Lankide:Joxan Garaialde/Araknido
Lokomozioa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Araknido gehienek ez dute muskulu hedatzailerik beren apendizeen artikulazio distaletan. Armiarmak eta zigor eskorpioiak gorputz-adarrak hidraulikoki luzatzen dituzte hemolinfaren presioa erabiliz[1]. Solifugus eta opiliones batzuek belaunak luzatzen dituzte artikulazio-kutikularen loditze oso elastikoen bidez[1]. Eskorpioi, eskorpioi faltsu, eta opiliones batzuek, hanketan, bi artikulazio luzatzen dituzten muskuluak garatu dituzte (izterrezur-patela eta tibia-patela artikulazioak) aldi berean[2][3]. Eskorpioien pedipalpoen artikulazio baliokideak, ordea, atzerakada elastikoz luzatzen dira[4].
Zetaren ekoizpena eta amaraunen ekoizpena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Armiarma guztiek dute zeta ekoizteko gaitasuna, nahiz eta amarauna espezie gutxi batzuek soilik egin. Zeta airearekin kontaktuan solidotzen den eskleroproteina likido bat da. Ehunak leunak izan daitezke, inbutuan edo sarean. Armiarmek beste helburu askotarako ere erabiltzen dute zeta: arrautzak gordetzeko kuskuak egiteko, harrapakinak harrapatzeko jaurtitzen dituzten sareak eraikitzeko, ernal-hazia garraiatzeko, aldaketen kutikulak barneratzeko, eraikitzen dituzten galerien barrualdea tapizatzeko. ehiza-tranpak eraikitzeko, haizez eramanak ahal izateko, eta abar.
Biologia eta ekologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Araknidoak obiparoak dira (arrautzak errutean ugaltzen dira) baina espezie batzuk, zuzenean, amarengandik jaiotzen dira (ovoviviparoak). Gorteatzeko jokabidea oso landua izan ohi da, eta, kasu askotan, gurasoen zaintza ikusten da, ezaugarri arraroa ornodunetatik kanpo.
Klima epeletan, ugari eta askotarikoak dira, baina klima ez polar guztietan daude, eta armiarma eta pseudoeskorpioien artean, Lurraren gailur garaienetan bizitzeko gai diren animalia bakanetako batzuk daude. [[Kategoria:Araknidoak]] [[Kategoria:Erreferentzia behar duten adierazpenak dauzkaten artikuluak]]
- ↑ a b Sensenig, Andrew T.; Shultz, Jeffrey W.. (2003-02-15). «Mechanics of Cuticular Elastic Energy Storage in Leg Joints Lacking Extensor Muscles in Arachnids (Mecánica del almacenamiento de energía elástica cuticular en las articulaciones de las patas que carecen de músculos extensores en arácnidos)» Journal of Experimental Biology 206 (4): 771-784. doi:. ISSN 1477-9145. PMID 12517993..
- ↑ Shultz, Jeffrey W.. (6 de febrero de 2005). «Evolution of locomotion in arachnida: The hydraulic pressure pump of the giant whipscorpion, Mastigoproctus giganteus (Uropygi) (Evolución de la locomoción en los arácnidos: La bomba de presión hidráulica del escorpión látigo gigante, Mastigoproctus giganteus (Uropygi))» Journal of Morphology 210 (1): 13-31. doi:. ISSN 1097-4687. PMID 29865543..
- ↑ Shultz, Jeffrey W.. (1 de enero de 1992). «Muscle Firing Patterns in Two Arachnids Using Different Methods of Propulsive Leg Extension (Patrones de disparo muscular en dos arácnidos que utilizan diferentes métodos de extensión de patas propulsoras)» Journal of Experimental Biology 162 (1): 313-329. doi:. ISSN 1477-9145..
- ↑ Sensenig, Andrew T.; Shultz, Jeffrey W.. (2004). «Elastic energy storage in the pedipedal joints of scorpions and sun-spiders (Arachnida, Scorpiones, Solifugae) (Almacenamiento de energía elástica en las articulaciones de los pedipalpos de escorpiones y arañas solares (Arachnida, Scorpiones, Solifugae))» Journal of Arachnology 32 (1): 1-10. doi:. ISSN 0161-8202..