Frascatiko Eskuliburua: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
1. lerroa: 1. lerroa:
[[Fitxategi:Portadafrascatiingles.jpg|thumb|Frascati Eskuliburua 2015]]'''Frascatiko Eskuliburua'''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Frascati Manual 2015 - Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development - en - OECD|url=https://www.oecd.org/publications/frascati-manual-2015-9789264239012-en.htm|aldizkaria=www.oecd.org|sartze-data=2019-12-08}}</ref> ikerketa, garapena eta berrikuntza motak eta arloak edfinitzen dituen dokumentua da. Eskuliburua [[Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundea|Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundeak]]<ref>{{Erreferentzia|izena=Junichiro|abizena=KOYAMA|izenburua=ISSN (International Standard Serial Number), ISSN Network and Japanese National Centre for ISSN|orrialdeak=144–154|data=2007|url=http://dx.doi.org/10.1241/johokanri.50.144|aldizkaria=Journal of Information Processing and Management|alea=3|zenbakia=50|issn=0021-7298|doi=10.1241/johokanri.50.144|sartze-data=2019-12-08}}</ref> prestatu eta argitaratu zuen.
[[Fitxategi:Portadafrascatiingles.jpg|thumb|Frascati Eskuliburua 2015]]
'''Frascati Eskuliburua'''<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Frascati Manual 2015 - Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development - en - OECD|url=https://www.oecd.org/publications/frascati-manual-2015-9789264239012-en.htm|aldizkaria=www.oecd.org|sartze-data=2019-12-08}}</ref> [[Ikerkuntza eta garapena|ikerketa eta garapena]]<nowiki/>ri buruzko [[Estatistika|estatistikak]] biltzeko metodologia ezartzen duen dokumentua da. Eskuliburua [[Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundea|Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundeak]]<ref>{{Erreferentzia|izena=Junichiro|abizena=KOYAMA|izenburua=ISSN (International Standard Serial Number), ISSN Network and Japanese National Centre for ISSN|orrialdeak=144–154|data=2007|url=http://dx.doi.org/10.1241/johokanri.50.144|aldizkaria=Journal of Information Processing and Management|alea=3|zenbakia=50|issn=0021-7298|doi=10.1241/johokanri.50.144|sartze-data=2019-12-08}}</ref> prestatu eta argitaratu zuen.


== Historia ==
== Historia ==

11:59, 11 abendua 2019ko berrikusketa

Fitxategi:Portadafrascatiingles.jpg
Frascati Eskuliburua 2015

Frascatiko Eskuliburua[1] ikerketa, garapena eta berrikuntza motak eta arloak edfinitzen dituen dokumentua da. Eskuliburua Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundeak[2] prestatu eta argitaratu zuen.

Historia

1963ko ekainean, Lankidetza ekonomikoaren eta garapenaren aldeko erakundeko (OECD -Organisation for Economic Co-operation and Development)[3] adituek eta Zientzia eta Teknologiaren Adierazleei buruzko aditu nazionalen taldearekin (NESTI - National Experts on Science and Technology Indicators) elkartu ziren Italiako Frascati hirian. Christopher Freemanek idatzitako dokumentu baten oinarrituta, Frascati Eskuliburuaren lehen bertsioa idatzi zuten, ofizialki Ikerketa eta Garapen Esperimentalen Ikerketarako Proiektu Estandarra izenez ezagutzen dena. Urte batzuk igaro ondoren eguneratu egiten da, eta 2002an seigarren edizioa argitaratu zen.

Edukiak

Frascati Eskuliburuak aurrekontuak sailkatzen ditu, zer ikasten den eta nork ikasten duenaren arabera. Adibidez, erakunde erlijioso batek egindako ahozko historiaren proiektua oinarrizko ikerketa bezala sailkatuko litzateke, humanitateen arloan (historiaren azpi-kategorian), eta irabazi asmorik gabeko erakunde batek eginda.

Hiru ikerketa mota

Fitxategi:B2B-Industrial-Research.jpg
Berrikuntza

Eskuliburuak honako hiru definizio hauek ematen ditu: oinarrizko ikerketa, ikerketa aplikatua, ikerketa eta garapena. Bertan dabiltzan pertsonei dagokienez berriz: ikertzaileak, teknikariak, eta langile laguntzaileak.

Frascati Eskuliburuak hiru kategoriatan sailkatzen du ikerketa (I+G+b):

- (I) Oinarrizko ikerketa funtzionamendu esperimentala edo teorikoa da[4], batez ere, gertakari eta gertakari behagarriei buruzko ezagutza berriak eskuratzeko, ez da erabilera jakin batera zuzentzen.

- (G) Ikerketa aplikatua jatorrizko ikerketa da, helburu edo helburu praktiko jakin batera bideratutako jakintza berriak eskuratzeko.

- (b) Garapen esperimentala[5] ahalegin sistematikoa da, ikerketatik edo esperientzia praktikoetatik sortutako ezagutzetan oinarrituta, material, produktu, gailu, prozesu, sistema edo zerbitzu berriak edo hobetuak sortzera zuzenduta. Honek berritasuna, sormena, ziurgabetasuna, sistematikoa eta errepikatu ahal izatea dakar.

Ikerketa-arloak

Eskuliburuak ikerketen arloak ere antolatzen ditu[6], matematikatik literaturara, kategoria nagusietan eta azpiataletan. 2002ko Frascati Eskuliburuak “Zientzien eremuak“ (Field of Science - FOS) sailkapena gehitu zuen. Hainbat berrikuspen egin ondoren, 2007ko otsailean argitaratu zen Zientzia eta Teknologia Berrikusitako Zientzia eta Teknologia (FOS) sailkapena, talde nagusi hauek osatuta:

Berrikuntza mekanikoa

1. Natura zientziak

2. Ingeniaritza eta teknologia[7]

3. Medikuntza eta Osasun zientziak

4. Nekazaritza zientziak

5. Giza zientziak

6. Humanitate zientziak

Industria sektoreak

Frascati-ren Eskuliburuak I + G + b-ri eskainitako industria-sektoreetako gastu eta langileen baliabideak neurtzeko balio du nagusiki[8]: goi-mailako hezkuntza, gobernua, negozioak eta irabazi asmorik gabeko erakunde pribatuak.

Erabilera

Frascati Eskuliburuan ematen diren definizioak gobernu gehienak erabiltzen dituzte[9], eta terminologia arrunt gisa balio dute zientzia eta teknologia politika eta garapen ekonomikorako eztabaidak egiteko. Jatorriz ELGAko araua, mundu osoko I + G + b ikasketetan onartutako arau bihurtu da, eta Nazio Batuen eta Europar Batasunarekin lotutako hainbat erakundek erabiltzen dute. 2000. urteaz geroztik, herrialdeen %75 inguruk erabili zuten metodo hau beren aurrekontuei buruzko informazioa partekatzeko.

Azken 40 urteotan, NESTI taldeak "Frascati Familia" izenarekin ezagutzen diren hainbat dokumentu garatu ditu. Horien artean daude I + G (Frascati Manual), berrikuntza (Oslo Eskuliburua), giza baliabideak (Canberra Manual), teknologia, ordainketen oreka eta patenteak, zientzia eta teknologiaren adierazle gisa.

Erreferentziak

  1. «Frascati Manual 2015 - Guidelines for Collecting and Reporting Data on Research and Experimental Development - en - OECD» www.oecd.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  2. KOYAMA, Junichiro. (2007). «ISSN (International Standard Serial Number), ISSN Network and Japanese National Centre for ISSN» Journal of Information Processing and Management 50 (3): 144–154.  doi:10.1241/johokanri.50.144. ISSN 0021-7298. (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  3. Organisation for Economic Co-Operation and Development (OECD). Springer-Verlag (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  4. Kaldewey & Schauz.. Basic & Applied Research : the Language of Science Policy in the Twentieth Century. ISBN 978-1-78533-811-3. PMC 1051804250. (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  5. Estrategia lean : utilizar lean para crear ventaja competitiva, generar innovación y facilitar el crecimiento sostenible. ISBN 978-84-16904-90-7. PMC 1080936106. (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  6. Organisation for Economic Co-operation and Development.. (2010). Frascati Manual 2002 : Proposed Standard Practice for Surveys on Research and Experimental Development (Chinese version). Ministry of Science and Technology, China ISBN 978-7-5023-6568-4. PMC 721884643. (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  7. Handbook of quantitative science and technology research : the use of publication and patent statistics in studies of S & T systems. Kluwer Academic Publishers 2004 ISBN 978-1-4020-2702-4. PMC 317384282. (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  8. Derecho de la I+D+i, investigación, desarrollo e innovación cuestiones jurídicas actuales relacionadas con propiedad industrial y transferencias de tecnología. (1a. ed. argitaraldia) Bosch 2010 ISBN 978-84-9790-775-0. PMC 776678832. (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).
  9. Organisation for Economic Co-operation and Development.. (2010). Frascati Manual 2002 : Proposed Standard Practice for Surveys on Research and Experimental Development (Chinese version). Ministry of Science and Technology, China ISBN 978-7-5023-6568-4. PMC 721884643. (Noiz kontsultatua: 2019-12-08).

Kanpo estekak