Lankide:Joxan Garaialde/Nikolai Gogol

Testuingurua

Gogol Errusiako Milurtekoaren Monumentuan.

Gogolen bizitzak eta literatur lanek, Errusiako kulturan, mendebaldeko eta eslavofiloen arteko joeren eztabaida erakusten dute. Errusiako erreforma liberalek, hasieran, Gogolen istorioak Errusiako gizartearen alderdi negatiboen satira gisa interpretatu zituzten. Dena den, bere bizitzaren amaieran, erreformatzaile horiek berek irudi erreakzionario eta patetiko gisa ikusten zuten, erlijio-fanatismoan galduta. Hala, Gogol-i gutuna ospetsuan, Vissarion Belinskik "zartailuaren predikari eta iluntasunaren apostolutzat" jo zuen.

Arratsaldeak Dikankako baserri batean edo Dikankako arratsaldeak 1831 eta 1832 artean argitaratutako zortzi ipuinen bilduma izan zen, non txotxongilo-antzerkitik eta ahozko tradizio fantastikotik eratorritako gai folklorikoetara jo zuen, bere bigarren ipuin bilduman, Mirgorod, egin zuen bezala. Gogolek, Errusiaren irudikapen nostalgiko gisa folklorearen eraginez idatzi zuela esan bada ere, esan beharra dago egilea idazle profesionala zela, eta, beraz, argitalpen-merkatuak eskatzen zituen lanak argitaratu behar izan zituela. Estilo eta gai horiek, pixkanaka, alboratu egin zituen Gogolek, 1835 eta 1852 bitartean argitaratutako San Petersburgoko Historiak edo Nobela txiki petersburgoarrak nabarmentzen den "errealismo fantastikoa" sakonago aztertzeko.

Arima Hilakek Errusia erreformatzeko nahia islatzen duela zalantzarik ez dagoen arren, ez dago argi proposatutako erreformak izaera politikoa edo morala izan behar zuten. Liburuaren lehen zatiak protagonistak egindako akatsak erakusten ditu; bigarrenak, nahasiagoa, akats horien zuzenketak erakusten ditu.

Gogolen Errusiaren erreforma moralaren nahia askoz ere erradikalagoa bihurtu zen bere bizitzaren bukaeran, argitaratutako gutun batzuetan agertzen duen fanatismoan ikusten den bezala. Bere pentsamenduaren erradikalizazio hori dela eta, Arima Hilaken bigarren zatiaren zirriborroa erretzeko erabakira eraman zuen, bere osasuna azkar okertzen zen bitartean.

Gogol Ernst Hoffmannen literatur tradizioari jarraitzen dio, gai fantastikoa maiz erabilita. Gainera, Gogolen lanek umore bikaina erakusten dute, eta umorearen, errealismo sozialaren, fantasiazko elementuekin eta ezohiko prosaren formen nahasketa dira bere ospearen gakoa.

Gogolek zentsura politikoaren garaian idatzi zuen. Elementu fantastikoen erabilera, Esoporen alegietan bezala, zentsoreari ihes egiteko modua da.

Gogolek eragin handia eta iraunkorra izan zuen errusiar literaturan. Haren eragina Yevgueni Zamyatin, Mikhail Bulgakov edo Andrei Siniavsky (Abram Terts) bezalako idazleengan ikus daiteke. [[Kategoria:Moskun hildakoak]] [[Kategoria:Ukrainerazko idazleak]] [[Kategoria:Errusierazko idazleak]] [[Kategoria:Errusiako ipuingileak]]