Koreako martiriak
Koreako martiriak[1] XIX. mendeko Koreako katolikoen aurkako jazarpen erlijiosoaren biktimak izan ziren.
Ikuspegi orokorra
[aldatu | aldatu iturburu kodea]XVIII.mendearen amaieran, Joseon leinuak gobernatu zuen Korean. Konfuzianismoan eta klase harremanetan oinarritutako gizartea zen[2]. Kristautasuna Korean sartu zenean, jende arrunta erlijio berrira hurbildu zen. Fededun berriek Chonju Kyo Udul deitzen zioten beren buruari, literalki «Zeruko Jainkoaren irakaskuntzaren lagunak»[3].
XIX. mendeko Korean kristauen aurkako 4 jazarpen multzo nagusi egon ziren:
- Shinyu jazarpena (1791-1801)
- Ki-hae jazarpena (1839)
- Pyong-o jazarpena (1846)
- Pyong-en jazarpena (1866)
Azkena 1866an izan zen, garai hartan 20.000 katoliko baino ez zeuden Korean (beste konfesio kristauak ez ziren Korean sartu geroago arte)[3]. Martirien gehiengoa laikoak ziren.
Garai horretan 8.000-10.000 kristau korear hil zituzten. 1925ean, Pio XI.a aita santuak hirurogeita hemeretzi martiri dohatsu bilakatu zituzten. Beste hogeita lau Paulo VI.a aita santuak dohatsu bilakatu zituzten 1968ko urriaren 6an[4].
1984ko maiatzaren 6an, Joan Paulo II.a aita santuak 103 katoliko kanonizatu zituen, 1846an ezpataz exekutatu zuten Andres Kim Taegon lehen apaiz katoliko korearra barne[5]. Tradizioa hautsiz, kanonizazioa ez zen Erroman egin, Seulen baizik[6]. Jaieguna irailaren 20an ospatzen da[1].
Martirien zerrenda
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Egun hartan kanonizatu ziren martiriak honako hauek izan ziren:
Apezpikuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Apaizak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Laikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Agata Chon Kyonghyob
- Agata Kim Agi
- Agata Kwon Chin-i
- Agata Yi
- Agata Yi Kannan
- Agata Yi Kyong-i
- Agata Yi Sosa
- Agustin Pak Chongwon
- Agustin Yi Kwanghon
- Agustin Yu Chingil
- Aines Kim Hyoju
- Alexio U Seyong
- Ana Kim Changgum
- Ana Pak Agi
- Andres Chong Hwagyong
- Antonio Kim Songu
- Arrosa Kim Nosa
- Barbara Cho Chungi
- Barbara Choe Yongi
- Barbara Han Agi
- Barbara Kim
- Barbara Ko Suni
- Barbara Kwon Hui
- Barbara Yi
- Barbara Yi Chonghui
- Bartolome Chong Munho
- Benedikta Hyong Kyongnyon
- Damian Nam Myonghyok
- Elisabet Chong Chonghye
- Eztebe Min Kukka
- Frantzisko Choe Kyonghwan
- Ignazio Kim Chejun
- Joan Pak Hujae
- Joan Yi Munu
- Joan Yi Yun-il
- Joan Batista Chon Changun
- Joan Batista Nam Chongsam
- Joan Batista Yi Kwangnyol
- Josef Chang Chugi
- Josef Cho Yunho
- Josef Im Chipek
- Julieta Kim
- Karlos Cho Shinchol
- Karlos Hyon Songmun
- Katalina Chong Choryom
- Katalina Yi
- Kolunba Kim Hyoim
- Laurendi Han Ihyong
- Lukas Hwang Soktu
- Luzia Kim
- Luzia Kim Nusia
- Luzia Pak Huisun
- Magdalena Cho
- Magdalena Han Yongi
- Magdalena Ho Kyeim
- Magdalena Kim Obi
- Magdalena Pak Pongson
- Magdalena Son Sobyok
- Magdalena Yi Yongdok
- Magdalena Yi Yonghui
- Maria Pak Kunagi
- Maria Won Kwiim
- Maria Yi Indok
- Maria Yi Yonhui
- Marko Chong Uibae
- Marta Kim Songim
- Paulo Chong Hasang
- Paulo Ho Hyob
- Paulo Hong Yongju
- Perpetua Hong Kum-ju
- Petri Cho Hwaso
- Petri Choe Changhub
- Petri Choe Hyong
- Petri Chong Wonji
- Petri Hong Pyongju
- Petri Kwon Tugin
- Petri Nam Kyongmun
- Petri Son Sonji
- Petri Yi Hoyong
- Petri Yi Myongso
- Petri Yu Chongnyul
- Petri Yu Taechol
- Protasio Chong Kukbo
- Sebastian Nam Igwan
- Susana U Surim
- Teresa Kim
- Teresa Kim Imi
- Teresa Yi Maeim
- Tomas Son Chasuhn
- Zezilia Yu Sosa
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b Amundarain, Dionisio. (2022). Egunean Eguneko Ebanjelioa. 2023 Urtea. Bilbo: Mezulari, 472 or. ISBN 978-84-271-4643-3..
- ↑ (Ingelesez) «St. Simon Berneux» Catholic.net.
- ↑ a b (Ingelesez) «Columban Homily on Feast of Korean Martyrs» Independent Catholic News 2012/09/24.
- ↑ (Italieraz) «Solenne beatificazione dei martiri della Corea» Vatican 1968/10/06.
- ↑ (Ingelesez) Sanders, Cheridan. (2013). «Getting to know: St. Andrew Kim and his companions» SL Media.
- ↑ (Ingelesez) Kamm, Henry. «Pope Canonizes 103 Martyrs in Seoul» The New York Times 1984/05/07.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q379564