Lumazko anorak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Lumazko anorak
jacket (en) Itzuli eta jaka

Lumazko anoraka[1] ahate edo antzara lumekin isolatutako beroki edo anorak bat da. Lumek sortzen duten airezko burbuilek aire beroa mantentzen dute, eta barrualdea kanpoko hotzetik isolatzen da.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

George Finch australiar kimikari eta alpinistari egozten zaio lumazko anorakaren lehen bertsioa 1922an, jatorrian globo aerostatikozko eta edredoizko oihalez egina[2]. 1936an, Eddie Bauer abenturazaleak lumazko jaka bat sortu zuen arrantzarako txango arriskutsu baten ondoren. Bauer hipotermiak jota hil zen ia; abenturazaleak lumaz estalitako kanpoko jaka bat asmatu zuen, jatorrian "skyliner" gisa saldua[3]. Kanpoko jantzi horrek, isolatzaile eraginkor batek, aire beroa harrapatu eta atxikitzea ahalbidetzen zuen, eta, ondorioz, oso aukera ezaguna bihurtu zen neguko baldintza gogorrak jasaten zituztenentzat. Bauer izan zen 1939an bere diseinua sortu, saldu eta patentatu zuen lehena. 1937an, Charles James diseinatzaileak goi mailako joskintzarako antzeko diseinua zuen jaka bat sortu zuen. Jamesen jaka saten zurikoa zen, baina antzeko diseinu bigungarria zuen; berak "jaka pneumatikoa" izena jarri zion bere sorkuntzari. Jamesen diseinua zaila izan zen erreproduzitzen, eta berokiaren barrualdeko bigungarri lodiak gorputzaren goiko aldearen mugikortasuna zailtzen zuen. Diseinatzaileak uste zuen bere ekarpena txikiagoa izango zela. Akats hori handik gutxira konpondu zen, lepoaren eta hanken inguruko bigungarria murriztuz.

Bere debutaren ondoren, lumazko jakak ezaguna izaten jarraitu zuen aire zabaleko neguko kirol komunitateen artean hamarkada batez. 1940ko hamarkadan lumaduna jantzi erabilgarria baino zerbait gehiago izaten hasi zen, neurrira egiten baitzen eta aberatsen artean merkaturatzen baitzen gauerako beroki gisa[3]. Hirurogeita hamarreko hamarkadan, Norma Kamali diseinatzaileak beren-beregi emakumeei zuzendutako jaka atletiko gisa irudikatu zuen jantzia. Kamaliren bertsioa, "lo-zaku" bezala bataiatua, luma sintetiko batekin jositako bi beroki ziren. Azken bi hamarkadetan, lumazko anoraka neguko modan oinarrizko bihurtu da. 1980ko hamarkadan, neon kolorezko bertsioak egin ziren Italian.

1990eko hamarkadan, jaka oso ezaguna egin zen rave belaunaldi gaztearen artean, neguko hilabeteetan gau osoan eramaten baitzuten. Antzeko joera ikusi zen Estatu Batuetan 1990eko hamarkadan eta 2000ko hamarkadaren hasieran, hip-hop artista ezagunak jaka handi horiek janzten hasi zirenean.

2020ko moda diseinatzaileek eta eragin handiko pertsonek baztertu egiten dituzte txaketaren bertsio ebakiak eta kolore distiratsuak, eta haren ordez geruza luzeagoa aukeratzen dute, belauneraino, beix tonu sotilekin[4]. Influencerrek jantzi hori goraipatzen jarraitzen dute, edozein momenturekin konbinatzeko duten gaitasunagatik. 1990eko hamarkadako gorakadak jaka menderatzen laguntzen jarraitzen du. Pop kulturak joera hori islatzen du, hip-hop artistak ikus baitaitezke, hala nola Kanye West eta Drake, jantzi hau bideo musikal berrietan eramaten[5][6].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Lumazko anorak. .
  2. ↑ (Ingelesez) «Did you know Australia invented the puffer jacket? And it helped conquer Everest» ABC News 2019-05-24 (Noiz kontsultatua: 2023-03-25).
  3. ↑ a b (Ingelesez) Nast, Condé. (2017-01-15). «The Top 25 Puffers to Ever Grace a Fashion Show» Vogue (Noiz kontsultatua: 2023-03-25).
  4. ↑ (Frantsesez) Nast, Condé. (2020-02-17). «Fashion Trends: How to wear the puffer this winter» Vogue France (Noiz kontsultatua: 2023-03-25).
  5. ↑ (Ingelesez) «Puffer Jacket» www.bloomsburyfashioncentral.com  doi:10.5040/9781350934429-fpa485. (Noiz kontsultatua: 2023-03-25).
  6. ↑ (Ingelesez) «Auldjo, John (1805–1886), geologist and alpinist» Oxford Dictionary of National Biography  doi:10.1093/ref:odnb/37135. (Noiz kontsultatua: 2023-03-25).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lumazko_anorak&oldid=9301815"(e)tik eskuratuta