Bideoa

Bideo honetan Big Bang-aren gaineko zortzi datu azaltzen dira.

Edukien arduradunak

• Gidoilaria: Galder Gonzalez Larrañaga.
• Animazioen ekoizpena: Peru Isasi.
• Off ahotsa: Anabel Arraiza.
• Koordinazioa: Euskal Wikilarien Kultur Elkartea.
• Bideoa: Hiru Damatxo.

Informazio iturriak

1. XX. mendean astronomoak konturatu ziren unibertsoa hedatzen ari zela, eta galaxiak gero eta urrunago zeudela.
2. Atzera eginez, uneren batean unibertso guztia puntu txiki batean egongo zela ondorioztatu zuten. Infinituki dentsoa zen, puntu bakar batean materia guztia bilduta.
3. Ideia horren aurka zegoen Fred Hoylek “Big Bang” kontzeptua sortu zuen, barregarri uzteko asmoz.
4. Big Banga orain dela 13.800 milioi urte gertatu zela kalkulatzen da.
5. Izen hori badu ere, ez zen leherketa bat izan, espazioaren beraren bat-bateko hedapena baizik, leku guztietan aldi berean gertatu zena.
6. Lehenengo segunduan hidrogeno atomoen nukleoak sortu ziren, baina hiru minutu behar izan ziren lehen helio atomoak sortzeko.
7. Lehen ordutik aurrera “fotoien aroa” hasi zen, 379.000 urtez iraun zuena.
8. Hortik aurrera, materia guk ezagutzen dugunaren antzekoa izan zen: gaur egun bizi dugun Aro Iluna hasi zen.

Lotutako artikuluak

• Big Bang

Erabilitako irudiak

1. Concept du Big Bang https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Concept_du_Big_Bang.png Michaël Bégin, CC0, Wikimedia Commons bidez
2. Constrained_Local_Universe_Evolution_Simulation_(spherical) https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Constrained_Local_Universe_Evolution_Simulation_(spherical).webm CLUES, CC BY 4.0, Wikimedia Commons bidez
3. MB_Timeline_No_Labels_or_WMAP https://commons.wikimedia.org/wiki/File:CMB_Timeline_No_Labels_or_WMAP.jpg NASA, Jabetza publikoa, Wikimedia Commons bidez
4. Institute_of_Astronomy,_statue_of_Sir_Fred_Hoyle https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Institute_of_Astronomy,_statue_of_Sir_Fred_Hoyle.jpg vla22, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons bidez
5. The_oldest_stars_in_the_Universe_–_A_tour_from_the_Big_Bang_to_the_present_and_an_exploration_of_the_earliest_era,_the_Dark_Ages_(with_info_on_Square_Kilometre_Array_modern_astronomy) https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_oldest_stars_in_the_Universe_%E2%80%93_A_tour_from_the_Big_Bang_to_the_present_and_an_exploration_of_the_earliest_era,_the_Dark_Ages_(with_info_on_Square_Kilometre_Array_modern_astronomy).webm The Royal Society, CC BY 3.0, Wikimedia Commons bidez
6. Atomo_hidrogeno https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Atomo_hidrogeno.gif Xaquito, CC BY 3.0, Wikimedia Commons bidez
7. Atom Helium https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Atom_Helium.gif LG UltraLink, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons bidez
8. Heic1401a-Abell2744-20140107 https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Heic1401a-Abell2744-20140107.jpg NASA, Jabetza publikoa, Wikimedia Commons bidez
9. A_Flight_Through_the_CANDELS_Ultra_Deep_Survey_Field https://commons.wikimedia.org/wiki/File:A_Flight_Through_the_CANDELS_Ultra_Deep_Survey_Field.webm NASA, Jabetza publikoa, Wikimedia Commons bidez
10. Cosmic Background Radiation, Redshift and the Expanding Universehttps://commons.wikimedia.org/wiki/File:Cosmic_Background_Radiation,_Redshift_and_the_Expanding_Universe..webmAnimations for Physics and Astronomy, CC BY 3.0, Wikimedia Commons bidez