Lankide:Joxan Garaialde/Polinizazio
Polinizazio-prozesua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Polenaren ernetzeak hiru fase ditu: hidratazioa, aktibazioa eta polen-hodiaren sorrera. Polen alea deshidratatu egiten da, oso; beraz, bere masa murrizten da; hala, lorez lore errazago garraiatzeko aukera ematen du. Erneketa beridratatu ondoren soilik gertatzen da; horrela, anteran ez dela ernetze goiztiarra ematen bermatzen da. Hidratazioak polen-alearen mintz plasmatikoa bere biko geruza antolakuntza arruntera eraberritzen du, mintz osmotiko eraginkor bat emanez. Aktibazioak, zelularen zitoplasma osoan, aktina-harizpiak garatzea dakar, eta, azkenean, polen-hodia aterako den puntuan kontzentratzen dira. Polen-hodia hazten hasten den heinean jarraitzen dute hidratazioa eta aktibazioa. Koniferoetan, ugalketa-egiturak konotatik sortzen dira. Konoak polen-konoak (arrak) edo obulatuak (emeak) dira, baina espezie batzuk monoikoak dira, eta beste batzuk dioikoak. Polen-kono batek esporofiloa izeneko ugaltze-egiturak ehunka mikrosporangio ditu (edo garraiatzen). Mikrosporangioetako esporen ama-zelulak meiosiaren bidez zatitzen dira mikroespora haploideak eratzeko, zeinak, bi zatiketa mitotikoren bidez, gehiago garatzen diren gametofito ar heldugabeetan (polen aleak). Sortzen diren lau zelulek osatzen dute: hodi-zelula handi bat, zeinak hodi-polinikoa osatzen duen; mitosi bidez bi espermatozoide ekoitziko dituen zelula sortzaile bat, eta degeneratzen diren bi zelula protalial. Zelula horiek mikrogametofito oso murriztua dute, erresistenteen barruan dagoena.
Polen aleak haizearen bidez sakabanatzen dira, gainjarritako ezkata ugariz (esporofiloak, eta, beraz, megasporofiloak) osatutako kono obulatu emeraino; bakoitzak bi obulu babesten ditu, horietako bakoitza, halaber, bi ehun-geruzatan bilduta dagoen megasporangio batez (nuzeluloa) osatuta (tegumentua eta kupula), zeinak arbasoen gimnospermoen adar oso eraldatuetatik eratorritakoak diren. Polen ale bat obulu baten muturretik aski hurbil erortzen denean, mikropiloen (obuluaren punta estaltzen duten tegumentuetako poro bat) bidez sartzen da, askotan, polinizazio tanta deritzon likido tanta baten bidez. Polena nuzelulotik hurbil dagoen polen ganbera batean sartzen da, eta han urtebete itxaron dezake ernetzeko eta ernalketa gertatzen den megasporangioaren (nuzeluloa) horman zehar hazten den hodi polenikoa eratu arte. Denbora horretan, megasporaren zelula ama meiosiaren bidez zatitzen da lau zelula haploide sortzeko, eta horietako hiru endekatu egiten dira. Bizirik irauten duena megaspora gisa garatzen da, eta behin eta berriz zatitzen da heldugabeko gametofito eme bat (arrautza zakua) sortzeko. Arrautza duten bizpahiru arkegonioa garatzen dira gametofitoaren barruan. Bien bitartean, bigarren urteko udaberrian, bi espermatozoide sortzen dira gametofito maskulinoaren gorputz-zelularen mitosiaren bidez. Polen-hodia luzatzen, zulatzen eta hazten da megasporangioaren horman, eta espermatozoideak barruko gametofito emeari helarazten dizkio. Ernalketa espermatozoideetako baten nukleoa megagametofitoaren arkegonioan obulu-zelulan sartzen denean gertatzen da[2].
Landare loredunetan, lorearen anterek mikrosporak sortzen dituzte meiosiaren bidez. Horiek mitosia jasaten dute gametofito arrak sortzeko, eta horietako bakoitzak bi zelula haploide ditu. Bien bitartean, obuluek, meiosi bidez, megasporak sortzen dituzte, eta horiek, zatiketa gehiagoren bitartez, gametofito femeninoak eratzen dituzte (oso murrizten direnak), bakoitza zelula gutxi batzuez osatuta, eta horietako bat arrautza da. Polen ale bat karpelo baten estigmari atxikitzen zaionean ernetzen da, estiloko ehunetan zehar hazten den polen-hodi bat garatuz eta mikropilotik obuluan sartuz. Hodia arrautza-zorrora iristen denean, bi espermatozoide igarotzen dira eme gametofitora, eta ernalketa gertatzen da.
- ↑ Denisow, B. and Weryszko-Chmielewska, E. (2015) "Polen aleak aireko partikula alergeniko gisa". Acta Agrobotanica, 68(4). doi:10.5586/aa.2015.045.
- ↑ Runions, C. John; Owens, John N.. (1999). «Sexual reproduction of interior spruce (Pinaceae). I. Pollen germination to archegonial maturation» International Journal of Plant Sciences 160 (4): 631–640. doi:..