Laktama
| Laktama | |
|---|---|
 | |
| Mota | organonitrogen heterocyclic compound (en)  eta carboxamides (en) |
| Identifikatzaileak | |
| Gmelin | 24995 |
| MeSH | D007769 |
Kimika organikoan laktama esaten zaie amida ziklikoei[1]. Laktamak polimeriza daitezke poliamidak emanez.
Nomenklatura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Laktamak izendatzeko aurrizki grekoak baliatzen dira ordena alfabetikoari jarraiki.
- α-Laktama (3 atomoko eraztuna)
- β-Laktama (4 atomoko eraztuna
- γ-Laktama (5atomoko eraztuna)
- δ-Laktama (6 atomoko eraztuna )
- ε-Laktama (7 atomoko eraztuna )
Izendatzeko sistema oinarritzen da α-laktamak hidrolizatzen denean α-aminoazidoa ematen duela, β-laktamak β-aminoazidoa, etb.
Naturan
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Naturan β, γ edo δ-lactamen eraztunak ditzten konposatuak ez dira gutxi. Penizilina izan zen aurkitutako lehen koposatu ß-laktamikoa Penicillium onddoetan. Ondoren beste konposatu batzuetan ere aurkitu dira[2].
Erabilera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Egun usatzen diren antibiotikoen % 65a ß-laktamak dira. Hainbat naturalak dira bentzilpenizilina legez eta beste batzuk egitura naturalak eraldatuz sintetizatu dira hala nola amoxiziklina[3]. Laktamak poliamidak sintetizatzeko monomero moduan ere baliatzen dira, nylon 6 erdiesteko kaprolaktama adibidez.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Laktama. https://zthiztegia.elhuyar.eus/terminoa/eu/laktama.
- ↑ Mijangos, Fernado eta beste. (1996). Kimika orokorra. Udako Euskal Unibertsitatea, 680-681 or. ISBN 84-86967-71-6..
- ↑ Natural lactones and lactams : synthesis, occurrence and biological activity. 2014 ISBN 3-527-66691-5. PMC 861528572. (Noiz kontsultatua: 2023-01-02).
