Kreole
Kreole Europan ez beste edozein tokitan europar gurasoengandik jaio den pertsonari nahiz haren ondorengoari erreferentzia egiten dion terminoa da.
Espainiaren Ameriketako kolonietan bertan, espainiar gurasoengandik jaiotakoei zeritzen kreole, Espainian jaiotakoez bereizteko. XVI-XVII. mendeetan kreolak gutxi ziren, baina gero, espainiarrak baino gehiago eta gizarteko klase dirudun eta ahaltsua izatera heldu ziren. Legea kreolentzat zein espainiarrentzat berdina bazen ere, Espainian jaiotakoen esku zeuden politikaren eta elizaren kargu nagusiak.
Karlos III.aren erreinaldiaz geroztik kreolak, beren egoeraz jabeturik, gobernuko karguak lortzea eta Espainiako estatu-egiturak aldatzea helburu zuten askatasun mugimenduen bultzatzaileak izan ziren Latinoamerikan. Independentziaz geroztik, aginpide politikoa eskuratu zuten Latinoamerikako herrialde gehienetan. XX. mendeko aldaketa sozioekonomikoekin batera ahalmena galdu zuten.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.