Buda (estatua)

Buda (estatua)
Jatorria
Ezaugarriak
Deskribapena

Budaren estatuak, harriz eginak ohikoan eta Buda historikoaren (Siddhartha Gautama) irudi gisa sortuak, budismoaren sortzailearen irudi idealizatuak dira. Budaren irudikapen ikonikoak ziurrenik oso goiz existitu ziren (K.a. IV edo III. mendea). BC). Baina ziurtatutako erretratuak K.o. 1. edo 2. mendetik aurrera bakarrik daude eskuragarri. mendea dokumentatuta. Harrezkero, arte-estilo eta forma aniztasun handia garatu da.

Budak hil aurretik instrukzioak eman zituen, ikasleek galdetuta, bere bizitza oroitzeko erlikiak, tenpluak eta oroigarriak ontzat ematen zituela. Hala ere, iruditeria hori, bera hil ondorengo lehen mendeetan, anikonikoa izan zen, pertsonaren irudikapenik gane. Ondoren, ordea, buda irudikatzeko ohitura sortu zen, eta azkar zabaldu ere, batez ere estatuen forman.

Budaren estatua ez da artelan apaingarri soila, begientzako atsegin izateko sortuak. Asmoa da ikusleari bere fedea gogoratzea, irakastea edo agian argitzea ere bai, budismoaren argitze-iluminazio zentzuan. Budaren estatua sortzea "egintza on bat" gisa ikusten da, hurrengo berpizkundean eragin positiboa ekarriko duen zerbait. Estupen antzera, hasieran erlikiak gordetzeko erabiltzen ziren, baina denborarekin estatuak berak oroimenezko erlikia bihurtu ziren.

Ohiko ikonografia

Ohikoan budak zutik, eserita (loto posizioan edo 'Europako eserlekuan' pralampapadasana) eta etzanda daude estatuetan.

Buda lotoaren posizioan, Sarnath (450 inguruan)

• Jantzia: Buda beti jantzita dago, hasieran toga batekin, geroagp oihal gardenarekin.
• Generoa: genitalak beti ezkutatuta daude bataren azpian.
• Begiak: Budaren begiak erdi zabalik egon ohi dira mundutik urruntzearen seinale.
• Esku-jarrera: hainbat esku-jarrera ( mudra ) irudikatzen dira.
• Behatzak: atzamarrak finak eta luzanga samarrak dira.
• Ushnisha : burezur atzealdean, koxkor bat ageri da (Ilustrazioaren seinale)
• Lepoa: Budaren lepoa hiru eraztunek osatuko balute bezala irudikatzen da normalean.
• Belarria: Budaren belarri-lobulak aldizka zulatuak eta zintzilik daude, bitxiak janztearen seinale, bere erregetzako jatorriaren seinale alegia.
• Fisikoa: Gorputzaren proportzioen oreka nabarmendu izan da historikoki.Gandharako artearen hasieran bakarrik daude Buda aszetikoen adibideak. Halber, Hotei edo buda irribarretsu eta gizenen irudikapenak Txinan eta Japonian ezagutzen dira bakarrik.

Iruditegia

• 
  Gandharako lehen buda estatuetako bat.
• 
  Leshango Buda Handia, Txina.
• 
  Borobudur tenpluko belarria, adi koxkorrari buruan, eta belarri luzatuak.
• 
  Buda buru bat zuhaitz baten hazkundean bildua.
• 
  Daibutsu Buda Handia, Tōdai-ji tenplua (Nara, Japonia). Eskuaren zeinuaren garrantzia nabarmentzen da.

Kanpo estekak

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, alemanezko Wikipediako «Buddha-Statue» artikulutik itzuli da; zehazki, 2023-08-26ko bertsio honetatik. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.

• Datuak: Q1000809
• Multimedia: Statues of Buddhas / Q1000809