Laka
| Laka | |
|---|---|
 | |
| Formula kimikoa | C30H50O11 |
| SMILES kanonikoa | 2D eredua |
| SMILES isomerikoa | C[C@]1([C@H]2CC3(C1CC[C@H]3C(=O)O)[C@H](C=C2C(=O)O)O)CO.C(CCCC(C(CCCCCO)O)O)CCCC(=O)O |
| MolView | 3D eredua |
| Konposizioa | karbono |
| Zeren produktua | Kerria lacca |
| Mota | lacquer (en)  , Berniz eta Termoplastiko |
| Masa molekularra | 586,335312 Da |
| Identifikatzaileak | |
| InChlKey | ZLGIYFNHBLSMPS-ATJNOEHPSA-N |
| ChemSpider | 5254037 |
| PubChem | 6850749 |
Laka zenbait intsektuk, batez ere Kerria lacca izenekoak, jariatzen duten substantzia zeharrargia da. Likido organiko koloreduna, gogorra eta distiratsua da, urtzen ez dena. Intsektua Indian eta Asiako Ekialdian bizi da, eta landarretan bizi da. Laka landarearen adarretan itsasten da, eta barnean bizi ohi da intsektua. Jariakin hori jaso, eho eta erretxina batzuekin egosi ondoren lortzen da laka izeneko berniza.
Izakiek sortutako laka[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kerria lacca intsekuez gain, beste espezie batzuek ere ekoizten dute laka, Metatachardia, Laccifer, Tachordiella, Austrotacharidia, Afrotachardina, eta Tachardina generokoek hain zuzen.
Laka deritzo, halaber, Anacardiaceae familiako zenbait zuhaixkaren erretxinari.
Laka sintetikoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
21. mendean, laka sintetikoak erabiltzen dira. Disolbatzailea lurruntzearen ondorioz lehortzen da laka, margoak eta esmalteak ez bezala, haiek oxidazioz edo polimerizazioz lehortzen baitira. Laka, beraz, lasterrago lehortzen da margoa eta esmaltea baino. Lakak hezetasunaren eta herdoilaren aurka babesten ditu altzariak, ehunak, plastikoak, paperak eta metalezko gainazalak. Txinan eta Japonian oso erabilia izan da, antzinako garaietatik, altzarigintzan, buztingintzan eta bestelako artetan. Industrian erabiltzen diren laka nagusiak nitrozelulosazkoak dira, eta, gai horretaz gainera, bestelako osagarri batzuk ere badituzte: plastifikatzaileak, erretxina alkidikoak eta disolbatzaileak.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
