Danelooo/Proba orria
(Irakaslearen feedback-a eztabaida orrian duzue)
Alboa edo platano arrunta (Platanus hybrida, Platanus x acerifolia edo Platanus x hispanica) zuhaitz-espezie hibridoa da, Platanaceae familiakoa, ohikoa kale eta hiribideetako espaloietan. Espezie hau mendebaldeko eta ekialdeko platanoarenhibrido ugalkorra da, Europan sortu zena XVIII. mende inguruan.
Zer ezaugarri ditu alboak?
Ez dago argi jatorria, batzuk Londresen kokatzen direla eta beste batzuk Espainian, eta baita ereTurkian.
Hosto erorkorreko zuhaitz hau oso hedatua dago hirietan, azkar hazi eta oso kementsua delako. 30-35 metrokoa izan daiteke. Apiril eta maiatzean loratzen da.
Egur gogorra du, pagoarenaren antzekoa, kirtenetarako, erremintetarako, xafletarako eta oholetarako erabiltzen da.
Landare horrek alergiak eta eragozpenak sortzen dizkie pertsona askori. Platanoaren polena oso alergogenoa da.
Espezie honek behar adina hezetasun eta arintasun duten lurzoruak behar ditu, nahiz eta hirietako baldintza eskasei eusten dien.
Fruituak zuhaitzean geratzen dira heltzen direnetik hurrengo udaberrira arte. Oso zuhaitz gogorra da, eta ondo jasaten ditu inausketak eta, oro har, hirietako kutsadura eta kedarra. Oso luzea, lur arinak eta freskoak nahiago dituena. Horregatik, parke eta pasealekuetan gehien erabiltzen den zuhaitzetako bat da, ematen duen itzal atseginagatik.
Nolakoa da lorea?
Hostoa zabala da. Sinplea eta erorkorra. Handia da eta esku itxurakoa. Lehen aipatu dugun bezala, alboa edo platano arrunta hostotza hostoerorkor moduko bat da, hau da, hostoak lehortu eta erori egiten dira urteko aldi jakin batzuetan.
Non aurkitu dezakegu?
Platanus occidentalis eta Platanus orientalis gurasoen arteko gurutzaketaren jatorrizko hibridotzat hartu izan da antzinatik itzal-banana. Hala eta guztiz ere, ez dago argi jatorria, batzuek Londresen eta beste batzuek Espainian kokatzen dute, baita Turkiako forma hibridoetan ere. Jatorria ordea, ez da teknika molekular modernoekin ikertu. Ondorioz, bere nomenklatura bera ere eztabaidarako arrazoia da, beraz, egile anglosaxoiek ez dute hemen erabiltzen den izenaren lehentasuna onartzen.
Landare hori ez da basa-egoeran ezagutzen, baina ibaien eta erreken ertzetan naturalizatuta dago. Ohikoena herrietako kaleetan eta espaloietan aurkitzea da.
Zertarako erabili dezakegu?
Tableroak, txapak eta egurra egiteko erabiltzen da. Oso zuhaitz gogorra da, eta ondo jasaten ditu inausketak eta, oro har, hirietako kutsadura eta kedarra. Horregatik, parke eta pasealekuetan gehien erabiltzen den zuhaitzetako bat da, ematen duen itzal atseginagatik.
Bitxikeriak:
Landare onek pertsona askori alergia eragiten die.