Gabonetako jertse

Wikipedia, Entziklopedia askea
1980ko hamarkadako Gabonetako jertsea

Gabonetako jertsea Gabonetako edo negu estiloko diseinua duen jertsea da, sarritan jai garaian janzten dena. Britainiar eta amerikar kultura modernoaren parte eta kitsch estiloaren ikurra da.[1]

Gabonetako jertseetan agertzen diren motibo ohikoenak dira elur-oreinak, pinguinoak, Eguberrietako zuhaitzak, elur-panpinak, Bizarzuri.[2]

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erresuma Batuan, Gabonetako jertseak ezagunak bihurtu ziren 1980ko hamarkadan, hainbat telebista aurkezleek, hala nola, Gyles Brandrethek eta Timmy Mallettek, Gabonetako oporretan janzten hasi ostean. Bereziki, haien ospea Andy Williams eta Val Doonican bezalako abeslarien eraginari egotz daiteke, telebistako Gabonetako ikuskizunetan halako jertseekin agertzen zirenak.[3] Irlandan, The Late Late Show-eko aurkezleak jertse bitxi bat janzten du Gabonetako Late Late Toy Show-erako.[4][5]

Gabonetako jertseak supermerkatu britainiar batean (2016)

1990eko eta 2000ko hamarkadetan ez ziren opari ontzat hartzen eta mesederik gabe geratu ziren Gabonetako jertseak.[3] Askotan, adineko senide batek eskuz egindako Gabonetako opari gisa ikusten dira.[6] Bridget Jones's Diary 2001eko filmean halako jertse bat gauza lotsagarri bat bezala erakutsi zen.[6] 2010eko hamarkadan ospea berreskuratu zuten.[3] Joerari jarraitu diote hainbat pertsona ospetsuk.[7] "Gabonetako jertse itsusi"-en lehiaketak urtero egiten dira AEBetan.[3]

2012an, The Daily Telegraph egunkari britainiarrak "denboraldi honetako ezinbestekotzat" jo zituen.[8] Goi-mailako moda-markek ere Gabonetako jertseak ekoitzi dituzte, Burberryk, Jil Sanderrek[8], Stella McCartneyk, Givenchyk eta Dolce & Gabbanak barne.[9]

Save the Children erakundeak urtero Gabonetako Jertseen Eguna antolatzen du abenduan "Hobetu mundua jertse batekin" leloa erabiliz.[10]

Ameriketako juduen artean, jantzi hau "Hanukkahko jertse" izenez ezaguna da.[11]

Tradizio hau Erresuma Batutik eta AEBtik kanpoko herrialde askotan hedatzen da, esaterako Frantzian[12], Alemanian[13], Polonian[14] eta Errusian.[15] Euskal Herrian ere zabaltzen ari da Gabonetako jertseak janzteko ohitura.[16]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Ingelesez) Serebrin, Jacob. (2014). «Small retailers see big sales from ugly Christmas sweater tradition» The Globe and Mail.
  2. (Polonieraz) Tobiasz, Anna. (2018). «Gdzie kupić najpiękniejszy świąteczny sweter?» Elle.
  3. a b c d (Ingelesez) Epstein, Robert. (2012). «Bring Modern: Christmas jumpers» Independent.
  4. (Ingelesez) Sweeney, Ken. (2011). «Tubridy in stitches after Toy Show jumpers labelled a crime» Independent.ie.
  5. (Ingelesez) Murphy, Claire. (2009). «Toy show jumper dilemma for Ryan» Herald jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 2013/02/17).
  6. a b (Ingelesez) Hickman, Leo. (2012). «Show us your Christmas jumper – for Save the Children» The Guardian.
  7. (Ingelesez) «Christmas jumpers» Mirror.
  8. a b (Ingelesez) Cumming, Ed. (2012). «How Christmas jumpers came in from the cold» The Daily Telegraph.
  9. (Ingelesez) Cerini, Marianna. (2021). «A cozy history of the ugly Christmas sweater» CNN.
  10. (Ingelesez) Gripper, Ann. (2012). «#XmasJumperDay: UK wears its Christmas jumpers in aid of Save The Children» Mirror.
  11. (Frantsesez) «Le top des pulls pourris de Hanouka» Jewpop.
  12. (Frantsesez) Lepainteur, Karine. (2022). «Concours de pull de Noël : on vote pour le plus beau ou le plus moche ?» FranceInfo.
  13. (Alemanez) «Weihnachtspulli-Trend kommt nach Deutschland» TZ.
  14. (Polonieraz) «Chcieli być modni w święta, ale im nie wyszło...» Fakt.
  15. (Errusieraz) Галкина, Алена. (2017). «11 рождественских свитеров — себе или в подарок» Elle.
  16. Rodriguez, Txani. (2019). «Intxaur-saltsa» El Correo.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]