Cotopaxi Parke nazionala

Cotopaxi Parke nazionala
Cotopaxi Parke nazionala
	II. maila: parke nazional
Datu orokorrak
Garaiera	226 m
Mota	Parke nazional
Azalera	33.393 ha
Geografia
Koordenatuak	0°41′03″S 78°26′14″W / 0.6842°S 78.4372°W
Kokapena	Ekuador
Estatu burujabe	Ekuador

Cotopaxi Parke Nazionala (PNC) Ekuadorreko babestutako eremua da, Cotopaxi, Pichincha eta Napo probintzietan dagoena. Cotopaxi parkearen eta probintziako lurraldearen barruan elurtutako Cotopaxi sumendia dago. Ekuadorreko lurralde kontinentalean sortu zen lehen parke nazionala izan zen.

Bere ekosisteman hainbat zuhaitz espezie bizi dira, batez ere pinudiak, eta horrek Hego Amerikako pinudia bihurtzen du, Andeetako baso guztiak bezala, altzifreak, pinuak, izeiak eta lizarrak ezinbestekoak dira.

Ezaugarri fisikoak

geologia

PNCren barruan bi geruza-sumendi daude, Cotopaxi eta Rumiñahui . ^[1]

Geomorfologia

Parkea Tiopullo mendigunearen zati da, Hoyas de Guayllabamba eta Hoya Central del Patate banatzen dituen muga. ^[1]

Hidrografia

PNCren barruan, Cotopaxi sumendiaren magalean, baita Rumiñahuirenean ere, beste arro batzuk elikatzen dituzten ibaiadarrak jaiotzen dira, garrantzi produktiboa dutenak, Parketik sortzen diren ibai nagusien artean Cutuchi, Pita eta Tambo ibaiak daude. ^[1]

Eguraldia

500 eta 1500 mm bitarteko urteko prezipitazioak ditu batez beste.

Ezaugarri biologikoak

Flora eta landaredia estalkia

Bertako baso trinko gutxi geratzen da gainerakoak suteek suntsitu edo belarrak landatzeko moztu baitira. Lastozko eremu zabalak (Stipa ichu) daude, eskualdeko belar nagusia. Igo ahala, landare adierazgarriak, hala nola chuquiragua, alchemila, kuxin itxurako landareen koloniak, goroldioa, liken, romelioa, quishuarra edo jainkoaren zuhaitza eta mortiñoa agertzen dira. Betiko elurretan ez dago landarerik.

Parkean lau solairu klimatiko edo bizi-zona daude: mendiko baso hezea, Andeetako azpiko euri-eremua, Andeetako euri-tundra eta elurtar zorua.

Mendiko baso hezea Parkearen zatirik baxuena da, itsas mailatik 3.400 eta 3.900 metro arteko altueran; tenperatura 6º eta 12º C artean eta batez beste 1.000 eta 2.000 mm arteko prezipitazioak urtean. Ezaugarri nagusia zera da: zuhaitzak deformatuta daudela eta altuera txikikoak direla, oso sarbide zaileko basoak direla eta Parke barruan eremu horren lagin gutxi daudela. Rumiñahui sumendiaren kraterra eta Cotopaxi mendebaldeko alpeak; Hori urteko artzaintza eta erretze jarduerei zor zaie, nahiz eta azken urteetan ekintza horiek nabarmen murriztu diren, ekosistema hau berreskuratzeko apur bat lagunduz. 1981ean, ikerketa batek aurkitu zituen espezie ugarienak Stipa ichu (paramo lastoa) eta goroldioa izan ziren. Neurri txikiagoan, hala nola: Halenia weddelliana (Tarugacacho), Gentiana sedifolia (Lligllisisa-sachamor), Bromus pubescens, Alchemilla orbiculata, Archirophorus quitensis, Pernetia sp . Chuquiragua jussieui (Chuquirahua) eta Licopodium sp. Inguru honen beheko aldean, zuhaitz espezie batzuk nabarmentzen dira: Oreopanax andreanus (Pumamaqui), Prunus serotina (Capulí) eta Gynoxys sp. (Yanachilca-chilca beltza).

Andeetako azpiko euri-eremua itsas mailatik 3.900 eta 4.400 metro artean dago, 3° C eta 6° C tenperaturarekin eta urtero 1.000 eta 2.000 mm bitarteko prezipitazioak. Inguru honek Parkearen zati zabala hartzen du, batez ere Cotopaxi eta Rumiñahui sumendien magaletan. Bere floraren barnean, oraindik ere ikusten dugu paramoko lastoa, likenak eta lycopodiophyta nagusi direla.

Andeetako euri-tundra itsas mailatik 4.400-4.700 metro artean kokatuta dago, batez beste 1,5° C eta 3° C tenperatura eta urteko prezipitazioak 1.000 eta 2.000 mm artean. Ezaugarri nagusia da landaretzak koloniak eratzen dituela eta gramineoak desagertu egiten direla, eremu hori bereziki elurtar eremuaren eta hareatzen azpian baitago. Ordezkari nagusietako bat kuxinak ezagunak (Werneria sp.) Eta Senezioa (Culcitium canescens) dira; horrez gain, goroldioa, likenak eta beste espezie batzuk ere gutxiago aurkitzen ditugu.

Elurtar zoruak landaredi motarik ez dagoen elurrez eta glaziarrez estalitako azalera osoa hartzen du barne. Cotopaxi sumendian, elurra batez beste 4.800 m-ko altueran hasten da, nahiz eta gaur egun mendebaldeko aldea 5.100 m-tik hasten den bezalako eremuak dauden eta ekialdeko alpeetan altuera hori 4.600 m-tik has daiteke.

Parke nazionalaren inguruan pinudi (Pinus radiata) sail handiak daude, Kalifornia-Ipar Amerikako bertako espeziea, 1976an sartu zena eta helburu komertzialetarako egiten dena. Egia den arren, sail horietako gehienak Parkearen mugetatik kanpo kokatzen dira, sail hauek gehienetan paramoko ezaugarria aldatu duten "mikrohabitatak" sortu dituzte, eta ekosistemen dinamika ere aldatu dute. zenbait kasutan animalia espezie batzuen aterpe gisa ere balio izan dute, hala nola buztan zuriko oreina eta hegazti txikien espezieena (Coello, 1996). ^[1]

Fauna

Cotopaxin bizi diren ugaztunen artean, Hego Amerikako gamelidoak daude, hala nola lama, eta Cotopaxiko iparraldeko eta ekialdeko sektoreetako zaldi basatien taldeak ere badaude. Badira ere orein buztanzuriak, hartz betaurrekodunak, pumak, basauntxiak, paramoko otsoak, auntz-oreina, mofetak, zarigueiak edo azeriak, sator saguak, eta Andeetako erbinudeak.

Hegaztirik garrantzitsuenak gabiraia, belatza, ahatea, hontza, karakara, kondorra, Andeetako tukana eta kolibriak dira.

Azpiegiturak

Parkearen barruan, besteak beste, txabolak, goi mendiko zentroa, kanpin zentroa, bidaiarien zentroa, Refugio Jose Ribas SJ aterpea, bezalako instalazioak daude.

Arkeologia

Purahá-en zitadelako hondakinak.

Astronomia

Centro de Levantamientos Integrados de Recursos Naturales por Sensores Remotos (CLIRSEN). Parkea gaueko hiriko argitik oso babestuta dagoen lekua da. Hori dela eta, altuera eta kokapen ekuatoriala ez ezik, izarrek gaueko zeruan behatzeko leku ezin hobea da zaletuentzat.

Sarbideak

Parkea Latacunga eta Quito-rekin lotzen da Panamerikar errepideko sei erreiko autobidearen bidez, Quitotik parkera bidaia egiteko aukera ematen du gutxi gorabehera bi ordutan eta Latacungatik berrogei minututan. Alternatiba da Quitotik ere abiatzen den trena, eta ordu eta erdi behar du Latacungako parkeko "El Boliche" geltokira iristeko. Beste alternatiba Machachi hirira sartzea litzateke, Barrio Santa Ana del Pedregal aldera joateko, bertan aterpetxe batzuk bisitatu ahal izango dituzu.

Distantzia. - Quitotik 45 kilometrora eta Latacunga hiritik 31 kilometrora.
Sarbide bidea. - Jose Ribas SJ aterpearen aparkalekura autoz iritsi daiteke, 4.500 metroko altueran.
Bisitak. - Urteko edozein unetan, ahal dela uztailetik abendura.

Erakargarriak

Cotopaxi paisaiarengatik, glaziarrengatik eta gailurragatik; Jose 'Ribas SJ aterpea itsas mailatik 4.800 metrora; ibilbideak, paramoak, aintzirak, hondakin arkeologikoak, oinez ibiltzeko eta kanpatzeko lekuak, mendiko bizikleta bideak, zaldi bidexkak. Mendiko ostatuak Parkearen barnealdean edo oso gertu dauden beheko paramoetan.