Ergela (Dostoievskiren eleberria)

Ergela (Dostoievskiren eleberria)
	Irudi gehiago
Jatorria
Egilea(k)	Fiodor Dostoievski
Sorrera-urtea	1867
Argitaratze-data	1869
Izenburua	Идиот eta Идіотъ
Mugimendua	existentialism (en)
Jatorrizko herrialdea	Errusiako Inperioa
Honen izena darama	idiot (en)
Ezaugarriak
Hizkuntza	errusiera
Zatiak	4 part and whole (en) eta 50 kapitulu
Nori eskainia	Q105095733
Egile-eskubideak	jabetza publiko eta jabetza publiko
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Errusiako Inperioa
	ikusi Lev Myškin, Nastasya Filipovna (en) eta Parfyon Rogozhin (en) ;
Bideoa	YouTube
kronologia

Ergela, Fiodor Dostoievski idazle errusiarrak idatzitako eleberria da. Hasiera batean seriean argitaratu zen Errusiar mezularia 1868 eta 1869 bitartean. Ergela Dostoyevskiren eta errusiar literaturaren Urrezko Aroko eleberri bikainenetako bat da.

Argumentua

Mishkin printzearen gorabehera eta pasadizoak kontatzen dira, funtsean zintzoa izan eta ongia egin nahi duen gizasemea. Hortaz baliatuz, Dostoievskik bizitzaren kontzepzio tragikoa garatu eta Errusiaren irudi apasiontu bat islatuko du.

Laburpena

Lehen Zatia

Mishkin printzea, epilepsia duen noble gazte bat, Errusiara itzuliko da Suitzako klinika batean urteak eman ondoren. Trenean Rogozhin ezagutuko du, Nastasia Filippobna ederrarekin obsesionatuta dagoen gizona. San Petersburgon, Mishkinek bere ahaideak bisitatzen ditu, Epantxintarrak, eta Ganiarekin gurutzatzen da, komenientziaz Nastasiarekin ezkondu nahi duen gizon batekin. Gaztea, iraganean Totsky tutoreak abusuak egin zizkiona, zalantzan dago ezkontzari buruz.

Ganyaren familiari egindako bisita tirabiratsu batean, Nastasyak liskarrak sortzen ditu, eta Rogozhin 100.000 errubloko eskaintzarekin agertzen da. Bere urtebetetze festan, Ganiari uko egiten dio eta, Mishkinekin une hunkigarri bat igaro ondoren, printzeak ezkontzea proposatzen dio. Hunkituta egon arren, Nastasiak Rogozhinekin joatea erabakitzen du, dirua sutara botaz erronka gisa. Mishkin, salbatzera deliberaturik, atzetik doakie.

Bigarren zatia

Sei hilabetez, Nastasia Filippobna Mishkin eta Rogozhinen artean dabil, eta oinazea sortzen du biengan. Mishkinek Rogozhin bisitatzen du eta izutu egiten da Rogozhinek jelosiaz jo duela jakitean, baita hiltzeko asmoa zuela iradokita ere. Geroago, Rogozhin printzea sastatzen saiatu zen, baina une horretan Mishkinek epilepsia-erasoa jasan zuen eta Rogozhinek ihes egin zuen.

Pailobsken, Mishkinek Epantxintarrekin egiten du topo. Aglaiak, berarengan interesaturik, barregarri uzten du Zaldun gaixoa errezitatuz. Bisita eten egin zuten Burdobsik eta bere taldeak, eta dirua eskatu zioten printzeari, Pablistxeb, bere ongile, Burdovskyren aita ez-legitimoa zela argudiatuz. Ganiak erakusten du iruzurra dela, baina Mishkinek, bere ontasunean, laguntza eskaintzen du. Horrek Lizabeta Prokofiebna haserretzen du, eta haserre bizian hasten da. Ippolit gazte tuberkulosoak heriotzatik gertu dagoela adierazten du, eta maitasun premia desesperatua agertzen du, baina laster aldatzen du jarrera eta irainak botatzen ditu lagunekin joan aurretik.

Epantxindarrak haserre doaz Mishkinekin. Gero, zalgurdi bat dator, eta Nastasia Filippobnak iseka egiten dio Jebgeni Pablovichi, Rogozhinek erositako zorrak direla eta, denak nahastuta utziz.

Hirugarren zatia

Printzea Epantxintarrekin adiskidetzen da, eta Aglaiaz maitemintzen da; Aglaiak iseka egiten dio, baina interesa erakusten du. Ibilaldi batean, Mishkinek Rogozhin eta Nastasia Filippobna aurkituko ditu, zeinak iskanbila sortzen baitu ofizial bat zartailu batekin jotzean. Geroago, Aglaiak ohar bat eman zion Mishkini, ezkutuan elkar ikusteko.

Gau horretan, Mishkinek bere urtebetetzea ospatuko du lagun eta ezagunekin. Jaian, Ippolitek egunsentian bere buruaz beste egiteko asmoa duela adierazten duen saiakera bat irakurtzen du. Bere buruari tiro egiten saiatzen da, baina armak huts egiten du eta suntsituta geratzen da.

Hurrengo goizean, Mishkin Aglaiarekin elkartzen da, eta honek Nastasia Filippobnarekin duen harremanari buruzko erantzunak eskatzen dizkio. Behin eta berriz esaten du harenganako errukia baino ez duela, baina Aglaia haserretu egiten da eta alde egiten du. Geroago, Nastasia Filippobna agertuko da, eta Mishkini esango dio badoala eta ez duela gutun gehiago idatziko.

Laugarren zatia

Aglaia Mishkinekin maiteminduta dago, baina ukatu egiten du eta mespretxuz tratatzen du. Bere gurasoak aristokrazian integratzen saiatzen dira afari bat antolatuz, baina Mishkinek, urduri, hitzaldi sutsu bat egiten du, pitxer baliotsu bat hausten du eta eraso epileptiko bat jasaten du, gonbidatuengan inpresio txar bat utziz.

Geroago, Aglaiak topaketa bat antolatzen du Nastasia Filippobnarekin, baina eztabaidatu beharrean, iraindu eta umiliatu egiten du. Mishkinek, Nastasiari uko egin ezinik, Nastasia defendatzen du, eta horrek Aglaiaren amorrua eragiten du. Azkenik, Mishkin Nastasiarekin konprometitzen da, eta horrek Epantxintarrekin haustea eragiten du.

Ezkontza egunean, Nastasia Filippobnak, azken unean, ihes egiten du Rogozhinekin. Mishkin bere bila dabil San Petersburgon eta Rogozhinek hil duela jakingo du. Shock egoeran, gorpuaren ondoan dago berarekin. Rogozhin behartutako lanak egitera kondenatua izan zen, eta Mishkinek arrazoia galdu zuen, eta Suitzako erietxera bidali zuten berriro. Bien bitartean, Aglaiak ihes egin zuen ustezko konde poloniar batekin, iruzurgilea zena.

Pertsonaiak

Leb Nikolaiebitx Mishkin printzea

Mishkin printzea, bere gaixotasunaren ondorioz heziketa formalik gabe hazia, San Petersburgora itzuliko da, dirutza jaso ondoren. Goi mailako gizartearekin nahasten da eta kontrako bi emakumerekin maitemintzen da: Nastasia Filippobna eta Aglaia Epantxin. Bere muturreko ontasunak "ergelarena" egiten du, baina Aglaiak bere noblezia baloratzen du. Azkenik, Nastasia aukeratzen du errukiz, Aglaia galduz. Nastasiaren hilketaren ondoren, Mishkin, suntsitua, Suitzara itzultzen da, non bere osasun mentala hondatzen zaion.

Nastasia Filippobna

Protagonista emakume eder bat da, adimentsua eta emozionalki suntsitzailea, tutoreak sexu-morrontzarako manipulatua. Mishkin printzea bere sufrimenduak erakartzen du, bera eta Rogozhinen obsesioaren artean eztabaidatzen den bitartean.

Parfioi Semionobitx Rogozhin

Rogozhin, aberastasun baten oinordeko berria, Nastasia Filippobnarekin obsesionatuta dago. Hasieran Mishkin printzearengan konfiantza izan arren, gero gorrotatu egiten du jeloskortasunagatik. Maitasun grinatsu eta instintiboa irudikatzen du, Mishkinen maitasun errukiorrarekin kontrastean.

Aglaia Ibanobna Epantxina

Aglaia, Epantxin familiako alaba gazteena, harroa, menderatzailea eta dibertigarria da. Mishkin printzea Nastasia Filippobna eta Rogozhinekin izan zuen harremanaren ondoren erakartzen du.

Ippolit Terentieb

Nihilista gazte bat da, tuberkulosiagatik hilzorian dagoena, maitasuna eta errekonozimendua bilatzen dituena, baina bere zinismoak eta obsesioak etsipenera bultzatzen dute. Mishkinen "ia bikoitz" bat da, metafisika berei aurre egiten baitiete, baina kontrako eran erantzuten dute.

Kanpo estekak

Datuak: Q210784
Multimedia: The Idiot (Dostoyevsky) / Q210784