Jōyō kanji
 |
Orri honetako testu zati batzuk japoniar idazkerarekin idatzita daude. Euskarri eleaniztun egokirik gabe, galdera ikurrak ikusiko dituzu kanji edo kana karaktereen ordez. |
Jōyō kanji (japonieraz: 常用漢字, literalki "erabilera arruntarako kanji") 2136 kanji eta beraien irakurketen zerrenda da; Hezkuntza, Kultura, Kirola, Zientzia eta Teknologia Ministerioak (HKKZTM) zehaztuta 2010. urtean. Zerrenda hori Bigarren Mundu Gerraren amaieran sortutako tōyō kanji izeneko zerrenda oinarriz hartuz sortu zen. Jōyō kanji lista derrigorrezko hezkuntza amaitu dutenentzako alfabetatzearen oinarri gisa hartzen da; baita ere gobernuaren dokumentu ofizialetan baimendutako karaktereen lista bezala. Errestrikzio hau dela medio, jōyō kanji zerrendaren barruan arruntak ez diren hainbat karaktere aurkitu ditzazkegu, halanola Japoniako konstituzioan agertzen diren zenbait karaktere, 1850 karaktereko tōyō kanji zerrendaren baitan idatzi baitzen testu hori.
Jōyō kanji zerrenda hurrengo bi azpimultzoz osaturik dago:
- 1026 kanji, lehen hezkuntzan ikasten direnak (kyōiku kanji).
- 1110 kanji, bigarren hezkuntzan ikasten direnak.
Tōyō kanji zerrendarekiko aldaketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1981. urtean jōyō kanji zerrendak tōyō kanji zerrenda ordezkatu zuen, kanji arrunten lista gisa. Zerrenda berri horrek ekarri zituen aldaketak bi izan ziren: 95 karaktereen eransketa eta 燈 kanjiaren simplifikazioa 灯 karakterean.
Gehituriko 95 kanjiak hurrengo hauek dira:
- 猿 凹 渦 靴 稼 拐 涯 垣 殻 潟 喝 褐 缶 頑 挟 矯 襟 隅 渓 蛍 嫌 洪 溝 昆 崎 皿 桟 傘 肢 遮 蛇 酌 汁 塾 尚 宵 縄 壌 唇 甚 据 杉 斉 逝 仙 栓 挿 曹 槽 藻 駄 濯 棚 挑 眺 釣 塚 漬 亭 偵 泥 搭 棟 洞 凸 屯 把 覇 漠 肌 鉢 披 扉 猫 頻 瓶 雰 塀 泡 俸 褒 朴 僕 堀 磨 抹 岬 妄 厄 癒 悠 羅 竜 戻 枠
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1923: Hezkuntza ministerioak 1962 kanji eta sinplifikatutako 154 karaktere zehaztu zituen.
- 1931: Aurreko zerrenda berrikusi eta 1858 karaktere zehaztu ziren.
- 1942: 1134 karaktere jōyō kanji eta 1320 karaktere azpi-jōyō kanji gisa zehaztu ziren.
- 1946: 1850 karaktereko tōyō kanji zerrenda legez zehaztu zen "eguneroko komunikazio eta erabilera arrunterako behar-beharrezko kanji" bezala.[1] Lista horrek 881 kanjiko azpimultzo bat zehazten zuen lehen hezkuntzaren "oinarrizko errekerimendu"koak izango zirenak.
- 1981: 1945 karakterez osaturiko "jōyō kanji" zerrendak aurrekoa ordezkatu zuen.[2]* 2010: Azaroaren 30ean zerrenda zuzendu zen 196 karaktere gehiago gehituz eta 5 karaktere (勺, 銑, 脹, 錘, and 匁) kenduz, 2136 kanjiko zerrenda osatzen. Zuzenketak kanjien irakurketetan ere aldaketak ekarri zituen. Hogeita zortzi kanjik irakurketa berriak irabazi zituzten, hiruk irakurketa ilunak galdu zituzten eta 側 kanjiaren kun'yomi-a kawa-tik (japonieraz: かわ?) gawa-ra (japonieraz: がわ?) aldatu egin zen.[3] Zerrendara geituriko 196 karaktereak hurrengo hauek dira:[3][4]
- 媛 怨 鬱 唄 淫 咽 茨 彙 椅 萎 畏 嵐 宛 顎 曖 挨 韓 鎌 葛 骸 蓋 崖 諧 潰 瓦 牙 苛 俺 臆 岡 旺 艶 稽 憬 詣 熊 窟 串 惧 錦 僅 巾 嗅 臼 畿 亀 伎 玩 挫 沙 痕 頃 駒 傲 乞 喉 梗 虎 股 舷 鍵 拳 桁 隙 呪 腫 嫉 𠮟[叱] 鹿 餌 摯 恣 斬 拶 刹 柵 埼 塞 采 戚 脊 醒 凄 裾 須 腎 芯 尻 拭 憧 蹴 羞 袖 汰 遜 捉 踪 痩 曽 爽 遡 狙 膳 箋 詮 腺 煎 羨 鶴 爪 椎 捗 嘲 貼 酎 緻 綻 旦 誰 戴 堆 唾 鍋 謎 梨 奈 那 丼 貪 頓 栃 瞳 藤 賭 妬 塡[填] 溺 諦 阜 訃 肘 膝 眉 斑 阪 汎 氾 箸 剝[剥] 罵 捻 虹 匂 喩 闇 弥 冶 麺 冥 蜜 枕 昧 勃 頰[頬] 貌 蜂 蔑 璧 餅 蔽 脇 麓 籠 弄 呂 瑠 瞭 侶 慄 璃 藍 辣 拉 沃 瘍 妖 湧 柿 哺 楷 睦 釜 錮 賂 毀 勾
- Oharra: letra lodiz markaturiko karaktereak prefekturen izenetan erabiltzen dira. [Parentesi] artean agertzen diren alternatibak bertsio ofizialaren eta JIS X 0208 bertsioaren (parentesi artean dagoenaren) arteko ezberdintasunak adierazten dute.
Hezkuntza, Kultura, Kirola, Zientzia eta Teknologia Ministerioak irakasleak prestatu zituen kanji berriak 2012. urtetik aurrera irakatsi zezaten. Institutuak eta unibertsitateak 2015. urtetik aurrera hasi zituzten erabiltzen karaktere berri horiek sarrera probetan.[5]
Jinmeiyō kanji[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanji-zerrenda ofizialak sortzerakoan kontuan hartu behar da herritarr askok beraien izen-abizenak idazteko era aldatu nahi ez dutela. Horrexegatik sortu zen kanji zerrenda berri bat, jinmeiyō kanji deiturikoa. Jōyō kanji zerrendaren osagarria den zerrenda honetan zehazten dira izen-abizenak idazteko erabil daitezken gehigarrizko karaktereak eta beraien irakurmenak.Jinmeiyō kanjiak bigarren hezkuntzatik aurrera ikasten dira japoniako eskoletan.
Nanori[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nanori (japonieraz: 名乗り) japoniarren izen-abizenetan soilik aurkitu daitezkeen kanji irakurketak dira.
Japoniar hizkuntzan izen-abizen asko karaktere arrunt eta beraien irakurketa estandarrez osaturik daude. Hala ere, izenetan soilik erabiltzen diren karaktere eta irakurketak izan dezakete japoniar izenak. Adibidez, normalean ki (japonieraz: き?) irakurtzen den 希 karakterea, Nozomi irakur daiteke izena gisa.
Gainera, irakurketa berezi horiek erabili daitezke beste batzuekin batera. Halanola Iida (飯田) izenean, 飯 karakterearen nanori irakurketa (いい, ii) eta 田 karakterearen irakurketa kun'yomi estandarra (だ, da) erabiltzen dira, bihak nahastuz.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ A Guide to Reading & Writing Japanese, Charles E. Tuttle Co., 1961 Edition
- ↑ "In 1981 the jōyō kanji list superseded the old tōyō kanji list — the list of Chinese characters which was announced in November 1946 and designated for daily use." -Japan Times editorial, "Revising the list of kanji" Noiz kontsultatuta: 2009ko maiatzak 27.
- ↑ a b «改定常用漢字表、30日に内閣告示 閣議で正式決定» 日本経済新聞 (Noiz kontsultatua: 2015eko otsailak 1).
- ↑ «「柿」など９字追加、「鷹」は選外 新常用漢字の修正案» 朝日新聞 (Noiz kontsultatua: 2009ko urriak 25).
- ↑ Govt to announce new list of kanji for common use at end of month. .[Betiko hautsitako esteka]
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q875368