zuten lehen aldiz, Emakumearen Nazioarteko Egunean manifestazio batean parte hartu ondoren. Palestinako presoen alde ere aritu zen hainbat urtez, eta Addameerren zuzendari izan zen. 1993 eta 2005 bitartean, Addameerren zuzendari izan zen, Ramalako giza eskubideen eta preso palestinarren aldeko Gobernuz kanpoko erakundea (GKE). Lehenago, Palestinako Errefuxiatuentzako Nazio Batuen Agentziarekin lan egin zuen Ekialde Hurbilean (UNRWA), eta aktiboki parte hartu zuen emakume palestinarrekin egindako lanean eta emakumeen eskubideen defentsan.

1998tik, Parisen Giza Eskubideen Defendatzaileen Gailurrera joan zen urtetik, Israelgo agintariek Palestinatik kanpora joatea debekatu diote. 2005ean, Israelgo agintariek ez zioten utzi herrialdetik irteten, seigarren ezezkoa izan zen 2000z geroztik, Front Line Defenders-ek (Front Line) antolatutako Irlandan giza eskubideei buruzko konferentzia batean parte hartzeko; zehazki, "Giza Eskubideen Defendatzaileentzako Dublingo hirugarren plataforma". Hitzaldia 2005eko urriaren 13tik 15era bitartean egin zen Dublinen. Israelgo agintariek artean ez zioten deliturik leporatu. 2006ko martxoaz geroztik, Palestinaren Askapenerako Herri Frontearen lider politiko nagusia bihurtu zen, taldeko idazkari nagusia, Ahmed Saadat, atxilotu eta isolamendu-erregimenean jarri ondoren.

Zisjordaniatik irteteko baimenik izan ez zuenez, 2009an telefonoz elkarrizketatu zuten, Goldstone Txostena zela eta. 2008-2009ko Gazako gatazkako giza eskubideen urraketak ikertu zituen.

Osasun arazoak

Jarrarrek zainetako tronbosi sakona jasan du, eta haren abokatuak salatu du ez duela bere gaixotasunerako zainketa mediko egokirik israeldar kartzeletan. 2010eko uztailean, mediku batek Jarrarri jakinarazi zion probek adierazten zutela garuneko eskaner urgentea behar zuela diagnostiko neurologiko zehatza ezartzeko. Zisjordanian, une horretan Jarrar atxilotuta zegoen tokian, ez zegoen diagnostiko hori egiteko ekipamendu medikorik. Hori zela eta, Palestinako Osasun Ministerioak jakinarazi zion Ammanen ospitaleratzearen kostuak ordainduko zituela Palestinako osasun-sistemak, baina ez Israelen. Palestinako Legegintzako Kontseiluko diputatu gisa, proba medikoetarako erbesteratzea bermatuta egon beharko zatekeen. Okupatutako lurraldeetan Administrazio Zibileko ofizial israeldar batek adierazi zuen Israelentzat ez zegoela inolako segurtasun-mehatxurik Jarrar Jordaniara joanda. Abuztuaren 29an, Allenby zubian (Palestinarren eta Jordaniaren arteko mugan) zegoela, Shin Bet israeldar inteligentzia-zerbitzuak segurtasunerako mehatxua deklaratu zuen. Europako Parlamentuko Luisa Morgantini lehendakariorde ohiak Eurokamaran eskatu zion Israeli Jarrar Ammanera joan zedila bere tratamendu medikoa jasotzera. Azkenik, Ammanera joateko baimena eman zioten.

Kanporatze-agindua

Manifestazioa Parisen, preso palestinar batzuk askatzeko, Khalida Jarrar barne.

2014ko abuztuaren 20an, 50 bat soldadu israeldarrek Jarrar-en etxea inguratu zuten Ramalan. Ondoren, Israelgo agente batek kanporatzeko agindua eman zion, eta agindu horretan mehatxu egin zion eskualdeko segurtasunerako, eta bizilekutik (Ramala) alde egiteko. Jerikoko palestinarren Aginte Nazionalaren Gobernaziora joateko eskatu zioten. Han, sei hilabetez, protokolo zorrotza bete behar zuen. Agindua berehala betearazi behar zen. Berak agindua ukatu eta honako hau adierazi zuen: "Okupazioa da gure aberria utzi behar duena". Osloko Akordioen arabera, Ramala A eremuan dago Palestinako jurisdikzio osoan. Jarrarrek ez zuen agindua sinatu nahi izan.

Jarrarrek agindu horren kontrako apelazioa aurkeztu zuen Israelgo auzitegi baten aurrean, eta mugimenduak murrizteko epea 6 hilabetetik hilabetera jaitsi zioten. Nolanahi ere, Jarrar ez zen inoiz Ramalatik joan. Haaretz egunkari israeldarreko zutabegile baten arabera, deportazio horren ezezkoaren ondorioz izan omen zen 2015eko apirileko atxiloketa.

Atxiloketa administratiboa, epaiketa eta kondena

2015eko apirilaren 2an, goizeko 1:15ean, Jarrar atxilotu zuten Israelgo soldaduek etxean. Senarrak esan zuen 50 edo 60 soldaduko unitate batek ate nagusia hautsi eta etxean sartu zirela, baina, ekintza horretaz gain, ez zuten bortizki jokatu. Ez zitzaion atxilotzeko inongo arrazoiren berri eman, nahiz eta komandante batek, Yihye izeneko kapitainak, esan zuen berak ez zuela kontuan hartu etxea uzteko armadaren aurreko agindu bat. Soldaduak saiatu ziren senarrak eta emazteak ez zezaten elkar besarkatu eraman baino lehen, baina Yihyek esku hartu eta baimendu egin zuen. Soldaduak Jarrarrera eraman ondoren, senarrak alaba eskuak lotuta aurkitu zuen. Atxiloketa-ordenak, Jarrar "terrorismo-ekintzetara bultzatu eta inplikatzearekin" lotzen zuen. Lau orduko galdeketaren ostean, HaSharongo espetxean espetxeratu zuten. Soldaduek etxeko bi ordenagailu eta sakelako telefono bat konfiskatu zituzten. Roni Numa Komando Nagusiko Buru zen komandanteak sei hilabeteko atxiloketa administratiboa agindu zuen bere aurka. Agindu horri esker, Israelgo armadak edozein pertsona geldiaraz dezake mugarik gabe, haren aurkako kargurik aurkeztu gabe eta zer leporatzen zaion jakinarazi gabe. Nazioarteko protestak gorabehera, agindu hori apirilaren 8an berretsi zen. Haaretz egunkari israeldarrak gaitzetsi egin zuen Jarrar-en atxiloketa frogarik gabe, eta gaitzetsi egin zuen Israelek prozedura horren gehiegizko erabilera. Nazioarteko zuzenbide humanitarioak salbuespenezko kasuetan atxiloketa administratiboa onartzen du, eta azken baliabide gisa baino ez, nahiz eta giza eskubideen aldeko zenbait elkartek argudiatzen duten Israelek, atxiloketa horiek balizko erasoak zapuzten dituztela esan arren, mugak gainditzen dituela praktika horren gehiegizko erabilerarekin.

Ayman Odeh, Khalida Jarrar parlamentari palestinarrarekin batera, azken hori 2016. urtean askatu eta gutxira.

Israelgo diputatu palestinarrek, Ahmad Tibi barne, berehala askatzeko eskatu zuten; Aida To–Suleimanek, berriz, "okupazioari aurka egiten dion diputatu hautetsi baten atxiloketa politikoa" esan zuen. Kaddoura Fares, preso palestinarren bizi-baldintzak hobetzen dituen defendatzaile batek, adierazi zuen atxiloketaren une zehatzak susmoak pizten zituela Israelek Jarrarren aurka hartutako neurria mendeku modukoa ote zen, Nazioarteko Zigor Auzitegia (CPI) buruzko prozedurak gainbegiratzean zuen eginkizuna kontuan hartuta, eta atxiloketa-agindua Palestinako Aginte Nazionala Nazioarteko Zigor Auzitegian onartu eta berehala. Senarrak ere esan zuen Palestina CPIn sartu zelako errepresalia izan zitekeela. Amnistia Internazionalak nabarmendu zuen Jarrarrek osasun arazo kronikoak dituela, eta arazo horiek areagotu egin daitezkeela kargurik eta probarik gabeko atxiloketa mugagabe baten ondorioz. Europako Parlamentuko berrogeita hemezortzi diputatuk protesta egin zuten atxiloketaren aurka, Federica Mogheriniri bidalitako gutun ireki batean. Gutun horretan adierazi zuten pertsona baten okupazio-erregimen batean nahitaez lekualdatzeko saiakerak Genevako Laugarren Hitzarmenaren urraketa direla. Baldintza horretan zegoen Jarrar 2014. urtean. Haaretz egunkariak hauxe esan zuen atxiloketaren unean:

"Jarrarrek legea hautsi bazuen, Israelek epaitu eta delitu bat egin zuela frogatu behar du. Bestalde, atxilotzeko arrazoia mendekua bada, berehala askatu behar da."

Atxiloketa administratiboaren ondoren, epaiketaren zain iritsi zen espetxeratze formala. Apirilaren 15ean hasi zen, itxita, auzitegi militar batean, Oferreko Espetxean. Israelgo auzitegi militarreko fiskalak 12 kargu leporatu zizkion, batez ere Palestinako Askapenerako Herri Frontearekin duen elkartean oinarrituak, Israelek legez kanpokotzat jotako erakunde bateko afiliazioa, protestetan parte hartzea eta israeldar soldaduen bahiketaren apologia barne. Hamabi kargu horietako batzuk elkarrizketak eta hitzaldiak ematea leporatzen diote, manifestazioetan eta liburu azoka politizatu batean parte hartzea, preso palestinarren askapena eskatzea eta israeldarren okupazioari aurka egitea. Akusazioak, halaber, presoen familien etxeak bisitatu izana eta Ahmad Saadat Palestinako Askapenerako Herri Fronteko buruzagiaren askapena eskatzea ere leporatzen zion.

Haaretz egunkariak "zuzenbide militarraren perbertsio kafkiarra" zela esan zuen. Palestinako Addameer GKEaren arabera, bere ardurapeko epaileak atxiloketa administratiboaren agindua berretsi zuen, eta horrek esan nahi zuen ezin zela fidantzapean atera. Karguen berrikuspen judiziala apirilaren 29rako ezarri zen. Apirilaren 26an, Haaretz-eko editorial batek aldezten zuen fiskal militar orokorrak haren aurkako terrorismo-karguak aurkeztea erabaki zuela, atxiloketa arbitrarioak nazioarteko kritika piztu ondoren, eta berriz ere adierazi zuen susmoa zuela epaiketa zigor bat izango zela, Palestina CPIn sartu baitzen. Editorial horrek ohartarazi zuen, halaber, Israelgo prentsak ez zuela ia oihartzunik izan parlamentuko immunitatea argi eta garbi urratzen ari zen diputatu hautetsi baten atxiloketan. Israelgo indarrek Palestinako jurisdikzio osoko lurralde batean egin zuten atxiloketa. Azpimarratu zuen, halaber, ez zela emakumeen protestarik egin aktibista feminista ezagun bat atxilotu ondoren, ezta parlamentari israeldarrak ere, parlamentari bat atxilotzeagatik. Atxilotzeko unean, atxiloketa administratiboan zegoen emakume bakarra zen; neurri judizial horren arabera, frogarik gabeko 16 diputatu palestinarretako bat; eta atxiloketa administratiboan zeuden 450 palestinarretako bat.

2015eko maiatzaren 21ean, epaimahaiak diktaminatu zuen etxeko atxiloketaren pean zegoen Jarrar askatu egin behar zela. 5.180 dolarreko isuna ere jarri zion. Amnistia Internazionalak aditzera eman zuen epaiketara oinak kateatuta eraman zutela, eta epaileak diktaminatu zuela,akusazioaren kasua, aski ez ziren probetan oinarrituta zegoela. Akusazioak 3 egun izan zituen apelazioa aurkezteko. Apelazio horren ondoren, epaimahaiak bere irizpena maiatzaren 28an berrikusi zuen eta isilpeko probetan oinarrituta, Jarrar "segurtasunerako arriskua" zela adierazi zuen. Epaimahaiak erabaki zuen Jarrarrek atxilotuta jarraitzea haren aurkako epaiketa amaitu arte.

Jarrar-en abokatuak adierazi zuen prozesua "zirkoa, fartsa" zela. Adibidez, Jarrar identifikatzeko eskatzen zitzaien lekukoei 7 pertsonaren argazkiak eman zizkieten, eta horietatik Jarrar zen emakume bakarra. 2015eko abenduaren 6an, epaileak epaia eman zuen: 15 hilabeteko kartzela-zigorra legez kanpoko erakunde bateko kide izateagatik eta "akuilatzeagatik". Horrez gain, urtebeteko epaia eman zuen, bost urteko epean. Gainera, 2.582 dolarreko isuna jaso zuen eta 2016ko ekainaren 3an askatu zuten. Hala ere, Israelgo tropek berriro atxilotu zuten, 2007ko uztailaren 2an, segurtasun nazionalaren aurkako ustezko mehatxuengatik. 2018ko ekainean, beste lau hilabetez, atxiloketa administratiboa luzatzea erabaki zen, eta bere aurkako kargu guztiak isilpean gordeko zirela.

2019ko otsailaren 28an espetxetik irten zen 20 hilabete administrazio-atxiloketan eman ondoren, eta ez zen haren aurka inolako kargurik aurkeztu eta ez zen prozesu judizialik egin. 2019ko urriaren amaieran, 70 bat soldadu israeldarrek Ramalako etxea inguratu zuten goizaldeko 3:00etan, eta berriro atxilotu zuten. Israelgo iturri militarren arabera, atxilotu egin zuten, "inguru horretako segurtasuna arriskuan jartzen zuten jarduerekin zerikusia zuelako susmopean". Akusazioan, "legez kanpoko elkarte batean postu bat izatea" ere sartu zen. Israelgo gorte militarrak lau hilabeteko atxiloketa administratiboan jarri zuen berriro. 2021eko martxoan, fiskaltzarekin akordio bat lortu ondoren, kondenatu egin zuten, eta bi urteko kartzela-zigorra betetzen hasi zen, nahiz eta 2021eko irailean liberatu zuten, kondena bete zuen eta.

Kanpo estekak

• Datuak: Q12210160
• Multimedia: Khalida Jarrar / Q12210160