Aldama Jauregia

Aldama Jauregia
	Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Kuba
Kubako probintzia	Havana Province
Hiria	Habana
Koordenatuak	23°07′56″N 82°21′40″W / 23.1321°N 82.361°W
Historia eta erabilera
Jabea	Domingo Aldama

Aldama jauregia estilo neoklasikoko eraikina da, Habanan, Kubako hiriburuan. 1840an Manuel José Carrera arkitekto eta ingeniari dominikarrak eraiki zuen.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jauregi hau, bere eraikuntza ezaugarriengatik ez ezik, istorio nabarmen baten lekuko izateagatik ere miresten da. 1868ko urriaren 10ean, Hamar Urteko Gerra (1868-1878) piztu zen, Kubaren independentziaren aldeko lehen gerra. Miguel de Aldama y Alfonso konspirazioetan nahastuta egon zen. 1869ko urtarrilaren 24an, espainiar boluntarioek beren jauregia arpilatu zuten, bere koinatua zen Domingo del Montek, beste independentistetako batek, han armak gorde zituela aitzakiatzat hartuta. Hala ere, boluntarioek ezin izan zuten Aldamako armen bilduma pertsonala besterik aurkitu. Gertakari horren ondoren, Aldamak Estatu Batuetan erbesteratzea erabaki zuen, eta Kubako Arma Errepublikako Gobernuaren izenean New Yorkeko agente nagusietako bat izan zen. Aldama hil ondoren, 1870eko apirilaren 11n, epaiketa bat ireki zen Habanan, bere oinordekoek, Miguelek eta Leonardo Aldamak, higiezina heredatu zezaketen ala ez erabakitzeko. Gorte kolonialak ukatu egin zuen aukera hori, eta, beraz, jabetza metropoli-gobernuaren esku geratu zen. Zanjongo Ituna sinatu zenean, Aldamatarrek beren eskubideak berreskuratu zituzten; baina jauregia ez zuten inoiz gehiago okupatu ez jabeek ez inolako familiak.

Ondoren, etxea enkantean jarri zuten, eta jabe berriek bertan "La Corona" tabako-fabrika instalatu zuten. Ondoren, "The Havana Cigar and Tabaco Factories Limited" konpainia ingelesari saldu zioten. 1932an, tabakogileen greba gordinaren ondoren, enpresa itxi egin zuten eta 1945ean eraikina eraisteko zorian egon zen, baina kultur eta arte elkarteen protesta gogorrei esker, salbatu egin zen eta Monumentu Nazional izendatu zuten, 1949ko ekainaren 9an, dekretu baten bidez.

Iraultzaren garaipenarekin, eraikina Zientzia Akademiari esleitu zitzaion 1965ean. 1968an Etnologia eta Folklore Institutua ezarri zen; orduan hirugarren solairua eraitsi eta jatorrizko itxura itzuli zion jauregiari. 1974an gobernuak Komunismoaren eta Sozialismoaren ikasketetarako institutu bihurtu zuen. Azkenik, 1987an, Kubako Historiaren Institutu bihurtu zen, gaur egun arte.^[1]

Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Jauregiak Habanako fatxada dotorenetako bat du. Jauregi hau, izatez bi etxe dira, bata jabearena, Domingo Aldama Aretxaga euskaldunarena, eta, bestea, bere alaba Rosa de Aldamarena eta Domingo del Monteren emaztea. Eraikina harginez egina dago, eta bere jangela ehun pertsona baino gehiagoko oturuntzak hartzeko diseinatu zen.^[2]

Atariak bi solairuko altuera du, behekoa eta behegaina barne hartzen dituena. Goiko taulamenduari eraikuntza neoklasikoetan ohikoak diren kapitel apainduek eusten diote, nahiz eta barrokoaren eta errenazimenduaren elementu batzuk izan.