Adelaida Las Santas

Adelaida Las Santas
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Adelaida Las Santas Loureiro
Jaiotza	Villarejo de Salvanés, 1918ko uztailaren 22a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Madril, 2006ko azaroaren 15a (88 urte)
Jarduerak
Jarduerak	poeta eta kazetaria

Adelaida Las Santas Loureiro (Villarejo de Salvanés, Madril, 1918ko uztailaren 22a – Madril, 2006ko azaroaren 15a) kazetari eta poeta izan zen, Versos con faldas tertuliaren sortzaileetako bat.

Ibilbidea

Villarejo de Salvanésen (Madril) jaio zen, baina oso gazte joan zen hiriburura. 1936ko abuztuan, han zegoen, espetxe modelotik ihes egin zuen Luis Carmona falangistari laguntza eman baitzion. Irailaren 4an, FAIko milizianoak aurkeztu ziren, emandako laguntzagatik atxilotzeko, baina Las Santasek uko egin zion laguntzeari, nahiz eta Carmona atxilotu eta desagertu egin zen.^[1]

1950ean Kazetaritza titulua lortu zuen eta Madrilgo hainbat egunkaritan idazten hasi zen. Aldi berean, garai hartan ugariak ziren literatura-solasaldietan ezagutarazten zituen bertsoak idazten zituen. 1950eko apirilean Emilio Carrereren omenaldian parte hartu zuen. 51. urtean «Versos con faldas» tertulia sortu zuen Gloria Fuertes eta María Dolores de Pablos andreekin batera, idazkari lanetan. Errezitaldi bakan askotan parte hartu zuen, edo tertuliakideren batekin.^[2]

1955ean Guillermo Osorio idazlearekin ezkondu zen (1918-1982),^[2] eta Mery Varonak hauxe zioen:

Guillermo idazle bohemio eta madarikatua zen. Armada errepublikanoaren tanke-unitate batean parte hartu zuen gerran. Gero, preso frantsesen eremuetatik eta Espainiako espetxe eta kontzentrazio-eremuetatik igaro zen. 1950ean Madrilen bizi izan zen, eta han tabernaz taberna eman zuen denbora tertuliak, ipuinak eta sonetoak idazten, Café Varelako 'belaunaldi etilikoko' kidea, eta hantxe zeuden lagunak -Manuel Alcántara, Eduardo Alonso, Alejandro Carriedo, Manuel Martínez Remis-. Hala aurkitu zuen Adelaidak, haren ardura hartu zuenak, eta bizitza antolatu egin zion, Guillermok uzten zion neurrian, askorik ez bazen ere.^[3]

Las Santas arduratu zen senarraren lana argitaratzeaz, ez bakarrik bizirik zegoenean, hil ondoren ere, bi poema-liburu argitaratu baitzituen .^[3]

Bizitza osoan literaturari lotuta egon zen: 1957ko apirilean eta 1960ko maiatzean bi errezitalditan parte hartu zuen Asturiasko Zentroan, Versos con Faldas taldeko kide batzuekin. 1957an Galerías Cascorroko seigarren larunbatean parte hartu zuen, Gloria Clavo, María Paz Viloria eta Acacia Ucetarekin batera. Hurrengo urtean, martxoan tertulia berean hogeita hamargarren larunbatean ere parte hartu zuen. Hitzaldiak eman zituen eta soneto-ziklo bat zuzendu zuen Ateneoan.^[3]

1959an «Aguacantos» zuzendu zuen, «ahozko egunkari» deitu zion poesia-tertulia.^[4]

Adelaida Las Santas Madrilen hil zen 2006ko azaroaren 15ean.

Versos con faldas solasaldia

Gloria Fuertes eta María Dolores de Pablos andreekin batera sortu zuen poesia-solasaldian, Las Santas idazkaria zen, baina, praktikan, zuzendaria zen; izan ere, Gloria Fuertes zuzendari izendunak erabat fidatzen zen bere lanaz, bere hitzetan: «Zure dinamismoa, zure urduritasuna eta desioa erabiltzen ditut. Nik programak prestatzen lagunduko dizut , jendeari jakinarazteko». Berak ordaintzen zituen programak eta berak zuzentzen zuen solasaldia. 1953an amaitu zen tertulia hau, Segurtasun Zuzendaritza Nagusiak kafe-errezitaldiak eta -solasaldiak kendu zituenean.^[3]

1983an Versos con Faldasen lehen antologia argitaratu zuen. Urte batzuk geroago, 2019an, eta Las Santasen aldez aurreko lanari buruz, Torremozasek beste antologia bat argitaratu zuen: aurretiko azterketak, osagaien biografiak, garaiko argazkiak eta abar.

Lanak

Poesia

Destellos/ Distirak. Madril, arg. egilea, 1950.
Poemas de Adelaida/ Adelaidako poemak. Madril, Rumbos, 1954.
Versos con faldas: (1951. urtean emakumeek sortutako literatur solasaldi baten historia laburra). Madril, Aguacantos, 1983.
Y hace cincuenta años hubo una guerra: romance para que lo cante un ciego/ Eta duela berrogeita hamar urte gerra bat izan zen: maitasun-harremana itsu batek kanta zezan. Aguacantos, 1984.
Poemas de la sinceridad./ Zintzotasunaren poemak. Madril, arg. egilea, 1997.

Haurrak

Poema de la perra gorda que se convirtió en perra chica y otros poemas para las niñas y niños de CuencaPerra lodiaren poema, txakur neska bihurtu zena, eta beste poema batzuk Cuencako neska-mutikoentzat, Aguacantos, 1997.

Prosa

Poetas de café./ Kafe poetak. Madril, Kultura Klasikoa eta Modernoa, 1959.

Erreferentziak

↑ Gijón, Juan. (6 de agosto de 2014). «REPRESALIADOS EN ZONA REPUBLICANA, la mayoría entre julio y diciembre de 1936. Sureste de Madrid.» Balas al sureste de Madrid.
↑ ^a ^b (Gaztelaniaz) Pozo, Enrique García. (2019-03-21). «Versos con faldas: la tertulia que feminizó la cultura del Madrid de los cincuenta» cadena SER (Noiz kontsultatua: 2022-05-15).
↑ ^a ^b ^c ^d «Adelaida Las Santas, la poeta práctica» Nombres de mujer 30 de abril de 2019.
↑ «Adelaida Las Santas, directora de un periódico oral» Ofensiva.

Kanpo estekak

Datuak: Q67494392

[1] Gijón, Juan. (6 de agosto de 2014). «REPRESALIADOS EN ZONA REPUBLICANA, la mayoría entre julio y diciembre de 1936. Sureste de Madrid.» Balas al sureste de Madrid.

[:0-2] (Gaztelaniaz) Pozo, Enrique García. (2019-03-21). «Versos con faldas: la tertulia que feminizó la cultura del Madrid de los cincuenta» cadena SER (Noiz kontsultatua: 2022-05-15).

[:1-3] «Adelaida Las Santas, la poeta práctica» Nombres de mujer 30 de abril de 2019.

[4] «Adelaida Las Santas, directora de un periódico oral» Ofensiva.

[1]

[2]

[3]

[4]