Lankide:Cybalimachi/Proba orria
 |
Artikulu hau eskola ariketa bat da. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, oraindik ez egin ekarpen edo aldaketarik testuan. Bestela, idatzi [[Eztabaida:Txantiloi:Ariane Ensunza artikuluaren eztabaida orrian]]. |
|
Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, gaztelaniazko wikipediako «Signal (software)» artikulutik itzulia izan da. Jatorrizko artikulu hori GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentzien pean dago. Egileen zerrenda ikusteko, bisita ezazu jatorrizko artikuluaren historia orria. |
|
|
Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, ingelesezko wikipediako «Signal (software)» artikulutik itzulia izan da. Jatorrizko artikulu hori GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentzien pean dago. Egileen zerrenda ikusteko, bisita ezazu jatorrizko artikuluaren historia orria. |
LTE Advanced[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sarrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
LTE Advanced komunikazio mugikorreko estandar bat da, 4G sistemarako hautagaia, eta "3rd Generation Partnership Project" (3GPP) estandarizatu zuen, "Long Term Evolución" (LTE) estandarraren hobekuntza egiteko.
Aurrekariak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
LTE formatua Japoniako NTT DoCoMo-k proposatu zuen hasieran, eta nazioarteko estandar gisa hartu da. Eskandinavian 2009ko abenduan kaleratutako lehen zerbitzu komertziala AEBek eta Japoniak jarraitu zuten 2010ean. LTE sareen lehen merkaturatzeak globalki inplementatu ziren 2010ean, 2G eta 3G sistemen bilakaera natural gisa, barne hartuta komunikazio mugikorretarako sistema orokorra (GSM) eta Telekomunikazio Mugikorren Sistema Unibertsala (UMTS) (3GPP eta 3GPP2).
LTEren lehenego jaurtiketak ez zituen betetzen ITUk zehaztutako 4G baldintzak; horien artean, 1 Gbit/s-ko abiadura nabarmentzen da. Gainera, LTE Advanced-ek bateragarria izan behar du LTEk jaurtitako lehen gailuarekin, eta banda-maiztasunak partekatu behar ditu LTEren lehen jaurtiketarekin. Hori dela eta, LTE Advanced bezalako 4G teknologiak garatzen hasi ziren.[1]
4G teknologiak funtsezko hobekuntzak ekarri zituen komunikazio mugikorretarako abiaduran, gaitasunean eta funtzionaltasunean. LTE 4G-ko estandar nagusiak datu-abiadura askoz azkarragoak ahalbidetu zituen, bereizmen handiko bideo-transmisioa, bideo-deiak eta lineako zerbitzuak erraztuz.[2]
Ezaugarriak eta konparazioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
ITUk laugarren belaunaldiko telefonia mugikorreko sareetarako baldintzak definitu zituen: IMT Advanced. Bertan, 3GPPk garatutako 4G teknologiaren arkitektura, funtzionamendua eta prozedura definitzen dituzten erreferentzia-estandarrak biltzen dira.
LTE Advanced-ek baldintza hauek betetzen zituen, besteak beste:
- 1 Gbps-rainoko datu-transmisioaren abiadura mugikortasun txikiko gailuentzat eta 100 Mbit-ekoa mugikortasun handiagoa dutenentzat
- 5 ms arteko latentzia
- Bereizmen handiko eta abiadura handiko zerbitzuetarako euskarria
- Sare herterogeneoetarako euskarria, sarera sartzeko hainbat teknologia konbinatzen dituena[3]
LTE vs LTE Advanced[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| LTE | LTE Advanced | ||
|---|---|---|---|
| Datuen abiadura-gailurra | Jaitsi | 300 Mbit/s | 1Gbit/s |
| Igo | 75 Mbit/s | 500 Mbit/s | |
| Espektroaren eraginkortasunaren gailurra | Jaitsi | 15 | 30 |
| igo | 3.75 | 15 |
Teknlogia berri nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zenbait teknologia giltzarri hobetu edo LTE-An sartu ziren, LTErekin alderatuta errendimendu hobea emateko. Besteak beste: Eramaileen agregazioa (CA - Carrier Aggregation), MIMO (Multiple Input, Multiple Output), CoMP (Coordinated Multipoint), TDD-FDD Carrier Aggregation...
Eramaileen agregazioa (CA - Carrier Aggregation)[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eramaileen Agregazioa (CA - Carrier Aggregation) berrikuntza esanguratsuenetako bat da. LTEk maiztasun-eramaile bakarra erabiltzen du datuak transmititzeko; LTE Advanced-ek, berriz, maiztasun-eramaile ugari konbinatzeko gaitasuna sartzen du. Teknologia horri esker, datuak aldi berean transmititzen dira hainbat maiztasun-bandaren bidez, datuen abiadura nabarmen handituz eta espektroaren eraginkortasuna hobetuz.[4]
MIMO (Multiple Input, Multiple Output)[aldatu | aldatu iturburu kodea]
MIMO (Multiple Input, Multiple Output) ere funtsezko ezaugarria da. LTEk MIMO teknikak erabiltzen ditu oinarri-estazioan eta erabiltzailearen gailuan hainbat antena erabiltzeko, seinalearen kalitatea hobetuz. LTE Advanced-ek urrats bat gehiago darama teknika horiekin, antenen konfigurazio aurreratuagoak ahalbidetzen baititu. Hala, nabarmen handitzen da datuen abiadura eta espektro-eraginkortasun handiagoa lortzen da.[5]
CoMP (Coordinated Multipoint)[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Puntu Anitzen Koordinazioa (CoMP) LTEk ez duen berrikuntza da. LTE Advanced-ek CoMP sartzen du, hainbat oinarri-estazioren arteko transmisioa eta harrera koordinatzen dituen teknologia. Horrek nabarmen hobetzen ditu sarearen estaldura eta eraginkortasuna, interferentziak murriztu eta seinalearen kalitatea optimizatzen baititu gelaxkak gainjartzen diren eremuetan.
TDD-FDD Carrier Aggregation[aldatu | aldatu iturburu kodea]
TDD-FDD (Carrier Aggregation TDD) eramaileen agregazioa ere hobekuntza garrantzitsua da. LTE, eskuarki, maiztasun-banda espezifikoetan aritzen da (bai FDD, bai TDD); LTE Advanced-ek, berriz, FDD eta TDD maiztasun-banden artean eramaileak gehitzeko aukera ematen du. Espektroaren erabileran hobetutako malgutasun horrek sarearen eraginkortasuna eta ahalmena handitzen laguntzen du.
Proposamenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
LTE Advanced-en onura garrantzitsuenetako bat sareen topologia aurreratuaren abantaila hartzeko gaitasuna da; sare optimizatu heterogeneoak, kontsumo txikiko nodoak dituzten makroen nahasketa batekin, hala nola picogelaxkak, femtoceldak eta emisio-nodo berriak. Haririk gabeko sareen hurrengo jauzi esanguratsuak topologiaren onena egingo du, eta erabiltzailearengandik hurbil dagoen sare bat eskainiko du, kontsumo txikiko nodo horietako asko erantsiz. LTE Advanced-ek asko handitzen du edukiera eta estaldura, eta ekitatea bermatzen die erabiltzaileei.
LTEn ikerketa-fasean sartu ziren teknologiez gain, proposamen asko LTE Advanced teknologietarako hautagai gisa aztertu ziren. Proposamenak honela sailka daitezke:[6]
- Errepikagailuetarako hainbat kontzeptu
- UE Dual TX antenaren soluzioak SU-MIMO eta MIMO aniztasunerako
- 20 MHz baino gehiagoko banda-zabalerako sistema eskalagarria, 100 MHz-erainokoa izan daitekeena
- Aire-interfazearen eremu lokala optimizatzea
- Sare nomada eta tokiko eremua eta mugikortasun-soluzioak
- Espektro malgua erabiltzea
- Irrati kognitiboa
- Sarearen konfigurazioa eta eragiketa automatikoki eta modu autonomoan
- Aurrekodetu hobetua eta akatsen zuzenketa aurrerantz
- Interferentziak administratzea eta ezabatzea
- FDD banda-zabalera asinkronoa esleitzea
- OFDMA eta SC-FDMA hibridoa igotze-loturan
- Koordinatutako UL/DL eNB arteko MIMOA
3GPPn egindako azterketaren laburpena hemen aurki daiteke: TR36.912.6[7]
Sistemen garapen-gamaren barruan, LTE-Advanced-ek eta WiMAX 2k 8x8 MIMO eta 128-QAM erabil ditzakete beherantz. Errendimenduaren adibidea: 100 MHz-eko banda-zabalera agregatua, LTE-Advanced-ek ia 3,3 Gbit ematen ditu oinarrizko estazioaren sektore bakoitzeko, baldintza idealetan. Antena adimendun banatu eta elkarlaneko teknologiekin konbinatutako sare-arkitektura aurreratuek hainbat urteko hobekuntza komertzialen bide-orria eskaintzen dute.
Hedapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
LTE-Advanced sarea hainbat LTE saretan ari da hedatzen.
2019ko abuztuan, Global mobile Suppliers Association (GSA) elkarteak jakinarazi zuen 304 LTE-Advanced sare merkaturatu zirela 134 herrialdetan. Guztira, 335 operadore ari dira inbertitzen LTE-Advanced-en (proba, saiakuntza, hedapen edo zerbitzu komertzial gisa) 141 herrialdetan.[8]
Aurrerapenak eta etorkizuna 5G-rekin[aldatu | aldatu iturburu kodea]
LTE Advanced-en hasierako bertsioa, Release 10 izenekoa, 2011ko martxoan estandarizatu zen. Pixkanaka, funtsezko zenbait hobekuntza teknologiko sartu ziren, hala nola eramaileen agregazioa, MIMO aurreratua, CoMP, eta LTE-A oinarrizko LTE teknologiatik bereizi zuten beste ezaugarri aurreratu batzuk. Orduz geroztik, LTE Advanced estandarraren zenbait bertsio gehigarri merkaturatu dira.
5G[aldatu | aldatu iturburu kodea]
5G-aren beharra, batez ere, datu-abiadura azkarragoen eta sare-ahalmen handiagoaren eskariagatik sortzen da. Horregatik 3GPP teknologia berri horren ikerketarekin eta garapenarekin hasi zen.
5 G-rako aldaketa 2 fase nagusitan banatu zuen: NSA eta SA. Lehenengoan, LTE Advanced-ek ere erabiltzen zuen 4G sare zentrala erabiltzen jarraitu zuen.
Aldaketa hori egiteko aukera eman zuten teknologien artean, hauek ditugu: eMBB eta mMtc[9]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «LTE-A workshop» web.archive.org 2008-09-13 (Noiz kontsultatua: 2023-12-10).
- ↑ [https://web.archive.org/web/20110722151452/http://www.asahi.com/english/TKY201101030115.html «asahi.com��ī����ʹ�ҡˡ�Faster cellphone services planned - English»] web.archive.org 2011-07-22 (Noiz kontsultatua: 2023-12-10).
- ↑ (Ingelesez) «4G LTE | Carrier Aggregation | Qualcomm» www.qualcomm.com (Noiz kontsultatua: 2023-12-10).
- ↑ «Carrier Aggregation explained» www.3gpp.org (Noiz kontsultatua: 2023-12-10).
- ↑ [https://web.archive.org/web/20120424143352/http://www.networkworld.es/Principios-tecnologicos_En-clave-de-MIMO/seccion-/articulo-192242 «Principios tecnológicos�En clave de MIMO - Network World»] web.archive.org 2012-04-24 (Noiz kontsultatua: 2023-12-10).
- ↑ «Progress on LTE Advanced - The future 4G standard - Nomor Research» web.archive.org 2017-09-13 (Noiz kontsultatua: 2024-01-11).
- ↑ portal.3gpp.org (Noiz kontsultatua: 2024-01-11).
- ↑ (Ingelesez) «LTE-Advanced Status Worldwide – August 2019» GSA 2023-12-18 (Noiz kontsultatua: 2024-01-11).
- ↑ (Ingelesez) Ilan, Tomer. (2022-08-09). «Transición de 4G a 5G con RADCOM ACE, Parte 1» RADCOM (Noiz kontsultatua: 2023-12-10).