Txikipedia:Ingalaterrako Iraultza

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ingalaterrako iraultzako soldartuak

Ingalaterrako Iraultza 1640 eta 1660 artean eman zen, Ingalaterrako historiaren errepublika bakarraren ezarpena ekarri zuena. Oliver Cromwell izan zuen buru. Lehen fasea botere parlamentarioa izan zen, 1640tik 1643ra. Orduan parlamentuak absolutismoaren aurkako hainbat lege onartu zituen. Bigarren fasea gerra zibila izan zen, 1643tik 1649ra. Zaldunen gerra bat izan zen, Oliver Cromwellek eta bere Santuen Batailoiakirabazi zutena, monarkiaren aldekoak garaituz. Oliver Cromwellen agindupean parlamentu berria eratu zen, non Karlos I. erregeak heriotza-zigorra jaso zuen. Hirugarren fasea Errepublika izan zen, Oliver Cromwell buru zuelarik. Errepublika Oliver Cromwellekin batera hil zen. George Monck jeneralak parlamentua konbokatu zuen, non monarkiaren berrezarpena erabaki zen 1660an. Iraultza oso lotuta dago kontinenteko Bederatzi Urteko Gerraren gertakariekin eta Ingalaterraren azken inbasio arrakastatsutzat jo daiteke. Erregeak ez zuen inoiz gehiago botere absoluturik izango, eta Bill of Rights Britainia Handiko dokumentu garrantzitsuenetako bat bihurtuko zen. Oliver Crowell militar politikaria izan zen, botere parlamentarioa lehen fasekoa izan zen. Lehen fasea, zaldunen guda izan zen, Oliver Crowellek eta bere batailoiak irabazi zutena.

Oliver agindupean parlamentu berria eratu zen, non Karlos 1 erregeak heriotza-zigorra jaso zuen. Hiru fase egon ziren, 1.botere parlamentsrioa, 2.gerra zibila eta 3.errepublika izan zen. Errepublika Oliver Cromwellekin batera hil zen. George Monck jeneralak parlamentua konbokatu zuen, non monarkiarekin berrezapena erabaki zen. Erregea estatu burutzat ez daukan gobernu mota bat da. Herriak demokratikoki aukeratzen du Estatu batua. Militar eta politikaria. Ingalaterra, Eskozia eta Irlanda haren agindupean egon ziren. Erregea erail zuen diktadorea baita, eta besteen aburuz, askatasunaren heroia. 1653ko abenduaren 16-an hil zen.