Pirekua

Pirekua Michoacán estatuko p'urhépecharen musika-generoetako bat da, Espainiako ebanjelizatzaileen musikaren eta kantu erlijiosoen sinkretismotik sortua, musika indigenaren kutsuarekin, (Lurreko sonezitoak eta ohitura sonak). Gaur egun, p'urhépecha hizkuntzaren adierazpidea da, eta pindekua (tradizioa eta ohitura) babesteko eta kontzientzia etnikoa goresteko modua dira. Pirekuak, abaxuzko erritmo (6/8) eta son balseatuak (3/4), maitasun eta desamodio mezuak transmititzen ditu, p'urhépecha eta Michoacán historiakoak, Michoacana geografiakoak eta komunitatearen bizitza sozialekoak.

Pirekua hitzaren esanahia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pirekua hitzak, p'urhépecha o purépecha hizkuntzan, abestia esan nahi du, eta, oro har, pirekuak haien ama hizkuntzan eta gaztelaniaz kantatzen dira, batzuek bi hizkuntzak tartekatzen dituzte eta beste batzuk, berriz, instrumentalak dira. Kantu zintzo, nostalgiko eta sentimentala da. Pirekua egiten duten eskualde batzuk Quinceo, Zacán, San Lorenzo, Comachuen, Nurio, Cheran, Ichan, Angahuan, Pátzcuaro eta beste komunitate batzuk dira. Nahiz eta genero hori ez den oso ezaguna herrialdeko beste eskualde batzuetan, Michoacanen purepechen kulturaren zati da; hain zuzen ere, haien etsai aztekek eta, geroago, espainiar konkistatzaileek tarasko oker izendatutakoenena.

Ahotsak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eskuarki, gizonezko ahots batek edo bik kantatzen dituzte, baina emakumezkoak edo mistoak izan daitezke, eta gitarra seigarrena, kontrabaxua, bihuela edo arpa eta biolina lagun izan ditzakete. Tresna gutxi erabiltzen dira (askotan bat, bi edo hirura arte), baina batzuetan tresna bera erabiltzen da, batez ere talde batek bi genero tradizionalak interpretatzen dituenean.

Adibideak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pirekua tradizional batzuk:

Canel Tsitskiki o Tsït-tsïk Urapiti (Flor de canela)
Josefinita
Erandepakua
Male Rosita
Toronjil Morado

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q616425