Lankide:Joxan Garaialde/Txoko ekologiko

Kritikak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hutchinsonen iraunkortasun txokoa ebaluatzeko zailtasuna n dimentsioko hiperbolumenaren puntu bakoitzeko hazkuntza-abiaduraren neurri bat izan behar delakoan datza, adibidez, tenperatura eta hezetasun balio bakoitzerako lantzea beharrezkoa da populazioak edo bere biztanleriaren hazkunde-tasa zehaztea (<i id="mwaQ">r</i>); biztanleriak iraun dezakeen tenperatura eta hezetasun konbinazio posible guztiak lortu arte. Prozedura hori, mikrobioentzat izan ezik (onenean), organismo guztientzat egiteko zailtasuna nabaria da^[1].

Kontzeptuaren berrikuspen modernoa Jonathan Chase eta Matthew Leibold-ek egin zuten, Hutchinsonen definizioaren arazoak zuzenduz eta txokoa definituz espezie batek <i id="mwbg">r</i> zero baino handiagoa edo berdina izatea ahalbidetzen duten ingurumen-aldagaien multzo gisa, espezie horiek ingurumen-aldagai horietan jasaten duten ondoriorekin batera. Hortaz, txoko-ardatzak modu zabalean interpretatzen dira, eta populazioetan eragina duten hainbat faktore sar ditzakete (eta alderantziz). Adibideen artean daude: baliabide jakin baten kantitatea, harrapari jakin baten ugaritasuna, estres fisikoaren maila edo haizearen abiadura. Horrela, espezieek ingurumen-baldintzetan dituzten ondorioak txerta daitezke, eta espezie batek zero baino r handiagoa duen txoko-espazioko eskualde jakin bat zehaztu daiteke. Eredu horrek populazioaren iraunkortasunaren txoko kontzeptuan hobekuntza handia suposatzen badu ere, oraindik ere, neurtzeko zailtasun operatiboak daude.

Txokoaren eraikuntza eta bilakaera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Biologian, organismo bizidun batek norberaren habitata edo beste espezie batena aldatzeari, "txokoaren eraikuntza" esaten zaio. Ingurua aldatzeko prozesu horrek organismoarentzat helburu espezifiko oso desberdinak izan ohi ditu, hala nola gazteen zaintza, baliabideen kudeaketa onena, segurtasuna areagotzea, etab. Begi bistakoa denez, animalien munduan (gizakia barne) hedatuta dagoen fenomenoa da: kastoreen presak, txori-habiak, armiarma-sareak edo inurritegiak dira txoko-eraikuntzarik ohikoenetako batzuk^[2].

[[Kategoria:Ekologia terminologia]]

↑ Vandermeer, J H. (1972-11). «Niche Theory» Annual Review of Ecology and Systematics 3 (1): 107–132. doi:10.1146/annurev.es.03.110172.000543. ISSN 0066-4162..
↑ Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman Odling-Smee2003 izeneko erreferentziarako
↑ Modelización del ciclo fonológico reproductor del olivo(Tesis Doctoral) Oteros José (2014). Universidad de Córdoba, Córdoba, España

[:2-1] Vandermeer, J H. (1972-11). «Niche Theory» Annual Review of Ecology and Systematics 3 (1): 107–132. doi:10.1146/annurev.es.03.110172.000543. ISSN 0066-4162..

[Odling-Smee2003-2] Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman Odling-Smee2003 izeneko erreferentziarako

[Oteros_(2014)-3] Modelización del ciclo fonológico reproductor del olivo(Tesis Doctoral) Oteros José (2014). Universidad de Córdoba, Córdoba, España

[1]

[2]

[3]