Ana Estrada

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ana Estrada

(2020)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakAna Milagros Estrada Ugarte
JaiotzaLima, 1976ko azaroaren 20a
Herrialdea Peru
HeriotzaLima, 2024ko apirilaren 21a (47 urte)
Heriotza moduaeutanasia
Hezkuntza
HeziketaPontifical Catholic University of Peru (en) Itzuli : Psikologia
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakpsikologoa, aktibista eta blogaria
anabuscalamuertedigna.wordpress.com

Ana Milagros Estrada Ugarte (Lima, 1976ko azaroaren 20a – ibidem, 2024ko apirilaren 21a[1]) perutar psikologo eta aktibista izan zen, heriotzarako eskubidearen alde borrokatu zena[2].

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ana Estrada Liman jaio zen 1976ko azaroaren 20an. 12 urte zituela, polimiositisa diagnostikatu zioten. Hala ere, Peruko Unibertsitate Katolikoan ikasi zuen eta gero psikologo lanetan aritu zen[2]. 20 urterekin, gurpil-aulkian ibiltzen hasi zen[3].

2015ean bere egoera konplikatu egin zen, eta pneumoniarengatik Rebagliati ospitaleko zainketa intentsiboetan ingresatu zuten, non sei hilabete eman zituen[4]. Eztarriko muskuluak huts egin zioten, eta trakeotomia eta gastrostomia egin behar izan zizkioten. Gainera, egunero hogei ordu baino gehiago ematen zituen ohean etzanda, eta depresio larri bat izan zuen[2][3].

2019an, eutanasia egiteko baimena eskatu zion Peruko Estatuari[4]. Urtarrilean, Ana busca la muerte digna bloga sortu zuen, eta irailean kanpaina bati ekin zion Change.org bidez[5]. Eutanasia Peruko Zigor Kodeko 112. artikuluan «giza hilketa» gisa tipifikatutako delitua da, eta hiru urte arteko kartzelarekin zigortzen da[6]. Herriaren Defentsa Erakundeak bakarrik lagundu zion[7]. 2020ko otsailean, organo autonomoak babes-ekintza bat aurkeztu zuen Limako Justizia Auzitegi Nagusian, Osasun Aseguru Sozialaren (EsSalud), Osasun Ministerioaren eta Justizia eta Giza Eskubideen Ministerioaren aurka, Estrada duintasunez hil zedin[6][8].

2021eko urtarrilean, bideokonferentzia bidez agertu zen Limako Auzitegi Nagusiko 11. Konstituzio Epaitegian[9]. Kasuaren garrantzia zela eta, Jorge Ramírez Niño de Guzmán epaileak esan zuen ahalik eta gehiena luzatuko zuela epaia emateko epea[10].

2021eko otsailaren 25ean, Konstituzio Epaitegiak adierazi zuen Zigor Kodearen 112. artikulua ez zela aplikatuko Estrada Ugarteren kasuan, eta Justizia Ministerioari, Osasun Ministerioari eta Osasun Aseguru Sozialari erabakia errespetatzeko agindu zien[11].

2023ko maiatzean, Limako 7. Konstituzio Epaitegiak Osasun Aseguru Sozialari isuna jarri zion bigarren aldiz, Estradaren eutanasia-protokoloa ez aurkezteagatik[12]. Dokumentazio hori egin ondoren, Estradak protokoloari buruzko oharrak egin zituen, eta Osasun Aseguru Sozialak onartu zituen 2024ko urtarrilean[13].

Prentsa-ohar baten bidez, Josefina Miró Quesada abokatuak jakinarazi zuen Estrada 2024ko apirilaren 21ean hil zela, 47 urte zituela, eutanasia-prozedura batean[14].

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ (Gaztelaniaz) Ubillus, Lizbeth. «Ana Estrada accedió a eutanasia y falleció tras años de lucha por muerte digna» La República 2024-04-22 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  2. ↑ a b c (Gaztelaniaz) «¿Quién es Ana Estrada y por qué busca el derecho a una muerte digna?» Perú 21 2021-02-25 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  3. ↑ a b (Gaztelaniaz) «La historia que divide a Perú: Ana Estrada, la mujer que desesperadamente busca ayuda para morir» Infobae 2019-12-30 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  4. ↑ a b (Gaztelaniaz) Chavez, Adriana. «Ana Estrada y su lucha por acceder a una muerte asistida en el Perú» RPP 2019-10-16 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) Pighi Bel, Pierina. «"La búsqueda de la eutanasia me ha dado una razón para vivir": la mujer que logró que la Justicia de Perú le reconozca su derecho a la muerte asistida» BBC News 2020-01-02 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  6. ↑ a b (Gaztelaniaz) Garay, Shirley. «Defensoría presentó acción de amparo a favor del derecho de Ana Estrada a una muerte digna» RPP 2020-02-07 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Ayma, Diego. «Defensoría del Pueblo asumirá la defensa de Ana Estrada ante los tribunales para acceder a muerte asistida» RPP 2019-11-21 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  8. ↑ (Gaztelaniaz) «Defensoría presenta amparo en defensa del derecho de Ana Estrada a una muerte digna» Agencia Andina 2020-02-07 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  9. ↑ (Gaztelaniaz) Cisneros, Sileña. «Ana Estrada alegó ante el Poder Judicial su derecho a morir con dignidad» Perú 21 2021-01-08 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) Valdivia, Ángela. «Hoy Ana Estrada defendió su derecho a una muerte digna» La República 2021-01-07 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «Poder Judicial concede eutanasia para Ana Estrada» La Ley - El Ángulo Legal de la Noticia 2021-02-25 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) Saavedra, Narda. «Multan a EsSalud por no realizar trámites para que se le otorgue muerte digna a Ana Estrada» La República 2023-05-08 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) Rojas, Jean Pierre. «Enfermedad de Ana Estrada: EsSalud acata observaciones al protocolo para aplicar la eutanasia» La República 2024-01-21 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) Mc Cubbin, Ricardo. «Murió Ana Estrada, la primera peruana en acceder a la eutanasia tras una valiente batalla por el derecho a la muerte digna» Infobae 2024-04-22 (Noiz kontsultatua: 2024-04-23).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Ana_Estrada&oldid=9781241"(e)tik eskuratuta