Dekreolizazio

Dekreolizazioa fenomeno postulatu bat da, zeinaren bidez, denborarekin, hizkuntza kreollo bat berriro konbergitzen baita jatorrizko lexikoarekin. Nozioak hizkuntzalarien kritikak erakarri ditu, argudiatuz oinarri teoriko edo enpiriko gutxi dagoela hizkuntza aldatzeko prozesu bat postulatzeko, hizkuntza kreolei bereziki dagokiena.^[1]

Sinopsia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Dekreolizazioa hizkuntza aldatzeko prozesu bat da, hizkuntza kreol batek jasan dezakeena bere flexioarekin kontaktuan dagoenean. Hizkuntzek denborarekin kontaktuan irauten duten heinean, elkarri eragiten diote normalean, batez ere hizkuntzak ospe linguistiko handiagoa badu. Hizkuntza kreolen testuinguruan, lexikoak ospe handiagoa izaten du (ez beti), eta askoz eragin handiagoa izango du kreolean, ospe txikiagoa baitu. Hori dela eta, hizkuntza-materiala lexikoaren kreolean sartzen da berriro. Dekreolizazioaren arabera, kreolloa lexikoaren antzekoa izango da, halako moldez non hizkuntza horren dialekto dei baitiezaioke, hizkuntza bereizi baten ordez, inola ere ez. Peter Trudgill-en arabera, pidginizazioa substratu-hizkuntzak sinplifikatzeko, murrizteko eta nahasteko prozesutzat hartzen bada, eta kreolizazioa, murrizketari aurre egiteko hizkuntzaren hedatze gisa, dekreolizazioa "eraso" gisa ikus daiteke, bai sinplifikazioari bai nahasteari aurre egiteko.

Kritikak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hizkuntzalari batzuek kritikatu egin dute dekreolizazioa, euskarri enpiriko eta teorikorik ez izateagatik. Adibidez, Michel DeGraffek hau idazten du:

"... ez da zehatz-mehatz definitu zer prozesu estruktural inbertitzen den, ezta zer propietate estruktural ezabatzen diren galtze prozesu honen bidez.... Kreolistikatik kanpoko hizkuntzalari historikoek aztertzen dutena hizkuntza-aldaketa da, kontaktuak eragindakoa edo ez, eta hizkuntza-aldaketa, ustez, (des) kreolizazio-prozesu sui generis bati lekurik uzten ez dioten mekanismo psikolinguistiko unibertsaletan oinarritzen den prozesua da. "^[2]

Beste era batera esanda, beste hizkuntzalari batzuek argudiatu duten bezala, ez dago arrazoirik a priori hizkuntza kreolen hizkuntza aldaketa prozesu berezi bat kokatzeko.^[3] Gainera, frogatu da kreol baten eta haren lexikoaren arteko harremanaren ondoriozko hizkuntza-aldaketak ez direla beti sortzen dekreolizazioak iragartzen duen moduan. Adibidez, zenbait aldaketa gerta daitezke, hala nola gramatikalizazioa, kreolak bere flexiotik aldentzea eragiten duena.^[4]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ (Ingelesez) Siegel, Jason. (2010). «Decreolization: A critical review» IULC Working Papers 10 (3) ISSN 1524-2110..
↑ doi:10.1017/S0047404505050207. ISSN 0047-4045..
↑ (Ingelesez) Siegel, Jason. (2010). «Decreolization: A critical review» IULC Working Papers 10 (3) ISSN 1524-2110..Siegel, Jason (2010). "Decreolization: A critical review". IULC Working Papers. 10 (3). ISSN 1524-2110.
↑ (Ingelesez) Russell, Eric. (2015). «Competences in contact: Phonology and lexifier targeted change» Journal of Pidgin and Creole Languages 30 (1): 116–141. doi:10.1075/jpcl.30.1.04rus. ISSN 0920-9034..

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hizkuntza-inperialismoa

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q2024082

[1] (Ingelesez) Siegel, Jason. (2010). «Decreolization: A critical review» IULC Working Papers 10 (3) ISSN 1524-2110..

[2] :10.1017/S0047404505050207. ISSN 0047-4045..

[:2-3] (Ingelesez) Siegel, Jason. (2010). «Decreolization: A critical review» IULC Working Papers 10 (3) ISSN 1524-2110..Siegel, Jason (2010). "Decreolization: A critical review". IULC Working Papers. 10 (3). ISSN 1524-2110.

[4] (Ingelesez) Russell, Eric. (2015). «Competences in contact: Phonology and lexifier targeted change» Journal of Pidgin and Creole Languages 30 (1): 116–141. doi:10.1075/jpcl.30.1.04rus. ISSN 0920-9034..

[1]

[2]

[3]

[4]