Honestiores eta humiliores
Honestiores eta humiliores Antzinate Berantiarreko gizarte-zatiketa nagusien izenak ziren, bai Erromatar Inperio Beherean (batez ere mendebaldean), bai erresuma germaniarrean, bereziki bisigodoen erresuman, non baldintza horiek definitzen baitzuten kargurik ez zuten pertsona libreen gizarte-posizioa.
Gizarte-zatiketa horren jatorria, patrizioen eta plebeioen arteko ohiko bereizketa alde batera uzten zuena, eta esklabotzaren mende ez dagoen gizaki askearen funtsezko duintasuna, II. mendetik aurrera gertatzen da. Humiliores-ak, erromatar hiritarrak izan arren, tortura, galdeketa-metodoa edo esklaboengana mugatutako zigorra jaso zezaketen. Honestiores-ak ere torturatu egin zitezkeen kasu batzuetan akusatuak edo lekukoak izanez gero, traiziozkoak kasu[1].
Honestiores[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Etimologikoki zintzoenak, zintzoenak esan nahi du[2]. Ohore edo ondra kontzeptua funtsezko atala da noblezia Erdi Aroan eta Antzinako Erregimenean estamentu pribilegiatu gisa duen nagusitasunaren justifikazio ideologikorako.
Honestiores-en artean, senatariak, magnateak edo handikiak eta consortes-ak (sing. consors) ziren, hau da, lur-jabe erromatar eta godo aberatsak. Senatarien artean, oraindik ere, hainbat titulu aurki ditzakegu, hasi patrizio zaharrenetik eta garrantzitsuenetik eta curiales xumeenetaraino.
Gotzainak honestiores-ekin parekatzen ziren.
Klase ertaina[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Honestiores eta humiliores artean klase ertain bat zegoen, nolabaiteko aberastasuna zuena, merkatariek eta jabe ertainek osatua, horietako batzuek maila kuriala zuten, eta ez dirudi berezko klasea osatu zutenik: aberatsenak honestiores-en mailarik baxuenean zeuden, eta pobreenak, berriz, humiliores-en maila gorenean. Antza denez, horiekin parekatzen ziren apaizak eta diakonoak.
Humiliores[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Etimologikoki, xumeenak esan nahi du, garbienak. Humilior da lurrean beheratua dagoena (ad humum). Makurraraztea beheratzea da, munduan lurra baxuena (infima) dela uste delako[3].
Biztanleria librea, nekazariak, jornalariak, artisauak, pobreak eta lurrik gabeak, eta beheko kleroa humiliores-en (edo beheragokoen) kategoria ziren. Gainetik honestiores-ak zeuden eta behetik esklaboak bakarrik zeuden: idoneus edo etxekoa eta vilior edo landatarra.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ (Gaztelaniaz) «La tortura en Roma» Monografias.com 2005-04-28 (Noiz kontsultatua: 2022-01-30).
- ↑ (Ingelesez) «honestiores | social class | Britannica» www.britannica.com (Noiz kontsultatua: 2022-01-30).
- ↑ (Gaztelaniaz) A.C.), Marco Terencio Varron (116; Casquero, Manuel-Antonio Marcos. (1990). De lingua Latina: edición bilingüe. Anthropos Editorial ISBN 978-84-7658-238-1. (Noiz kontsultatua: 2022-01-30).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q56636325