Hegoalde globala

Wikipedia, Entziklopedia askea
Gorriz, Hegoalde Globalaren parte diren herrialdeak.

Hegoalde globala ikerketa postkolonial eta transnazionaletan erabiltzen den terminoa da, eta hirugarren munduaz nahiz garapen bidean dauden herrialdeez ari da.[1] Herrialde aberatsetako (iparraldekoak) eskualde pobreenak ere bildu ditzake (oro har, hegoaldean).[2] Hegoalde globala terminoak garatze bidean dagoen herrialde kontzeptua zabaltzen du. Normalean, kolonialismoaren, neokolonialismoak eragindako herrialdeak dira; baita egitura sozial eta ekonomikoari dagokionez, ezberdinkeriak ageri dituztenak ere bizi-mailan, bizi-itxaropenean edo baliabideen eskuratze mailan.[3]

Terminoaren jatorria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Carl Oglesbyk 1969an erabili zuen lehen aldiz termino hori, Commonweal aldizkari katolikoan Vietnamgo gerrari buruzko zenbaki berezi batean.

Hitzak protagonismoa irabazi zuen XX. mendearen bigarren erdian, eta XXI. mendearen hasieran hedatzen hasi.[4]

Terminoaren erabilerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iparralde eta Hegoalde globalak ez dira izen geografiko soilak, ekonomikoak eta geopolitikoak baizik. Iparralde globalak historikoki nagusi izan diren nazioei zein kolonizatuta baina oparoak diren hegoaldeko elite agintedunei egiten die erreferentzia. Hegoalde globalak, aldiz, herrialde aberatsetan esplotatutako gutxiengo etnikoak, emakumeak eta historikoki kolonizatutako edo «pobreak» diren herrialdeak biltzen ditu.[5]

Hegoalde Globala "neurri batean sortu zen laguntzeko Hego hemisferioko herrialdeei gai politiko, ekonomiko, sozial, ingurumeneko, kultural eta teknikoetan lankidetzan aritzeko". Hegoalde-Hegoalde arteko lankidetzan, termino politiko eta ekonomikoa da, eta epe luzera munduko ekonomia-aldaketak lortzeko helburua adierazten du, mundu sisteman egoera ahulean daudenen artean elkartasun handiagoa eraginez.[6] Subiranotasun nazionala, burujabetza nazionala, independentzia, berdintasuna, baldintzarik eza, barne-arazoetan ez sartzea eta elkarrekiko onura bezalako printzipioek arautzen dute.[7]

Hegoalde Globaleko liderrak asertiboago bihurtu ziren 1990eko eta 2000ko hamarkadetan, eta hegoalde-hegoalde lankidetza handitu egin da iparraldeko politika- eta ekonomia-eremuari aurre egiteko.[8][9] Lankidetza hori kontzeptu politiko eta ekonomiko herrikoia bihurtu da, manufaktura-jardueraren eta Iparraldetik Hegoalde Globalerako ekoizpenaren migrazio geografikoen eta zenbait estatutako ekintza diplomatikoaren ondorioz, hala nola Txina.[9][9] Gaur egungo joera ekonomiko horiek "hazkunde ekonomikoaren eta industrializazioaren potentzial historikoa hobetu dute Hegoalde Globalean", eta horrek hegoaldearen eta hegoaldearen arteko lankidetzaren berariazko ahaleginak berritu ditu, "garai kolonialean ezarritako murrizketak oztopatu eta gerraosteko geografia politiko eta ekonomikoaren mugak gainditzen baitituzte".[6][10]

Erreferentzia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Routledge. (2013). Urban Poverty in the Global South: Scale and Nature. ISBN 9780415624664..
  2. ↑ Lynne Rienner Publishers. (2003). The Foreign Policies of the Global South: Rethinking Conceptual Frameworks. ISBN 9781588261755..
  3. ↑ The Global South. 2012.
  4. ↑ The Use of the Concept "Global South" in Social Science & Humanities. Berlín: Universidad Humboldt 11 de julio de 2014.
  5. ↑ (Gaztelaniaz) «Pluriverso. Un diccionario del posdesarrollo» Icaria Editorial (Noiz kontsultatua: 2024-04-14).
  6. ↑ a b «South–South cooperation and the rise of the Global South» Third World Quarterly (Global South Ltd) 37 (4): 557-574. 24 de marzo de 2016 ISSN 0143-6597..
  7. ↑ (Gaztelaniaz) Nations, United. «Día de las Naciones Unidas para la Cooperación Sur-Sur | Naciones Unidas» United Nations (Noiz kontsultatua: 2023-04-05).
  8. ↑ South-South Cooperation. Programa de las Naciones Unidas para el Desarrollo - Unidad Especial para la Cooperación Sur-Sur.
  9. ↑ a b c Acharya, Amitav. (). «Studying the Bandung conference from a Global IR perspective» Australian Journal of International Affairs (Australian Institute of International Affairs) 70 (4): 342-357. ISSN 1035-7718..
  10. ↑ (Gaztelaniaz) Caribe, Comisión Económica para América Latina y el. (2013-09-12). «Día de las Naciones Unidas para la Cooperación Sur-Sur» www.cepal.org (Noiz kontsultatua: 2023-04-05).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Hegoalde_globala&oldid=9664745"(e)tik eskuratuta